روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
دوشنبه ۱۵ آبان ۹۶ شماره ۷۱۶
سمیه انصاری فر: چند سالی است که به غیر از جشنواره های تئاتر استانی، منطقه ای و فجر جشنواره های تئاتر با موضوعات مختلف در نقاط مختلف کشور نیز برگزار می شود. جشنواره هایی که به نظر می رسد هدف اصلی شان توجه و ترویج موضوعی خاص با استفاده از ظرفیت هنر تئاتر است. به تازگی اولین فراخوان جشنواره تئاتر قرآنی استان مرکزی منتشر شده است. این جشنواره با هدف ترویج فرهنگ و معارف قرآنی، تبیین و تاکید بر نقش هنر تئاتر در ترویج مفاهیم و مضامین قرآنی، تولید آثار نمایش فاخر با موضوع مفاهیم و مضامین قرآنی در دو بخش خیابانی و صحنه ای در آذرماه در استان برگزار خواهد شد. وقایع استان در این شماره گفتگویی با «شهرام سلطانی» دبیر این جشنواره داشته است تا علاوه بر صحبت در خصوص این جشنواره به بررسی برخی چالش های پیرامون تئاتر در شرایط کنونی با این نویسنده و کارگردان اراکی بپردازد. سلطانی با بیان اینکه این جشنواره از سری برنامه های هفته قرآن و عترت استان است، می گوید: این جشنواره به دنبال ارائه مضامین و مفاهیم قرآنی با زبان تئاتر است البته با این اولویت که آثار به مضامین توجه داشته و نگاه تک بعدی نداشته باشند. وی ادامه می دهد: این جشنواره به همت معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در استان مرکزی و با همکاری آستان قدس رضوی و انجمن نمایش استان مرکزی برگزار خواهد شد.
سلطانی گفت: تاکید من بعنوان دبیر جشنواره در تمامی جلسات هم اندیشی بر این بود که تمرکز تنها بر آثار با فضای قرآنی نباشد بلکه آثار اجتماعی نیز مورد توجه قرار گیرد.
دبیر اولین جشنواره تئاتر قرآنی استان مرکزی تاکید دارد: قرآن سرشار از مفاهیم اخلاقی، اجتماعی و حتی اقتصادی است و تک بعدی نیست. به نظر من وقتی گفته می شود جشنواره قرآنی منظور نگاه و بازنگری به این مضامین در روابط اجتماعی و زندگی امروز است، یعنی قرار نیست که ما به طور مستقیم به سراغ موضوع برویم بلکه این ماهیت موضوع است که باید مورد توجه باشد.
سلطانی که خود نویسنده و کارگردان تئاتر است در پاسخ به این سوال که چقدر با برگزاری جشنواره های موضوعی موافق است، ادامه داد: از نظر من نفس برگزاری جشنواره حتی جشنواره تئاتر فجر نیز به تئاتر آسیب می زند و بیشتر بودجه ای است که صرف بالابردن بیلان و رزومه برخی ارگان ها می شود تا با دغدغه ارتقا فرهنگ و هنر، هر چند که همه ما تئاتری ها در آن شرکت می کنیم زیرا گزینه دیگری نداریم.
وی با اشاره به اینکه جشنواره ها در بی دغدغه کردن هنرمند تاثیر دارد، گفت: متاسفانه در کشور ما منبع درآمد یک هنرمند تئاتر جشنواره ها هستند وقتی که قرار است هنرمند از تئاتر بعنوان حرفه اش ارتزاق کند بنابراین ناخودآگاه به این سمت و سو می رود و از آنجاییکه جشنواره ها اغلب جهت دهی و موضوع دارند بنابراین نمی توان انتظار داشت که اثری با دغدغه فکری خود هنرمند در آن دید.
این نویسنده و کارگردان تئاتر می گوید: تا اثری در دل خود دغدغه و اندیشه نداشته باشد تبدیل به هنر نخواهد شد. اگر مسئله ای در ذهن من ایجاد سوال و چالش نکند چطور می تواند به درستی اجرایی شود . وقتی فراخـــوان ها داده می شود هنرمند طبق آن فراخوان برای کار و اثرش برنامه ریزی می کند بنابراین آنچــه ارائه می دهد برای مخاطب نیست برای جشنواره است.
سلطانی با بیان اینکه تئاتر در جامعه ما فقط ویترینی از جشنواره ها شده، ادامه می دهد: همین ها روز به روز تئــاتر را مهجورتر، کم مخاطب تر و تنهاتر می کند، یعنی من بعنوان هنرمند کاری را تولید کردم و به جشنواره رفته ام و در این میان مردم و نیاز آن ها در آن تئاتر کوچکترین جایگاه و خاستگاهی ندارد.
