نیاز به راهکاری منسجم برای دومین استان پیر کشور/سونامی سالمندی در راه

شنبه ۳ بهمن ۱۳۹۴     شماره ۳۲۵

گروه اجتماعی- وقایع استان:
چرخ و فلک دنیا درحال چرخیدن است دنیاست دیگر؛ بالا و پایین دارد، بهاری دارد و پاییزی، فصل پیری هم از آن فصل هاست که نا گزیر هر که فصل کودکی و جوانی را بگذراند از آن نیزباید بگذرد.
سالمندی و کهولت آغاز مسیری از زندگی است که فرد لحظه ای قبل خود را فراموش و گاه در منزل خود نیز گم می شوند و این آغاز لحظات خاکستری است چرا که سالمندی که خود اسیر غبار آلزایمر و نیازمند حمایت است در غفلت و فراموشی فرزندان و مسئولین گم میشود و خودش می ماند بدون خاطره، بدون حمایت و دریغ از مهربانی اطرافیان.
بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، سالمندی عبور از مرز ۶۰ سالگی است و برای تمام افرادی که از حوادث و اتفاقات خوش و ناخوش زندگی جان سالم به در برده اند و دوران جوانی و میانسالی را سپری کردند، محقق می شود.
پیر شدن جمعیت اجتناب ناپذیر است. جمعیت فعلی به هر حال به سن کهنسالی می رسند و در وضعیتی که پیش خواهد آمد، بهترین و عاقلانه ترین کار، ایجاد زمینه برای بالا بردن کیفیت زندگی سالمند است چرا که اگر ما جمعیت سالمندی داشته باشیم که سالم نباشند و از لحاظ جسمی و روحی مشکل داشته باشند و همچنین کسی را برای نگهداری نداشته باشند، مشکل تازه شروع خواهد شد.
ورود سونامی سالمندی به ایران
آمار ها نشان می دهد ایران با ۸٫۲ درصد جمعیت سالمند، وارد مرحله سالمندی شده است و طبق بررسی جمعیت‌شناسان تا سال ۲۰۵۰، حدود ۳۳ درصد جمعیت ایران سالمند است که معادل ۲۸ میلیون نفر جمعیت آن زمان است و این رقم برای ایران در سال ۲۰۵۰ در حالی است که کشورهای دنیا در همان سال نرخ ۲۱ درصدی جمعیت سالمند را خواهند داشت. البته این رقم بالای نرخ سالمندی در سال‌های آینده به دلیل انفجار جمعیتی ما در سال‌های پس از انقلاب و پس از افزایش امید به زندگی در ایران است.
براساس مطالعات و پژوهش‌ها مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی کشور با افزایش سن جمعیت نیز افزایش فشار مالی در صندوق‌های بازنشستگی و بیمه است و افزایش هزینه‌های درمان نیز تبدیل به مشکلی برای سیاستگذاران کشور و جمعیت سالمندان خواهد شد چرا که هزینه درمان برای هر سالمند ۳ برابر هزینه درمان یک کودک است.
زنگ خطر سالمندی
علی حیدر شاه حسینی رییس خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران و بانی برگزاری میزگرد بررسی مشکلات سالمندان استان مرکزی انگیزه برگزاری چنین میزگرد را حساس سازی جامعه در مورد مسئول سالمندی و توجه به افزایش کیفیت سالمندان، به صدا در آمدن زنگ خطر افزایش تعداد سالمندان و احیای فرهنگ تکریم سالمندان عنوان کرد.
وی افزود: با فرهنگ سازی مناسب جایگاه سالمندان در جامعه بیش از پیش باید حفظ شود و رسانه نقش اســاسی در این راستـــا ایفا می کنند.
حسینی با تاکید بر اینکه رسانه به عنوان عضوی تأثیرگذار در تمامی عرصه‌ها به ویژه سلامت افراد جامعه نقشی انکارناپذیر دارد گفت: سالمندان به عنوان سرمایه‌های منابع انسانی در جامعه نقشی مؤثر ایفا می‌کنند و حمایت اجتماعی و زمینه سازی برای بالا بردن کیفیت زندگی این گروه می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت و توسعه یافتگی جامعه شود.
