روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
دوشنبه ۵ آبان ۱۳۹۹ شماره ۱۳۳۶
کرونا و سلامت روان کودکان
مهدی زهره وند
عضو انجمن مشاوره استان مرکزی
شیوع ویروس کووید -۱۹ در دنیا باعث ایجاد اختلال در روند زندگی طبیعی افراد شده است. این بیماری علاوه بر علائم جسمانی (سرفه، تب خفیف، کوفتگی بدن، تب و….) دارای علائم روانشناختی مختلفی مانند استرس، اضطراب، ترس، عدم احساس نا امنی و وسواس شده است که ممکن است افراد هر یک از این علائم را تجربه کنند. در این بین سلامت روان کودکان دارای اهمیت خاصی است؛ زیرا کودکان به اندازه بزرگسالان شاید نتوانند درک درست و اطلاعات کافی از این بیماری داشته باشند، که همین امر باعث تهدید شدن سلامت روان آنها می‌شود. البته لازم به ذکر است است که داشتن حداقلی از استرس و اضطراب در این دوران باعث می‌شود که افراد بهتر بتوانند مراقب سلامت روان خود شود، اما ممکن است که این استرس و اضطراب حالتی بیمارگون و افراطی به خود بگیرد و باعث اخلال در زندگی افراد شوند، که در این موقعیت، توجه بیشتر به سلامت روان و کنترل احساسات و افکار و هیجانات اهمیت پیدا می‌کند. در این بخش سعی خواهیم کرد تا با ارائه مطالبی برای والدین، بتوانیم به آنها کمک کنیم تا کودکان آنها بتوانند درک درست و استرس، اضطراب، ترس و نگرانی کمتری نسبت به این دوران داشته یاشند.
نقش والدین و مراقبین اصلی کودک در این دوران
بهترین منبع قابل اعتماد و اطمینان برای کودکان در دوران شیوع کرونا، پدر و مادر یا مراقبین اصلی کودک هستند. والدین باید علاوه بر مراقبت از جسم و روان خود باید به جسم و روان کودک خود نیز اهمیت بدهند. تمام دنیای بیرونی برای کودکان، والدین آنها هستند. برای مثال اگر والدی حس بی اعتمادی به کودک خود بدهد و نتواند رابطه خوبی با کودک خود برقرار کند، کودک فکر می‌کند که تمام دنیا و تمام افراد اینچنین هستند. اینگونه اتفاقات می‌تواند بر شخصیت، تحصیل وربزرگسالی این کودکان تاثیر بسیار منفی داشته باشد. در دوران شیوع ویرون کرونا نیز اینچنین است. اگر والدین نتوانند بر سلامت روان و هیجانات، احساسات و افکار منفی مودکان توجه کنند و آنها را در کودکانشان بر طرف کنند، باعث کاهش سلامت روان در کودکان خواهد شد که ممکن است بر سازگاری، تحصیل و رفتارهای کودک تاثیر منفی داشته اشد. می‌توانید با کودکان به طور صریح و مستقیم در مورد احساسات و هیجانات انها صحبت کنید تا میزان استرس، اضطراب و نگرانی کودکان از این طریق کاهش پیدا کند.
مراقب علائم استرس و اضطراب در کودکتان باشد. این علائم می‌تواند به صورت وابستگی، ناراحتی، بدخوابی، بد غذایی، مشکل در گوارش، ناخن جویدن، انگشت مکیدن، ترس از دست دادن، مشکل در توجه و تمرکز و ناسازگاری بروز پیدا کند، که در این صورت توجه بیشتر به کودک اهمیت پیدا می‌کند.
شست و شوی دست‌ها را به یک عادت همیشگی خانوادگی و قانون تبدیل کنید.
راهکارهایی برای والدین برای مراقبت از سلامت روان فرزندشان در دوران شیوع کووید – ۱۹
۱ – در ابتدا خودتان الگوی خوبی برای فرزندتان باشید
وقتی والدین از اطلاعات کافی درباره این بیماری و تاثیرات جسمی و روانی آن نداشته باشند و خودشان دارای استرس و اضطراب باشند، قطعا نمی‌توانند به فرزنشان کمک کنند. بنابراین در وهله اول لازم است که خود والدین اطلاعات کافی در این مورد داشته باشند و بتوانند هیجانات و افکار خود را کنترل کنند یا حتی اگر نتوانستند اینکار را انجام دهند از یک متخصص سلامت روان استفاده کنند تا بتوانند به فرزندشان کمک کنند. همچنین سعی کنید اطلاعات خود را تنها از منابع موثق کسب کنید و خود را در معرض اخبارهای مختلف و غیر موثق قرار ندهید. همینطور سعی کنید در حضور کودک از موضاعتی بحث کنید که عینی هستند و می‌توان آنها را انجام داد. برای مثال می‌توانید از نحوه پیشگیری از این بیماری از طریق شستن مداوم دست‌ها، رعایت فاصله اجتماعی، محدود کردن رفت و آمدها بحث کنید.
۲ – صحبت با کودک و ارزیابی میزان اطلاعات کودک در مورد بین بیماری
می‌توان از طریق پرسیدن این سوال که (در مورد ویروس کرونا چه چیزی می‌دانی و درباره آن چه فکر می‌کنی و چه احساسی داری؟) به میزان اطلاعات کودکان در این مورد پی برد. الیته اگر کودکتان در سن پایینی قرار دارد و درباره شیوع این بیماری چیزی نمی‌داند لزومی به صحبت کردن در این مورد وجود ندارد.
