بهروز لطفی، کارگردان« فسقلی و دوستان زبل» از عدم حمایت مسئولین از نمایش های کودک می گوید/بعید مثل فتح قله قاف

سه شنبه ۲۳ آذر ۹۵ شماره ۴۸۲

سمیه انصاری فر
وقایع استان

«بر این باورم که تئاتر کودکان از بزرگ‌ترین ابداعات قرن بیستم بوده‌است. این نوع تئاتر قوی‌ترین معلم اخلّاق و بهترین انگیزه به سوی بهزیستی است که نبوغ آدمی آن‌را آفریده‌است.» این گفته مارک تواین می تواند موید اهمیت تئاتر کودک و نوجوان باشد، نکته ای که شاید در کشور ما خیلی جدی به آن نگاه نمی شود، فقر اجرای کار کودک با توجه به تمام تاثیرات مثبت آن در امر آموزش یکی از مسائلی است که باید به آن جدی تر پرداخت، نبود حمایت متولیان فرهنگی خصوصا متولیان حوزه کودک و از طرفی رغبت کمتر هنرمندان به این بخش از دلایل بی رونقی تئاتر کودک در کشور و متعاقب آن در استان ما است.
در اراک ما فقط سالی یکبار شاهد اجرای نمایش کودک آن هم توسط گروه هنری پیام و کارگردان شناخته شده تئاتر کودک فرهاد رحمتی هستیم و کمتر پیش می آید که گروه های دیگر نمایشی بخواهند در این عرصه وارد شوند یا بطور تخصصی آن را انجام دهند؛ ولی خوشبختانه امسال شاهد دو اجرا نمایش کودک از این گروه هنری بوده ایم و این روزها نمایش دیگری با نام فسقلی و دوستان زبل در جستجوی آب توسط این گروه به سرپرستی فرهاد رحمتی و کارگردانی بهروز لطفی در حال اجراست. به این بهانه وقایع استان با بهروز لطفی بازیگر باسابقه کودک و نویسنده و کارگردان این نمایش گفتگویی داشته است.
لطفی در مورد داستان نمایش فسقلی می گوید: این نمایش روایتگر داستان پسری بنام حسنی است که در مصرف آب زیاده روی می کند، حسنی یک عروسک بنام فسقلی دارد، ماجرای نمایش بر کمبود آب و اهمیت صرفه جویی در آن استوار است.
وی اضافه کرد: یک روز صبح که حسنی از خواب بیدار می شود می بیند که آب قطع شده و فسقلی به او می گوید که آب کل دنیا تمام شده و مقصر هم رفتارهای اشتباه تو بوده و حالا باید برای حل این مضوع به قله قاف برویم.
لطفی ادامه می دهد: در طی این مسیر حسنی با افرادی چون ماه پیشونی، ننه نقلی داستان کدو قلقل زن و پهلوان پنبه برخورد میکند که همه آن ها نیز برای حل مشکلاتشان راهی قله قاف هستند.
وی در خصوص متن این نمایشنامه می گوید: از آنجاییکه شعر و تئاتر موزیکال تاثیر بیشتری بر روی کودک دارد متن اولیه این نمایش توسط من نوشته شد و زحمت تبدیل آن به شعر توسط آقای غلامعباس نوروزی که خود نویسنده کودک هستند و چندین کتاب در این حوزه دارند، انجام شد.
لطفی که با این کار اولین تجربه کارگردانی خود را رقم زده است، افزود: من نزدیک به بیست و پنج سال است که در تئاتر کودک بعنوان بازیگر حضور دارم و بغیر از کار صحنه آیتم های آموزشی بسیاری را برای کودکان به سفارش ارگان های مختلف اجرا کرده ام ولی این تجربه اول کارگردانی من است که در این مسیر از راهنمایی ها و حمایت آقای فرهاد رحمتی برخوردار بودم.
وی با بیان اینکه تا کنون نوشته هایی چون ماجرای شب یلدا و پدربزرگ و شادان در زمینه کودک را داشته است، گفت: در نوشتن این متن هم آنچه برایم مهم بود وجه آموزشی و تربیتی تئاتر بود مسئله ای که در زمینه نمایش کودک یک اولویت مهم است.
کارگردان نمایش فسقلی و دوستان زبل ادامه داد: آنچه تجربه دو دهه فعالیت تئاتری من در زمینه کودک نشان می دهد این است که می توان مهم ترین مسائل شهروندی و فرهنگ سازی در این زمینه مانند آموزش های ترافیک جاده ای، حفظ محیط زیست و صرفه جویی را از این طریق به راحتی به کودک آموزش داد.
