وقتی از کیارستمی حرف می زنیم، از چه حرف می زنیم/آبروی سینمای ایران

گروه فرهنگی-وقایع استان:
وقتی درباره سینمای ایران صحبت می کنیم اولین اسمی که به ذهن می آید عباس کیارستمی است. کیارستمی اعتبار و امضای سینمای ایران است، هنرمندی که معمولا در داخل کشور خیلی مورد توجه منتقدان نیست؛ ولی اهمیت کیارستمی زمانی بیشتر می شود که نظرات منتقدان غربی را در مورد او می شنویم هرچند در کشور هنوز برخی منتقدان با آثار او زاویه دارند و نمی توانند آن را هضم کنند. اما این جمله ژان لوک گدار سینماگر آوانگارد فرانسوی مبنی بر اینکه کیارستمی پایان سینماست در این مورد جای تامل دارد و درجه اهمیت کیارستمی را نشان می دهد، هنرمندی که هرگز به درستی معرفی نشد و تعداد مصاحبه های منتقدان بزرگ در مورد او و کتاب هایی با رویکرد سینمای وی در خارج از کشور خیلی بیشتر از داخل باشد. هنرمندی که ساخته های او در کتابهای تئوریک سینما به عنوان نمونه ها و شاهد مثالهایی که برای آموزش سینما مورد استفاده قرار گرفتند.
این روزها به واسطه بیماری وی و بستری شدنش نام کیارستمی را بیشتر از زمانی که در حال ساختن فیلم بود در رسانه های داخلی می شنویم. اینکه معمولا هنرمندان تا زمانی که در حال کار و خلق هستند نامی از آن ها برده نمی شود و در نهایت از یادها می روند امری طبیعی در جامعه امروز ماست؛ ولی وقتی نامی جهانی دارد و اعتبار و آبروی سینمای یک کشور است این حق طبیعی جوان ترها و نسل امروز است که او را بشناسند و با آثارش آشنا شوند، اینکه کیارستمی و فیلم هایش را فقط مخاطب خاص دنبال می کند و ممکن است. خیلی از جوانان و نوجوانان نام مارک لباس سلبریتی های امروز سینمای کشور را بدانند ولی حتی طعم گیلاس کیارستمی را نچشیده باشند.
کیارستمی در سینما اثر انگشت خود را دارد هنرمندی که هر بار در حال تجربه کردن است و هیچ مقصد نهایی برای خود تعیین نکرده است. او در تمام دوران فیلمسازیش به جهان بینی و اصول اخلاقی خود پایبند بوده و آثارش سراسر سادگی و پیچیدگی است، اصلی ترین علت شهرت کیارستمی مستقل بودنش است مردی که همیشه به دنبال سینمای مستقل بود، او یک اورژینال مَنِ تمام عیار است، فیلمسازی که نه تحت تاثیر سینمای کلاسیک بود و نه کاملا تحت تاثیر سینمای مدرن بیشترین بحث درباره سینمای کیارستمی معطوف به این مسئله است که او به هیچ تئوری پایبند نیست و درباره فیلمسازی و سینما نظر و اصول خود را دارد برای همین است که هیچ فرد دیگری نخواهد توانست فیلم های او را بسازد.
فیلم های کیارستمی مخصوص خود این مرد است فیلم هایی که به نظر می آید ساده هستند؛ ولی در واقع پر از پیچیدگی اند و این تناقض درونی آثارش همیشه مخاطب و منتقد را با چالش رو به رو می کند. او مدام با فیلم هایش قراردادهای معمول سینما را می شکند، افسانه ها و الگوهای شخصیتی و سینمای روایی را به هم میریزد و در عین حال شیوه های جدیدی برای دیدن معرفی می کند، همچنین فیلم های او پر است از مولفه های اجتماعی و یک بیوگرافی اجتماعی از جامه معاصر خودش است. عباس نقاش و شاعر بی تردید از این جنبه روحی و هنری خود نیز در فیلم هایش بهره برده است او در فیلم هایش هم شعر می گوید، تکرار ایجاز، استعاره، ایهام و … در آثارش لبالب است در واقع او استاد تبدیل حس به اندیشه و تفکر است برای او سینما هم واقعی است هم خیال انگیز.
عباس کیارستمی اولین فیلمش «نان و کوچه» را در سال ۱۳۴۹ در سی سالگی ساخت و می شود و در سال ۶۵ با فیلم « خانه دوست کجاست» خود را برای همیشه در اذهان و جهان ماندگار کرد، نان و کوچه، تجربه، مسافر، گزارش، همشهری، خانه دوست کجاست؟، مشق شب، کلوزآپ، زندگی و دیگر هیچ، باد ما را خواهد برد، زیر درختان زیتون، طعم گیلاس، ده، شیرینی، کپی برابر اصل و مثل یک عاشق از جمله فیلم های کوتاه، مستند و بلند کارنامه کیارستمی است که نام او را در میان فیلمسازان و منتقدان جهانی پر آوازه کرده است.
کیارستمی در طول پنج دهه کار فیلمسازی، هرگز از تجربه گرایی ابایی نداشته و همواره هر اثر او، حرکتی رو به جلو و اتفاقی فرخنده برای سینما بوده و نکته ای تازه را به آن افزوده است.
هرچند کیارستمی با تمام اعتبار جهانی اش در ایران غریب بود و آثارش معمولا دیده نشد و یا سانسور شد اما نمی توان از اعتبار جهانی او چشم پوشید، کیارستمی یک هنرمند جهانی است زیرا فیلم هایش جهان شمول است و برای هر فردی در هر جای جهان قابل درک، کیارستمی یک هنرمند جهانی است و تاثیر او بر سینمای جهان غیرقابل انکار است.
کیارستمی یک اتفاق نیست و وقتی از او و سینمایش می گوییم نگاه انسانی او به جهان با اثر انگشت خودش را بررسی می کنیم، مردی که معتقد است همه می توانند درباره عشق بگویند و بنویسند ولی به شرطی که خودشان باشند.