سعی کنید در هنگام صحبت کردن با کودکتان به شکل فعالی به حرفهای آنها گوش دهید و تنها حواستان به حرفهای کودکان باشد و با احساسات و هیجانات آنها همدلی کنید و انها را بپذیرید. قضاوت نکنید تا کودکتان بتواند بدون ترس از قضاوت و یا سرزنش شما، با شما سخن بگوید. همچنین این اطمینان را به کودک بدهید که هر وقت خواست می‌تواند در مورد این بیماری با شما صحبت کند.
اگر بعد از ارزیابی میزان اطلاعات کودکتان متوجه شدید که برخی از این اطلاعات غلط هستند، سعی کنید که آن اطلاعات را اصلاح کنید. اگر جواب سوالی را نمی‌دانستید در پی پاسخ آن بروید و بعد از کسب اطلاعات کافی و درست، آن را با کودکتان مطرح کنید.
در صحبت کردن با کودکتان با آنها اعتماد و اطمینان بدهید. سعی کنید تا احساس امنیت بیشتری در کنار خانواده خود داشته باشند. وقتی کودکتان تصاویر و فیلم‌هایی درباره کرونا می‌بیند که حاوی تصاویر دلخراش و نامتناسب با کودکتان است، ممکن است حس کنند که یک فاجعه بزرگ در حال رخ دادن است و از این طریق باعث ایجاد هیجانات منفی در کودک شود. در این بین والدین می‌توانند به کودکان کمک کنند که احساس بهتری داشته باشند. والدین می‌توانند با صحبت در مورد این موضوع که ما در در کنار تو هستیم و مراقب تو هستیم و از تو حمایت می‌کنیم، تا از این طرق حس امنیت و آسایس خاطر کودک فراهم شود. یک راه دیگر کاهش میزان احساسات و هیجانات منفی کودک توسط والدین گفتن این نکته است که بیشتر افرادی که کرونا می‌گیرند، بیمار نمی‌شوند و بهبود پیدا می‌کنند.
۳ – صادق بودن با کودکتان
کودکان باید از شما اطلاعات واقعی و مفید و متناسب با سنشان را دریافت کنند. توضیح در مورد این بیماری و نحوه چگونگی پیشگیری از آن می‌تواند در کاهش میزان اضطراب و استرس کودکان و همچنین مراقبت بیشتر کودک از خود جهت مبتلا نشدن به این بیماری بسیار کمک کننده باشد. نباید اطلاعات غلط و اطلاعاتی که موقتا حال کودک را خوب می‌کند به کودکان داد.
همچنین اگر یکی از والدین در مورد این بیماری دچار اضطراب و نگرانی باشند، کودکان این موضوع را متوجه می‌شوند. در نتیجه سعی نکنید که احساسات خود را مخفی کنید، می‌توانید نگرانی‌های خود را با کودکتان مطرح کنید و درباره چگونگی مواجهه با آن صحبت کنند.
۴ – اگر کودکتان دارای اضطراب، استرس و نگرانی بود، چه کنیم؟
همانطور که گفته شد، بهترین راه کاهش میزان احساسات و هیجانات منفی در کودکان، صحبت در مورد این هیجانات و احساسات و پذیرش آنها است. همچنین می‌توانید انجام فعالیت‌هایی باشی که برای کودکتان سرگرم کننده باشد. زیرا بودن طولانی مدت در خانه کودکان را بی قرار و ناسازگار می‌کنند. در نتیجه انجام چنین کارهایی می‌تواند مثمرثمر باشد.
می‌توانید برای کاهش احساسات و هیجات منفی از کودکان بخواهید که آنها را نقاشی کند. نقاشی به عنوان یک برون ریزی عمل می‌کند و باعث افزایش حس خوب در کودک می‌شود. مثلا می‌توانید بگویید که نگرانی‌ات را در مورد کرونا نقاشی کن. ترست را نقاشی کن و….
کودکان را با انواع احساسات و هیجانات آشنا کنید. به آنها بگویید که وجود اینچنین احساسات و هیجاناتی در انسانها طبیعی است و باعث می‌شود که افراد بتوانند عملکرد خوبی داشته باشند. مثلا وقتی به جسم داغی دست می‌زنیم، دست خود را ناگهان می‌کشیم و این عمل باعث می‌شود که آسیب کمتری ببینیم. در مورد کرونا هم همینگونه است. وجود نگرانی در این‌باره باعث می‌شود که ما از خودمان بیشتر مراقب کنیم. اما اگر حس کردی خیلی احساسات بدی داری می‌توانی با ما در این باره صحبت کنی.
به کودک بگویید که تمام این احساسات و هیجانات منفی را به صورت نامه برای کسی بنوسید. این کار مانند نقاشی کشیدن باعث برون ریزی احساسات و هیجانات منفی می‌شود
بری افزایش سلامت روان کودک خود سعی کنید که فعال باقی بمانید. در مکان‌های بسیار خلوت مانند طبیعت و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، پیاده‌روی کنید و با کودک خود بازی کنید.
به کودک خود کمک کنید که از طریق تماس تصویری با دوستان و افرادی که به آنها علاقه‌مند است ارتباط برقرار کند. حفظ رابطه اجتماعی با دیگران و صحبت با دیگران می‌تواند به کودکان کمک کند.
