دوشنبه ۲۰ دی ۱۴۰۰   شماره ۱۵۲۲

هنرمندان خسته

فاطمه چاپاری

فرش دستباف از هنرهای دیرینه ایران است که از گذشته تا کنون مورد استقبال بازارهای جهانی قرار گرفته است، طرح ظریف و مخملین قالی حاصل گره هایی است که دانه به دانه آن در روزهای سرد و گرم متمادی به دست بافندگان زده شده است. بر اساس گفته های تولیدکنندگان فرش، بیشتر این بافندگان بانوان مسنی می باشند که از توان اقتصادی بالایی برخوردار نیستند و اگر این بانوان هنرمند مورد حمایت قرار نگیرند، در سال هایی نه چندان دور دیگر نامی از فرش دستباف ایرانی باقی نخواهد ماند.
زهرا عسگری از سال ۱۳۸۰ کارگاه قالیبافی و گلیم بافی خود را احداث نموده و در حال حاضر برای حدود ۱۲ نفر نیروی متمرکز و حدود۴۰ نفر هم به طور غیر متمرکز ایجاد اشتغال نموده است. وی افزایش قیمت مواد اولیه برای بافت قالی مثل نخ های پشم، کرک و گاهی نیز ابریشم را از جمله مشکلات بافندگان می داند و می گوید: این درحالی است که قیمت نهایی فرش برای فروش چندان تغییری نکرده است. عسگری تـــوضیح می دهد: تولیدات این کارها همگی سفارشاتی هستند که برای به فروش رساندن آن ها مشکلی نداشته ایم، گذشته از این از آن جا که خرید فرش دستبافت یک نوع ارزش افزوده محسوب می شود و همچنین با توجه به طبیعی بودن تار و پود قالی دستباف متقاضیان آن در چند سال اخیر افزایش چشمگیری داشته است.
این بانوی بافنده که در سال ۱۳۸۰ به عنوان کارآفرین برتر استان شناخته شده است ادامـــه می دهد: بسیاری از بافندگان فرش اقشاری با توان اقتصادی ضعیف هستند، بنابراین یک تولیدکننده باید از توان مالی خوبی برای حمایت از بافندگان برخوردار باشد. چرا که در غیر این صورت بافندگان این کار را رها می کنند، بیشتـــر این بافندگان خانم های با سن بالای ۵۰ سال هستند، قشر جوان به علل مختلفی چون عدم حمایت مالی مناسب یا در نظر نگرفتن بیمه، استقبالی از این کار ندارند کسانی هم که فعال هستند بیشتر به بافت تابلو فرش می پردازند.
اعظم رحیمی نیز از جمله قالیبافان استان است که از چهار سال گذشته کارگاه قالیبافی خود را فعال نموده و روش قالیبافی ساروق را در این کارگاه دنبال می کند، بر اساس گفته های رحیمی مشخصه اصلی این نوع از قالی تراکم بالای آن و ظرافت طرح می باشد که باعث شده در بازار مورد استقبال قرار گیرد. با وجود اینکه او شخصا قالیبافی را هنری دیرینه می داند که بایست در حفظ آن کوشید اما اذعان دارد؛ که این هنر برای بافندگان در وهله اول یک شغل محسوب می شود و آن ها با نگاهی اقتصادی با این حرفه مواجه می شوند، از همین رو مشکلاتی چون افزایش قیمت مواد اولیه و افزایش کارمزد بافندگان و بیمه نشدن کارگرها از جمله معضلاتی است که کارگاه داران قالیبافی با آن روبرو هستند. رحیمی می گوید: در حال حاضر نیروی بافنده خیلی کم است، بافندگان ما بیشتر از زنان میان سال می باشند که آن ها به دلیل مشکلاتی چون کمردرد و گردن درد چندان اشتیاقی برای کار نشان نمی دهند.
وی ادامـــه می دهد: گذشته از آن در حال حاضر در کارگاه من بیست نفر مشغول به کار هستند که یا بیمه نشده اند یا خودشان شخصا برای بیمه اقدام کرده و هزینه اش را می پردازند درواقع هیچ یک از کارگران تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستند. جعفر اصغری، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی نیز در این باره به خبرنگار وقایع استـان می گوید: در شش ماهه نخست سال جاری ۱۰هزار و ۸۸۱ متر مربع فرش دستباف در استان مرکزی تولید شده است که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حدود ۳هزار متر مربع کاهش داشته است. وی ادامه می دهد: در نیمه اول امسال در مجموع ۵۱۵متر مربع فرش دستباف با وزن ۱۷۵۰کیلوگرم به ارزش ۱۵میلیارد و ۴میلیون و ۱۴۰ریال از استان مرکزی صادر شده است. اصغری اظهار می کند: از مهم ترین کشورهای هدف فرش های صادراتی استان می توان به چین، آمریکا، کویت و کشورهای اروپایی چون فرانسه اشاره نمود. معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت خاطرنشان می کند: دلیجان و خمین از مهم ترین شهرستان های تولید کننده فرش دستباف در استان مرکزی به شمار می روند و در مجموع ۶۰ کارگاه قالیبافی در این استان فعالیت دارند.
به گفته وی، به طور کلی ۳۲هزار کارت قالیبافی در سطح استان صادر شده که از این تعداد نزدیک ۲۰هزار بافنده فعال می باشند. اصغری در این باره تصریح می کند: تعداد قالیبافانی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بوده اند از ۱۵هزار نفر در سال ۹۳ به هشت هزار و سیصد نفر در سال جاری رسیده است که از عوامل موثر در کاهش بیمه شدگان می توان به فعال نبودن بافندگان و یا عدم پرداخت حق بیمه از طرف بیمه شده اشاره نمود ضمنا از سال ۹۳دولت هیچ گونه سهمیه بیمه ای برای قالیبافان در نظر نگرفته و به همین دلیل از آن زمان روند بیمه بافندگان متوقف شده است.