واکسن بهترین راهکار برای مقابله با ابتلا به آنفلوآنزا /تیزی کشیدن روی ویروس

پنجشنبه ۲۵ آبان ۹۶   شماره ۷۲۴

***

وقایع استان

سحر یاری

***

خیلی از ما اعتقاد داریم که در فصل پاییز و زمستان ابتلا به سرما خوردگی و آنفلوآنزا در میان مردم بیشتر است. البته آنچـه در اطراف خــود می بینیم هم موید این موضوع است. همه ما سرما و کاهش دما را دلیل اصلی این پدیده می دانیم و بیشترمان این احتمال را می دهیم تا در نیمه دوم سال نه تنها یک بار بلکه بیشتر به این بیماری ها مبتلا شویم. هر چند که تفاوت هایی میان بیماری سرما خوردگی و آنفلوآنزا در علایم و درمان هست؛ ولی تقریبا هر دو آن ها یک پروسه مشابه دارند و هر دو بیماری ویروسی و واگیردار هستند هرچند که پزشکان معتقدند آنفلوآنزا جدی تر و خطرناک تر از سرما خوردگی است.
به تازگی معاون اداره بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت اعلام کرده است که موج آنفلوآنزا در کشور به تدریج در حال افزایش است. دکتر محمود نبوی گفته است: هنوز ویروس‌های پاییزی غلبه دارند، اما موج اول آن معمولا از نیمه دوم آبان شروع می‌شود و سه موج پشت سر هم خواهد داشت. فعلا موجH۱N۱ و B در حد متوسط و به اندازه آنفلوآنزای فصلی وجود دارد. با توجه به این خبر پس باید منتظر شیوع این بیماری در روزهای آتی باشیم.
اما تا کنون به این فکر کرده اید که چرا در فصول سردتر سال بیشتر سرما می خوریم و یا در معرض آنفلوآنزا قرار داریم. به گزارش وقایع استان به نقل از بهداشت نیوز، محققان آمریکایی در سال های اخیر در پاسخ به این سوال که چرا انسان ها همیشه در روزهای سرد پاییز و زمستان دچار سرماخوردگی می شوند، گفته اند که دلیل آن سردی و خشکی هـواست. ویروس های مولد این بیماری در هوای سرد و خشک، پایداری و طول عمر زیادی دارند. دکتر «پیتر پالس»، محقق و کارشناس میکروب شناسی در کالج داروسازی نیویورک، در این رابطه بیان داشته: «احتمال انتقال ویروس سرماخوردگی در روزهای سرد زمستانی در مکان های عمومی همانند مترو بسیار بیشتر از زمانی است که شخص در خانه گرم خود نشسته است.»
از آن جا که بسیاری از مردم و حتی پزشکان به دنبال یافتن این پاسخ هستند که چرا ویروس سرماخوردگی در زمستــان بیشتر منتشر و منتقــل می شود، بد نیست اشاره کنیم که واژه «آنفلوآنزا» یک واژه ایتالیایی است و گفته می شود که در اواسط قرن ۱۸ میلادی با عنوان influenza di freddo خطاب می شده که به معنی «تاثیر سرما» است.
فصل شیوع آنفلوآنزا در نیمکره شمالی از ماه نوامبر تا مارس (آبان تا فروردین) است که هوا در سردترین زمان خود قرار دارد. در نیمکره جنوبی نیز از ماه مه تا سپتامبر (اردیبهشت تا مهر) است. در مناطق گرمسیری نیز، سرماخوردگی چندان رواج ندارد.
در راستای پاسخ گویی به پرسش اصلی، یعنی اینکه چرا زمستان، فصل سرماخوردگی است فرضیه های گوناگونی مطرح شده است: برخی اعتقاد دارند که چون در این فصل سرما، مردم بیشتر در فضاهای بسته همانند خانه، مدرسه، شرکت و… هستند و بیشتر در این محیط های مسقف و محدود با یکدیگر تعامل دارند، انتقال ویروس از فردی به فرد دیگر با سرعت و سهولت بیشتری انجام می پذیرد.
برخی دیگر نیز بر این باور هستند که واکنش های سیستم ایمنی بدن به دلیل کاهش میزان ویتامین D و ملاتونین، کند و ضعیف می شود. بعضی هم می گویند به این خاطر است که هوا در اتمسفر بالا جریان دارد.
اما هیچ کدام از محققان این فرضیه ها را تـایید نکرده اند. در این راستا، دکتر «جاناتان مک‌کیولر» یکی از محققان در زمینه سرماخوردگی بیان داشته است: «کودکان یکی از عوامل اصلی پراکنده شدن ویروس های آنفلوآنزا هستند. اما این مسئله همچنان دلیل اینکه چرا این ویروس در زمستان بیشتر است را توجیه نمی کند زیرا در خلال ماه های مهر و آبان، کمتر شاهد اپیدمی سرماخوردگی هستیم.»
وی همچنین این نظریه که در زمستان مردم بیشتر در خانه ها و ادارات در کنار هم هستند را در کرده و گفته که در دیگر فصول سال نیز مردم با هم تعامل دارند. این فرضیه نمی تواند صحت داشته باشد. بنابراین گفته شد که باید آزمایش و تحقیقاتی گسترده در این رابطه صورت بگیرد که باز عملی نشد.
دلیلش هم این بود که مثلا موش ها به ویروس آنفلوآنزا مبتلا می شوند؛ اما آن را انتقال نمی دهند. راسوها هم به آن مبتلا می شوند و هم انتقال می دهند. اما این حیوانات بــزرگ و گــران هستند و گــاز هم می گیرند، بنابراین برای انجام آزمایش و تحقیق گزینه مناسبی نیستند.