رییس خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: کاهش نرخ زاد و ولد و تعبیر افزایش سالمندی در ایران بر ضرورت اهتمام سیاستگذاران در موضوعات اجتماعی، اقتصادی و رفاهی و به ویژه سلامت سالمندان تاکید دارد و رسانه را بر آن می دارد تا زنگ خطر این مهم را به صدا درآورد.
استان مرکزی دومین استان پیر کشور
شهریار حسینی کارشناس توسعه مرکز بهداشت استان مرکزی نیز در این میزگردبا بیان اینکه متوسط رشد سالمندی درکشور۸٫۵ درصد است گفت: روند پیری جمعیت در استان مرکزی ۱۰/۲۹ درصد است و استان مرکزی پس از استان گیلان پیرترین استان کشور محسوب می شود.
وی افزود: در استان مرکزی نیز شهرهای آشتیان،تفرش و دلیجان پیرترین شهرستانهای استان هستند و ۳۴ درصد جمعیت در شهرستان آشتیان سالمند هستند.
کارشناس توسعه مرکز بهداشت استان مرکزی با بیان اینکه یکی از شاخص های توسعه انسانی در کشورها امید به زندگی است گفت: میانگین سن امید به زندگی در کشورهای دنیا ۶۶ سال است که این سن در ایران که توانسته شاخص های توسعه انسانی خود را در زمینه ارتقای آموزش و بهداشت در سال های اخیر بهبود دهد به تفکیک برای آقایان ۷۲ و برای خانم ها ۷۴ سال است.
حسینی با بیان اینکه در حال حاضر رشد جمعیت کشور ۱٫۷ درصد است و وضعیت سالمندی دو برابر این رشد جمعیت است و این مهم باعث شده روز به روز به تعداد جمعیت سالمندی افزوده شود بیان داشت: در حال حاضر تعداد جمعیت سالمند کشور برابر با جمعیت زیر ۵ سال است که این رقم در سال ۲۰۵۰ افزایش یافته و ۱۴ درصد جمعیت دچار سالمندی می شود.
وی افزود: با توجه به شرایط سخت سالمندی و بیماری های زمینه که برای سالمندان است ضرورت اندیشیدن تمهیداتی در حوزه سالمندی برای گذران دوران خوب و با کیفیت همراه با امید زندگی به شدت دیده میشود.
خدمات ادغام یافته سلامت سالمندان به ۴۰ هزار سالمند استان
کارشناس توسعه مرکز بهداشت استان مرکزی گفت: در سالهای گذشته ارائه خدمات ادغام یافته سلامت سالمندان در شبکه بهداشت و درمان در روستاها و شهرها اتفاق می افتاد و این خدمات در ابتدای از شهرستان شازند آغاز شده و اکنون در ۶ شهرستان استان ارائه می شود و از مجموع ۱۲۰ هزار نفر سالمند استان ۴۰ هزار نفر از این خدمات بهره می برد که دانشگاه علوم پزشکی تلاش دارد تا پایان سال ۹۵ کلیه سالمندان شهر و روستای استان تحت ارائه خدمات در مراکز بهداشتی در مانی استان قرار گیرد.
حسینی افزود: در این طرح آموزش شیوه زندگی سالم و آموزش تغذیه سالم دردوره سالمندی به افراد بالای ۶۰ سال درمراکز بهداشت و درمان در روستاها و شهرها به سالمندان ارائه می شود همچنین کلاسهای مراقبتی برای آن برگزار میشود.
وی بیان داشت: ۱۰۰ درصد خدمات درمانی در روستاها توسط مراکز به سالمندان انجام می شود و ۸۰ درصد سالمندان از معاینه های دوره ای برخوردار می شوند.
کارشناس توسعه مرکز بهداشت استان مرکزی افزود: وزارت بهداشت در جهت ارائه خدمات نوین سلامت در مناطق حاشیه نشین و شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر ۷ برنامه، ۱۰ پروژه و ۱۱ بسته خدمتی را به استانها ابلاغ کرده و به موجب آن در استان نیز ارائه خدمات نوین در حاشیه شهرها از سال ۹۳ آغاز شده است.