وی می گوید: اینجا چالش ایجاد می شود یعنی جایی که ما باید با مردم سروکار داشته باشیم و به نیازها آن ها برای جذب مخاطب توجه کنیم این افکار مسئولین و برگزار کنندگان تئاتر است که دغدغه ما را تعیین می کند.
سلطانی تصریح می کند: در واقع این مردم نیستند که آن تئاتر را می خواهند بلکه مسئولین هستند که آن تئاتر را می خواهند و تئاتر به جای مردمی بودن مسئولیتی شده است. ما از تئاتر مردمی فاصله گرفتیم برای همین مردم برای تئاتر هزینه نمی کنند چون خواسته و دغدغه شان در آن طرح نشده است.
وی معتقد است: حتی اگر هنرمندی بخواهد دغدغه ای را در کار خود طرح کند و یا نگــاه واقعی تری به جامعه داشته باشد با انواع ممیزی ها روبه رو می شود که در نهایت کارش را آنقدر چند پاره و از لحاظ فنی ضعیف می کند که دیگر در چارچوب هنر کارکردی ندارد.
این نویسنده و کارگردان تئاتر این را تنها بخشی از بحران کنونی تئاتر در کشور دانست و افزود: شرایط افول تئاتر هم در تهران و هم شهرستان ها دیده می شود که در این خصوص مسائل دیگر نیز باید در نظر گرفته شود.
سلطانی اعتقاد دارد بخشی از این ضعف مربوط به خود هنرمند است و می گوید: ما هنرمندان کم سوادی هستیم که مطالعه، دیدن فیلم، تمرین و ممارست نداریم. امروزه هنر زاییده اندیشه و تفکر است و نگرش گسترده پیرامون اجتماع در آن نقش اساسی ایفا می کند چیزی که در تئاتر ما دیده نمی شود.
وی بیان می کند: امروزه با وجود این همه داده های اجتماعی که به واسطه تکنولوژی در دسترس مردم است خیلی منطقی نیست که بگوییم هنرمند از جامعه یک قدم جلوتر است و اگر به دنبال تحقق این شعار هستیم یعنی می خواهیم اثری تولید کنیم که برای مردم قابل تامل باید به سمت ورود نگاه های تخصصی به تئاتر در زمینه های مختلف باشیم تا گستره اطلاعاتیمان از جامعه بالاتر باشد.
این نویسنده و کارگردان اراکی می گوید: ما هم اکنون هنرمند متعهد به افکار و سلیقه اجرایی خود نداریم و وقتی هنرمند به وضوح هنر فروشی می کند تئاتر آسیب می بیند و نبود مخاطب یکی از تبعاتش است. سلطانی در خصوص وضعیت کنونی تئاتر استان نیز گفت: بسیاری از هنرمندان تئاتر استان به تهران مهاجرت کردند. آن تعدادی هم که باقی ماندند نگاهشان کاملا جشنواره ایست این را می توان در روزهای نزدیک جشنواره دید اگر چند کارگردان انگشت شمار هم برای اجرای عموم کار می کنند باز دغدغه شان دقیقا دغدغه های خودشان نیست در واقع مردم و مخاطب در هیچ جای نوشته های ما نیستند. وی می گوید: البته این مربوط به اراک نیست در تهران نیز این معضل هست تا جایی که برای جذب مخاطب به سراغ چهره های سینمایی رفته اند که این شاید به طور مقطعی خوب باشد؛ اما در دراز مدت تئاتر دغدغه مند را به حاشیه می برد.
وی با بیان اینکه هم اکنون در دنیا سبک های مختلفی برای اجرای تئاتر وجود دارد و از ظرفیت های مختلف آن استفاده می شود، گفت: در اروپای شرقی به سایکودرام و تئاتر درمانی بعنوان یک راه حل در رفع برخی مشکلات توجه می شود. همچنین سبک هایی چون هپنینگ و تئاتر آموزشی و سایکولوژی مورد توجه است.
سلطانی اظهار می کند: در بسیاری از کشورها تئاتر از همان دوران مدرسه مورد توجه است؛ ولی اینجا تازه علاقمند به تئاتر بعد از دوازده سال می تواند برود و تئاتر را بعنوان رشته انتخاب کند. این یعنی از دست رفتن دوران شکوفایی که می توانست آمیخته با هنر تئاتر باشد.