اما گروه تحقیقاتی موردبحث از جست‌وجو دست برنداشته و در آخر به اسنادی دست پیدا کردند که در سال ۱۹۱۹ میلادی در مجله انجمن پزشکی آمریکا به چاپ رسیده بود.
در این مقاله نوشته شده بود که وقتی ویروس آنفلوآنزا به کمپ نگهداری خوکچه های هندی رسید، شمار گسترده ای از آن ها شروع کردند به مردن. دلیل مرگ این حیوانات مسمومیت غذایی یا عوامل دیگر نبود، بلکه پس از انجام آزمایشات مشخص شد که همه آن ها در اثر ذات الریه مرده اند.
همین مقاله به دکتــر پـــالس این ایده را داد که می تواند از خوکچه های هندی برای انجام تحقیقات خود بهره بگیرد. بر اساس آزمایشات مشخص گشت که این حیوانات به ویروس آنفلوآنزا مبتلا شده و آن را بین خود منتقل می کنند. بنابراین، پزشک یاد شده با ایجاد تغییرات آب و هوایی و زیاد و کم کردن رطوبت هوا در قفس های نگهداری خوکچه ها، متوجه شدند که انتقال ویروس در دمای ۵ درجه سانتی گراد به بهترین نحو صورت می گیرد. اما روند انتقال، با افزایش دما کاهش پیدا می کند به طوری که در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد، دیگر هیچ ویروسی منتقل نمی شود. همچنین مشخص گشت که انتقال ویروس در رطوبت پایین یعنی حدود ۲۰ درصد به بهترین شکل منتقل شده و در رطوبت بالای ۸۰ درصد به هیچ عنوان پراکنده و منتقل نمی شود. افزون بر این، حیوانات در دمای ۵ درجه سانتی گراد، دو روز بیشتر ویروس منتشر می کنند تا دمای بالای ۲۰ درجه. ویروس آنفلوآنزا برخلاف ویروس سرماخوردگی، در هوا منتقل و پراکنده می شود. اما عمدتا از طریق تماس با فرد مبتلا یا لمس سطحی که بیمار با آن تماس داشته به فردی دیگر منتقل می شود. برای همین لازم است از دست دادن به فردی که ویروس آنفولانزا دارد، پرهیز کنید.
ویروس آنفولانزا در هوای سرد پایدارتر است و رطوبت کم نیز کمک می کند تا برای زمان طولانی تری در هوا باقی بمانند. دلیلش هم این است که ویروس ها در ذرات کوچک هوای تنفسی شناور هستند. زمانی که هوا شرجی است، این قطرات آب را برداشته و بزرگ تر می شوند و در نهایت روی زمین می ریزند.
با این تفاسیر، در آخر باید بگوییم که سردی هوا و کاهش رطــوبت مـــوجب پایداری و طول عمر ویروس های پراکنده در هوا شده و بنابراین، احتمال ابتلای اشخاص به آنفولانزا بیشتر می شود.
همانطور که پیشتر گفته شد با سردتر شدن هوا موج بیماری آنفولانزا در کشور نیز شدت گرفته است و پزشکان معتقدند بهترین راهکار برای پرهیز از آنفولانزا، واکسن آن است.
معاون اداره بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نیز با بیان اینکه برای تزریق واکسن آنفولانزا هنوز فرصت است به ایسنا گفته است: با توجه به اینکه آنفلوآنزا دو تا سه موج دارد، کسانی که ضعف ایمنی دارند مانند مبتلایان به آسم و برونشیت، دیابت شدید، کسانی که پیوند اعضا انجام داده‌اند، بیمارانی که شیمی درمانی می‌کنند، زنان باردار، همچنین کسانی که به مدت طولانی کورتون دریافت می‌کنند، حتی اگر یک بار به این بیماری مبتلا شدند و بهبود یافته‌اند باز هم باید این واکسن را تزریق کنند؛ چون تا آخر زمستان موج‌های بعدی آنفلوآنزا ایجاد می‌شود و این بیماری برای آنها عوارض بیشتری دارد. سایرین هم می‌توانند این واکسن را تزریق کنند، اما ضرورت زیادی ندارد.
محمود نبوی افزود: این افراد اگر تا امروز واکسن نزده‌اند باید برای تزریق آن اقدام کنند. واکسن آنفلوآنزا برای برخی افراد مانند پرسنل بهداشتی و درمانی به خصوص بخش‌های ویژه و بیماران خاص از طرف دولت تهیه می‌شود. این واکسن در مراکز بهداشتی و درمانی برای بیماران خاص در دسترس است.
وی تصریح کرد: حدود هفت سال است سیستم مراقبت آنفلوآنزای پیشرفته‌ای در کشور ایجاد شده است و ۷۰۰ درمانگاه در تمام کشور موارد سرماخوردگی را رصد می‌کنند. هرگاه تعداد بیماران به بیش از دو درصد رسید به معنی شروع اپیدمی آنفلوآنزا است. ۱۰ آزمایشگاه منطقه‌ای و یک آزمایشگاه ملی نیز در این زمینه فعالیت می‌کنند. از بیماران تنفسی شدید نمونه گرفته و برای آزمایش ویروس شناسی به این آزمایشگاه‌ها فرستاده می‌شود. همیشه در اوج اپیدمی این بیماری، ۵۰ درصد موارد شدید بیماری‌های تنفسی مبتلا به آنفلوآنزا هستند.