حسینی افزود: با اجرای این طرح تعداد مراکز بهداشتی درمانی اراک از ۶ مرکز به ۱۳ مرکز و تعداد پایگاه های بهداشتی درمانی از ۲۵ پایگاه به ۴۸ پایگاه افزایش یافته و در این مراکز بسته خدمات سالمندی از جمله غربالگری، آموزش بهداشت و ویزیت توسط پزشک، کارشناس روان و تغذیه انجام می شود.
کارشناس توسعه مرکز بهداشت استان مرکزی در ادامه با بیان اینکه سالمندی در ایران و کشورهای توسعه یافته با سرعت زیادی اتفاق می افتد و باید سرعت پیش بینی و تمهیدات را بیشتر کنیم و تنها این وظیفه بر عهده وزارت بهداشت نیست و همه دستگاه هاباید کمک کند تا دوران سالمندی به دورانی تبدیل شود که سالمند از کیفیت زندگی بالایی برخوردار است.
ضرورت تشویق برای نگهداری از سالمند
دکتر منوچهر کاظمی کارشناس آسیب های اجتماعی بهزیستی استان مرکزی با بیان اینکه سالمندی از همان دوران کودکی آغاز می شود و سلولهای بدن از بدو تولد شروع به پیر شدن می کنند گفت: احساس مسائل و مشکلات حوزه سالمندان به قول شعر (آتش بگیر تا بدانی چه می کشم، احساس سوختن به تماشا نمیشود) نیازمند درک تجربه سالمندی است.
وی افزود: بهزیستی استان در جهت حمایت ازسالمندان فعالیتهای خوبی از جمله حمایت مالی، دفترچه بیمه، نگهداری سالمند در مراکز شبانه روزی، نگهداری و آموزش سالمند در مراکز روزانه را انجام می دهد.
دکتر کاظمی با تاکید بر اینکه یکی از وظایف اصلی فرزندان نگهداری والدین است بیان داشت: بهزیستی وظیفه نگهداری ازسالمندان بیسرپرست را دارد و باید از مشوقهایی برای ترغیب خانواده ها و خیرین جهت حمایت و نگهداری سالمندان در منزل استفاده کرد.
وی تصریح کرد: نگهداری از سالمند تنها با تکیه بر امکانات دولتی و سازمانی ممکن نیست و در همین رابطه استفاده از توان خیرین برای حمایت از سالمندان و تقبل هزینه های نگهداری سالمندان و حمایت از ازدواج مجدد و حمایت مالی زندگی سالمندانی بسیار موثر و حائز اهمیت است.
ازدواج مجدد سالمندان راهکاری برای پرکردن آشیانه تنهایی
کارشناس آسیب های اجتماعی بهزیستی استان مرکزی گفت: متاسفانه در حال حاضر سالمندان ما شرایط این را در جامعه ندارند که در محیط بیایند. خیابان و اماکن عمومی و پارک های ما امادگی پذیرش افراد سالمند را ندارد،مسیرهای تردد مناسب سازی نشده و باعث می شود که سالمند منزوی بشود و از خانه خارج نشود.
دکتر کاظمی افزود: همچنین برای گروه سالمندان شرایط برای اوقات فراغت و کارهای داوطلبی فراهم نیست که سالمند بتواند از انرژی اش استفاده کند و متاسفانه افسردگی در قشر سالمند شیوع یافته است
وی یاد آور شد: سالمندانی که به تنهایی زندگی کرده و در واقع شریکی برای زندگی خود ندارند بیشتر در معرض افسردگی، آسیب‌های جسمانی، روحی و فراموش شدن توسط اطرافیان قرار دارند و ازدواج مجدد سالمندان، مسئله‌ای که کمتر مورد توجه قرار گرفته است که می‌تواند راهکاری باشد تا زنان و مردان سالمند آشیانه تنهایی خود را با مشارکت و همدلی پر کنند.
