گزارش وقایع استان از کار داوطلبی در بین شهروندان اراکی/من یک داوطلب هستم

پنجشنبه ۲۵ آذر ۹۵ شماره ۴۸۴

روشنک مشتاق
وقایع استان

واژه داوطلب این معنی را به ذهن می رساند که کاری را با میل و اراده شخصی خود انجام دهیم، کارهایی که در ازای انجام آن انتظار هیچ دستمزدی نداریم و تنها نفس کار برایمان بااهمیت است.این روزها کار داوطلبانه تنها دادن طعام و لباس به نیازمندان نیست و شکل جدیدی به خود گرفته است. شکل مدرن کارهای داوطلبانه ایجاد سازمان ها و NGO هاست، سازمان هایی که با آموزش های لازم و در اختیار قرار دادن و جمع کردن افراد با علایق مشترک زمینه کمک هدفمند و سازمان یافته را فراهم می کند. کارهای داوطلبانه در ایران اغلب طرفداران کمی را به خود جلب می کند چراکه در ایران مردم حتی بیشتر از آن کاری که انجام می دهند توقع مزد دارند.

تاریخچه کار داوطلبانه در جهان
شروع تأسیس سازمان‌های خیریه به صورت فعلی به اوایل قرن نوزدهم در انگلستان برمی‌گرددکه دولت برای کمک به فقرا مالیاتی بر درآمد زمیندارها وضع کرد و کشاورزان نیز برای رفاه یکدیگر به کمک هم آمدند. در آمریکا تاسیس این خیریه ها به سال ۱۸۵۱ می رسد که افراد به ویژه جوانان به فقرا کمک می کردند و نهادهایی را تاسیس کردند.
اوایل قرن بیستم نیز چند سازمان کارهای داوطلبانه افتتاح و به تدریج این فعالیت ها و این نهادها به صورت رسمی و در کشورهای مختلف گسترده شدند.
امروزه در کشورهای غربی کار داوطلبانه بسیار رایج است و داوطلبان در بیمارستان ها، مراکز نگهداری سالمندان و کودکان بی سرپرست، انجمن های محیط زیست، بنیاد امور خیریه و مانند این ها به ارائه خدمات داوطلبانه مشغــول می شوند.
سابقه برگزاری کار داوطلبانه در کشورهای غربی از جمله امریکا، هلند و کانادا به اندازه چند دهه از ما جلوتر است. معروف ترین سازمان داوطلبانه شرکت گوگل است که به زنان کم درآمد کمک می کند.

مشکلات کار داوطلبانه در ایران
در کشورهای اروپایی کار داوطلبانه یک مسئولیت و وظیفه اجتماعی است و فرد داوطلب یک فرد مسئول شناخته می‌شود. از این رو در کشورهای غربی در رزومه‌های شغلی بخشی مربوط به کار داوطلبانه وجود دارد. این درحالی است که در رزومه‌های شغلی ایران این نمونه از فعالیت جایگاهی ندارد. همچنین برای انجام کار داوطلبانه فراغ خاطر و آرامش احتیاج است اما با مشکلات روحی و اقتصادی در حال حاضر انجام این کارها دشوار است. تجربه کارهای جهادی و داوطلبانه در زمان انقلاب و جنگ نشان می دهد که ایرانیان روحیه داوطلبی دارند اما برخی مشکلات اقتصادی و افزایش دغدغه های زندگی موجب می شود که در حال حاضر این فعالیت ها از طرفداران کمتری برخوردار باشند.
امیر رضایی جامعه شناس می گوید:« کار داوطلبانه نه تنها برای افرادی که به آنها کمک می کنیم با اهمیت است بلکه نوعی احساس رضایت خاطر نیز برای فرد ایجاد می کند. به عبارتی فرد دریافت کننده اجر مادی و فرد انجام دهنده اجر معنوی و روانی دریافت می کند. کار داوطلبانه در کشور ما ریشه کهن دارد و از زمان های گذشته افراد به صورت داوطلبانه به یکدیگر کمک می کردند اما این فعالیت ها به شیوه مدرن و عضو شدن در سازمان های داوطلبانه در بین مردم طرفدار چندانی ندارد و برای علاقمند کردن افراد به این کار احتیاج به فرهنگ سازی داریم.»
این شماره «وقایع استان» با ۸۰ شهروند اراکی در گروه سنی ۲۰ تا ۵۰ سال مصاحبه کرده تا درباره میزان علاقه آنان به انجام کارهای داوطلبانه و تجربه آنان نسبت به این فعالیت گفت و گو کند.
نتیجه گفت و گو نشان می دهد که ۶۳ درصد از افراد به انجام این فعالیت ها علاقه دارند و تنها ۲۳ درصد تجربه انجام کار داوطلبانه را داشته اند. از بین ۷۷ درصد از مصاحبه شوندگان که تجربه فعالیت داوطلبانه را نداشتند، وجود درگیری و دغدغه های شخصی مهم ترین علت بازدارندگی افراد از انجام این فعالیت ها می باشد.

احمد یکی از افرادی است که سالهاست در حوزه محیط زیست کار داوطلبانه انجام می دهد:« او می گوید کار این سازمان، جمع کردن زباله در کوه ها، پخش کردن بروشورها و آشنا کردن مردم به ویژه دانش آموزان با محیط زیست است. کار داوطلبانه به انسان حس مفید بودن می دهد.»
مریم یک سال است که در کارهای داوطلبانه فعالیت دارد او که در ابتدا در کلاس های هلال احمر شرکت می کرده، این روزها به خانه سالمندان می رود.او می گوید:« یک ساعت در روز را صرف این فعالیت می کنم و برای تزریق آمپول و یا تعویض پانسمان به خانه سالمندان می روم و به آنهاکمک می کنم.»
محبوبه دانشجوی رشته فیزیک است و هفته ای یک بار به اطراف شهر تهران می رود و به دانش آموزان افغانی درس می دهد. او می گوید:« تدریس یکی از علایق من است و این روزها که دانشجو هستم و وقت آزاد دارم، به اطراف تهران می روم و به دانش آموزان افغانی درس می دهم،آنقدر به این فعالیت علاقه دارم شاید اگر شغلی پیدا کردم نیز این فعالیت را انجام دهم.»