لطفی اضافه کرد: نکته ای که در تولید نمایش کودک باید مورد توجه قرار داد شناخت کودک و روانشناسی کودک است زیرا اگر این مسئله در نظر گرفته نشود ممکن است نتیجه معکوس شود و کودک حتی از تئاتر زده شود، یک بازیگر و نویسنده تئاتر کودک باید بداند که بین نمایشی که برای کودک شش ساله اجرا می کند تا یک کودک سه ساله فرق هست.
وی در پاسخ به این سوال که تاکنون بازخورد بازی ها و نمایش های خود را از سوی کودکان و خانواده شان دیده است، اظهار کرد: بله، در موارد بسیار خانواده ها بارها گفته اند که فرزندانشان خیلی از موارد تاکیدی مانند بستن کمربند یا مواردی در صرفه جویی آب را با اشاره به صحنه هایی از نمایش به ما یادآوری می کنند.
لطفی که خود نیز در این نمایش ایفاگر نقش است، ادامه داد: من در اغلب کارهای کودک یک پسربچه شش ساله هستم و خوشبختانه توانسته ام در این نقش باور پذیر باشم و بچه ها و خانواده هایشان من را بعنوان یک کودک پذیرفته اند به طوریکه گاهی در نمایش بچه ها به کمک من می آیند.
وی در مورد ویژگی های یک کار کودک در اجرا گفت: غیر از آشنایی بازیگران با کودک و به نوعی زنده بودن کودک درونشان عواملی مانند رنگ، موسیقی و شعر در کار کودک از اهمیت خاصی برخوردار است.
لطفی ادامه داد: دنیای کودکان دنیای شادی و رنگ است قطعا در کار کودک باید مواردی چون دکور خوب با رنگ بندی مناسب، ملودی های متناسب با فضای کودکانه و همچنین دیالوگ های روان و ساده و قابل فهم به کار رود تا بچه ها هم قصه را بفهمند و هم درگیر ماجرا شوند.
وی در پاسخ به این سوال که چه وجه های آموزشی را در این نمایش در نظر گرفته و چرا شخصیت های قصه های قدیم در آن وارد شده اند، گفت: محور این نمایش بر صرفه جویی در مصرف آب استوار است ولی در خلال این موضوع مسائلی چون کتابخوانی نیز مود توجه بود به طوریکه در نمایش کتابی است که هر گاه فردی با مشکلی رو به رو می شود برای حل آن به این کتاب مراجعه می کند.
لطفی در توضیح حضور شخصیت های قصه های قدیمی مانند ماه پیشونی گفت: این روزها با توجه به بازی ها و انیمیشن های جدید دیگر شخصیت ها و قصه های قدیمی در فرهنگ خودمان که سرشار از نکته است به دست فراموشی سپرده شد، این یادآوری باعث می شود که کودکان با این شخصیت درگیر شوند و حتی خانواده ها را ترغیب کند که این قصه ها را برای مرور خاطرات خود هم که شده برای فرزندانشان بازگو کنند و آن ها را با الگوهای قدیمی آشنا کنند.
این بازیگر حوزه کودک در پاسخ به این سوال که چرا اجرای نمایش های کودک در اراک کم و اغلب یک اجرا در سال است، اظهار کرد: آنچه در تجربه سال ها حضورم در عرصه تئاتر کودک بر من روشن شده عدم حمایت از این حوزه است، کار کودک نیاز به دکور خوب با هزینه بالا دارد، نیاز به تبلیغ دارد ولی متاسفانه متولیان امور کودکان مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز از این بخش حمایت نمی کنند.
لطفی تصریح کرد: بیشتر تبلیغات کار کودک توسط خود مخاطبانی که کار را می بینند انجام می شود، قطعا متولیان کار کودک و ارشاد می توانند قرار دادی برای تبلیغ نمایش های حوزه کودک داشته باشند ولی این بخش با همه اهمیت در آموزش و فرهنگ سازی چندان مورد توجه نیست برای همین کمتر هنرمندی ترغیب به حضور در این حوزه می شود.
نمایش فسقلی و دوستان زبل در جستجوی آب به نویسندگی و کارگردانی بهروز لطفی از بیستم تا سی ام آذرماه در فرهنگسرای آیینه اراک به روی صحنه می رود. در این نمایش بهروز لطفی، نفیسه مهری، محسن داوودآبادی، سحر امانی، نگین اکبری، عاطفه خسروی، امیر علی کاتبی ایفای نقش می کنند. آهنگساز این نمایش بهنود خطیب زاده و طراح صحنه نیز زهرا سروش هستند.