کارشناس آسیب های اجتماعی بهزیستی استان مرکزی اظهار داشت: دوره سالمندی یکی از مراحل زندگی است که فرد برعکس دوره های قبل کم توان تر شده و نیاز به توجه بیشتری دارد و اطرافیان باید زمان بیشتری را برای فرد سالمند بگذارند امادر عمل این اتفاق نمی افتد و سالمندان به ویژه افرادی که همسر خود را ازدست داده اند هرروز تنها تر و منزوی تر می شوند که حمایت و تشویق سالمندان به ازدواج مجدد می تواند در کاهش افسردگی و افزایش کیفیت زندگی آنها موثر باشد.
حسن طهماسبی سرپرست اداره بهزیستی اراک نیز در این نشست گفت: در حال حاضر حدود ۲ هزار و ۳۵۰ نفر سالمند تحت پوشش بهزیستی اراک هستند که به این افراد در ۷ مرکز امور اجتماعی و ۱۱ مرکز تحت نظارت بهزیستی ،خدمات ارائه می شود.
وی افزود: دورکردن سالمندان از کانون خانواده آسیب‌های روحی و روانی را به این افراد وارد می‌کند و به این جهت سازمان بهزیستی اعتقاد دارد که این افراد باید در کنار خانواده نگهداری شوند و برای پرکردن اوقات فراغت سالمندان از خدمات مراکز نگهداری روزانه بهره ببرند.
سرپرست اداره بهزیستی اراک ادامه داد: خدمات بهزیستی در چهار بخش نگهداری از سالمندان در مراکز شبانه روزی، نگهداری در مراکز روزانه و ارائه خدمات آموزشی و توانبخشی، نگهداری در منزل، خدمات نقدی و غیر نقدی به مددجویان سالمند ارائه می شود.
وضعیت سالمندان مجهول الهویه نگران کننده است
طهماسبی با بیان اینکه افزایش سالمندان مجهول الهویه که هیچ مدرکی دال بر شناسایی هویت آنها وجود ندارد از جمله مشکلات بهزیستی است که در شورای سالمندان شهرستان در فرمانداری از ثبت احوال درخواست همکاری جهت شناسایی این افراد ارایه شد.
وی یادآورد شد: در حال حاضر در مراکز نگهداری بهزیستی تعدادی سالمند مجهول الهویه رها شده نگهداری می شوند که به دلیل مبتلا بودن به آلزایمر حتی نام خود را فراموش کرده اند و حتی ممکن است از شهرهای دیگر کشور آمده باشند و بهزیستی برای شناسایی و یا بازگرداندن آنها به خانواده هایشان نیازمند همکاری ثبت احوال است.
سرپرست اداره بهزیستی اراک تاکید کرد: بهترین موقعیت برای نگهداری از سالمند در محل و در جمع خانواده است؛ بنابراین دنبال راهکارهایی هستیم که این خدمات را برای سالمندان در منزل بیاوریم.
توجه به تجهیز و راه اندازی کلینک تخصصی ویژه سالمندان
پروانه جهانبان مدیرعامل موسسه خیریه سالمندان نیز در این نشست با اشاره ارایه خدمات خیریه این مرکز از جمله نگهداری شبانه روزی آقایان و بانوان سالمند در ابراهیم آباد و ارائه خدمات توانبخشی درمانی و مراقبتی، ارائه خدمات توانبخشی در مراکز توانبخشی روزانه، ارایه خدمات مددکاری و ارائه خدمات جامع توانبخشی با گرایش سالماندی در کلینیک تخصصی این موسسه گفت: توجه به تجهیز و راه اندازی کلینک تخصصی ویژه سالمندان از راهکارهای اساسی در ارتقاء سلامت و شان و منزلت سالمندان عنوان کرد.
وی از احداث کلینیک طب سالمندی به همت این موسسه خبر داد و بیان داشت: به منظور احداث این کلینیک یک هزار و ۴۰۰ متر زمین به مبلغ کتارشناسی ۸۶۰ میلیون تومان توسط موسسه خریداری شده است که در صورت حمایت خیرین و مسئولین عملیات اجرایی آن آغاز می شود.
