گزارش وقایع استان از پایین بودن فرهنگ رانندگی در میان شهروندان اراکی/حق به جانب ها

سه شنبه ۲ آذر ۹۵ شماره ۴۶۸

روشنک مشتاق
وقایع استان

پشت چراغ قرمز در ماشین مدل بالایش نشسته، شیشه را پایین کشیده و با موبایل صحبت می کند. از لای شیشه سیگار برگش را روی آسفالت می تکاند. هنوز ۵ ثانیه به سبز شدن چراغ باقی مانده که دستش را روی بوق می گذارد، شیشــــه را پایین می کشد و به ماشین جلویی بد و بیراه می گوید. پایش را روی گاز می گذارد، صدای ویراژ ماشینش به گوش می رسد و در چشم به هم زدنی از زاویه دید خارج می شود. کافی است نزدیک غروب، در ساعت تعطیل شدن مدارس و اوج ترافیک شهر به خیابان برویم. شهر پر می شود از افرادی که برای رسیدن به مقصد عجله دارند و همه قوانین را که هیچ، منزلت انسانی خود را نیز فراموش می کنند.
بر اساس گزارش ایسنا «در چهار ماه نخست سال ۹۵ حدود ۱۳۹ نفر در جاده‌های برون شهری و روستایی در استان مرکزی جان خود را از دست داده‌اند و میزان تلفات جاده‌ای ۶٫۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است». همچنین به گزارش تسنیم «عدم توجه به جلو، خستگی و خواب آلودگی» مهم‌ترین علت سوانح رانندگی در جاده‌های استان مرکزی بوده است.
شعور اجتماعی درک درست از بایدها و نبایدهای زندگی اجتماعی است. دو عنصر شعور اجتماعی و حقوق دیگران در ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارند ، به عبارتی شعور اجتماعی، شناخت دقیق همه حقوق فردی و اجتماعی اعضای جامعه است.
مشکل جامعه در حال گذاری همانند ایران این است که افراد حقوق خود را به دست و پا شکسته می شناسند و در بسیاری از مواقع چیزی بیشتر از حق خود از دیگران انتظار دارند اما زمانی که خود را در مقام رعایت حقوق دیگـــران می بینند، خود را به بی خبری می زنند و گویا هیچ گاه چیزی از این حقوق و وظایف نمی دانسته اند.
یکی از بارزترین این موقعیت ها در قوانین راهنمایی و رانندگی نهفته است، زمانی که افراد همیشه حق تقدم در رانندگی را به خود می دهند و دیگران را جز خود بی فرهنگ خطاب می کنند و انگشت اتهام را به سوی دیگری می برند و چهره حق به جانب به خود می گیرند. این افراد همان هایی هستند که اگر در یک ساختمان آن ها را ببینید بیش از چند دقیقه شما را معطل می کنند که «اول شما بفرمایید» و تعارف هایی از این قبیل را یادآور می شوند اما زمانی که در خیابان جای پارک نباشد گویا همه این تعارف ها را یک جا در گوشه پنهان ذهن خود خاک می کنند و پا را روی گاز می گذارند که مبادا دیگری در آنجا پارک کند.
تنها راه برای داشتن جامعه ای که در آن قوانین راهنمایی و رانندگی رعایت شود، اندکی صبوری و فرهنگ سازی قوانین و درونی کردن آن در بین مردم است. همچنان که با تلاش پلیس راهنمایی و رانندگی و رسانه هایی مثل تلویزیون و مطبوعات فرهنگ بستن کمربند ایمنی در بین رانندگان رواج یافت بقیه قوانین از جمله رعایت حق تقدم نیز می تواند برای مردم درونی شود. هرچند که هنوز برخی رانندگان از جمله رانندگان تاکسی هنوز هم برای دور زدن قوانین کمــــربند را صوری با دست نگه می دارند و یا در شهری مثل تهران برای فرار از طرح زوج و فرد پلاک ماشیــــن را بـا برف شادی ، کاغذ و… می پوشانند اما در سال های اخیر تلاش رسانه ها و پلیس در درونی کردن قوانین و فرهنگ راهنمایی و رانندگی از طریق انیمیشن های فرهنگ سازی قوانین و آموزش در برنامه های کودک گام بزرگی در جهت افزایش ایمنی سرنشینان و رانندگان داشته است.
استفاده از برخورد نرم در هنگام مواجهه با افراد و تغییر شیوه درونی کردن فرهنگ رانندگی از جمله استفاده از کلاه ایمنی برای موتور سواران و جمع آوری موتورهای سنگین و آموزش به موتورسواران در یک سال اخیر در شهر اراک پیشرفت چشمگیری داشته است.
امیر ذکایی دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه آزاد تهران در گفت و گو با «وقایع استان» می گوید:« دانستن قوانین راهنمایی و رانندگی برای یک راننده به تنهایی کافی نیست و آنچه اهمیت دارد تلاش فرد برای به کارگیری این قوانین است که خود به عنوان فرهنگ رانندگی شناخته می شود. بسیاری از افراد در جامعه قــوانین را می دانند اما آموزش آنها به گونه ای بوده که قوانین برایشان درونی نشده است. برای مثال در ساعات خلوت شبانه روز چراغ راهنمایی و رانندگی برای برخی افراد مفهومی ندارد و تنها با ابزار تنبیهی مثل جریمه، دوربین های کنترل راهنمایی و رانندگی قوانین را اجرا می کنند که این نمایانگر درونی نشدن قوانین و مشکل در حوزه آموزش این قوانین است.
رسانه ها از طریق آموزش قوانین رانندگی از سنین کودکی می توانند به این مهم کمک کنند، همچنین طرح همیاران پلیس و مدرسه ترافیک نیز گام مهمی در این فرهنگ سازی داشته است چراکه کودکان از سنین پایین تر با قوانین رانندگی آشنا می شوندو حتی می توانند والدین را ملزم به رعایت آنان کنند.»
ذکایی افزود:« بیش از ۸۰ درصد تصادفات مربوط به شخصیت و رفتارهای رانندگان است و رانندگی پرخطر نتایج منفی را به دنبال دارد. رانندگی خطرناک که امروزه تهدیدی اساسی برای جوانان است، لذت بردن از مانور دادن در میان رانندگان دیگر، پذیرش خطرات رانندگی برای لذت بردن، رانندگی با سرعت و سبقت ناگهانی، رانندگی همراه با خشونت مثل گاز دادن از روی خشم، ویراژ دادن جلوی رانندگان دیگر و ترمز های بیجا برای تنبیه رانندگان دیگر را شامل می شود. آمار ها نشــــان می دهد که در فاصله سال های ۹۰ تا ۹۵ رفتار و شخصیت افراد و رانندگان، عامل اصلی در تصادفات بوده است و رفتارهای ضداجتماعی همراه با خشونت در رانندگی با تصادفات رابطه قوی داشته است.»
دکتر ذکایی معتقد است:« دانستن قوانین رانندگی و عمل به آن که با عنوان فرهنگ رانندگی شنــاخته می شود و چند سال است از حوزه روشنفکران بیرون آمده و عامه مردم نیز به آن توجه دارند، فرهنگ رانندگی اخلاق اجتماعی افراد را نشان می دهد چراکه تصمیمات آنی در رانندگی از شخصیت واقعی فرد نشات می گیرد و ریشه در شخصیت و شعور فرد دارد . همچنین از نظر من اجرای این فرهنگ بیش از داشتن یک ماشین مدل بالا شخصیت فرد را بالا می برد.»