مدیرعامل موسسه خیریه سالمندان افزود: ۳۰ درصد سالمندانی که در این مرکز نگهداری می شوند سالمندان رها شده و ۴ درصد نیز سالمندان مجهول الهویه هستند که از خدمات رایگان این مرکز استفاده می کنند.
وی نبود اعتبارات را مهمترین مشکل در رفع مسائل حوزه سالمندی عنوان کرد و بیان داشت: در صورتی که اعتبارات بهزیستی در حوزه سالمندان افزایش یابد می توان اقدامات خوبی در توانبخشی، مراقبتهای درمانی و آموزش سالمندان و فراهم کردن شرایط بهینه و رفاه سالمندی به سالمندان جامعه ارایه داد.
گلایه از مغفول ماندن حوزه سالمندی وتاکید ساخت مجموعه دهکده سالمندان
جمیله باجلان کارشناس امور اجتماعی استانداری نیز در این نشست با اعتراض به مغفول ماندن حوزه سالمندی گفت: تنها یک درصد از قوانین کشور ویژه سالمندان است و این غفلت از حوزه سالمندی و نادیده گرفتن در سطح کلان تاسف بار است.
وی مهمترین راهکار برای حل مشکل سالمندان را پیگیری مجدانه اعتبارات، و مکاتبات مسئولین جهت رفع مسائل و تسهیل و تسریع در اجرای طرح ها و پروژه های مربوط به حوزه سالمندی برشمرد و اذعان داشت: در استانداری شاهد این امر بوده ایم که اعتبارات برای هزینه کرد ابلاغ شده اند ولی به دلیل عدم پیگیری ها هزینه نشده و در پایان سال بازگشت داده شده اند.
کارشناس امور اجتماعی استانداری با تاکید بر اینکه مشکلات سالمندان باید ریشه ای حل شود بیان داشت: بارها شاهد برگزاری جلسات توسط مسئولین کشوری و قولها و وعده هایشان بوده ایم که متاسفانه هیچیک عملی نشده و این عمل نکردن به وعده ها برازنده جامعه اسلامی نیست.
باجلان تصریح کرد: برگزاری جلسات بی ثمر و وعده هایی که عملی نمی شوند در کنار تخصیص نیافتن اعتبارات انگیزه را برای کار از کارشناسان می گیرد.
وی در ادامه جزیره ای عمل کردن خیرین در حوزه سالمندی را مطلوب ندانست و بیان داشت: اگر خیرین این حوزه تمام سرمایه خود را به طور متمرکز جهت احداث دهکده سالمندان هزینه کنند، کارایی بهتری خواهد داشت.
گفتنی است لزوم احداث کلینیک ویژه طب سالمندی، لزوم همکاری بین بخشی ، توجه به منزلت سالمندان و ارایه خدمات کارت منزلت ، مناسب سازی فضای عمومی برای سالمندان، شناسایی و غربالگری از جمله راهکارهای ارایه شده در این میزگرد تخصصی جهت افزایش کیفیت زندگی در دوران سالمندی بود
سالمندان حق زندگی دارند
تمامی عوامل گفته شده باعث می شود تا ما از سالمند شدن جمعیت کشور و افزایش تعداد کهنسال ها بترسیم. اگر قرار باشد به سالمندبه عنوان فردی بی مصرف و بیمار و یک عنصر زائد که گوشه بیمارستان و آسایشگاه است نگاه شود، نگرانی از مراقبت از آن ها هم بیشتر خواهد شد اما چنانچه سالمندانی سالم و پرتوان داشته باشیم که در جامعه مشارکت اقتصادی و اجتماعی دارند و از کار نیفتاده اند، آن وقت این سونامی نه تنها تهدید نخواهد بود که به یک فرصت طلایی تبدیل خواهد شد.
پس هر گز از یاد نبریم اگر چه سالمندی به پایان چرخه حیات انسان نزدیک‌تر است اما نباید فراموش کرد که سالمندان نیز دراین دوران حق زندگی دارند.