نگاه«وقایع استان» به تب بالای فعالیت های داوطلبانه به بهانه روز جهانی داوطلب/دست همه بالا

سه شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۶   شماره ۷۳۷

***

وقایع استان

فرشته غلامی

***

قدیم ترها اینگونه نبود اما اکنون متفاوت شده و کمتر کسی هست که حتی برای یکبار هم که شده دست به فعالیت داوطلبانه ای نزده باشد، در حال حاضر فعالیت های داوطلبانه آرام آرام به قسمت مهمی از زندگی تعداد کثیری از افراد تبدیل شده است و اگر گفته شود تا آنجا پیش رفته که به نوعی به یکی از مهم ترین اولویت های زندگی آنها تبدیل شده پر بیراهه نگفته ایم. علت اصلی اش را شاید بتوان گسترش رسانه های جمعی و تبلیغ این عمل های خیرخواهانه مطرح کرد یا هر علت دیگری اما همین که به عنوان جز اصلی زندگی بسیاری تبدیل شده خود به تنهایی می تواند نویدبخش روزهای بهتری در دنیای پر از کینه و خشونت این روزها باشد.
روز جهانی داوطلبان هرساله در تاریخ ۵ دسامبر مطابق ١۴ آذر در همه کشور‌های جهان برگزار و به‌طور قانونی از سوی سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است. در سال ۱۳۶۹ وزارت بهداشت با انگیزه حل مشکلات بهداشتی حاشیه نشینان شهری و روستایی، اقدام به طراحی و اجرای برنامه داوطلبان سلامت تحت عنوان «رابطان بهداشت» درجنوب تهران و حاشیه شهرهای بزرگ کشور ( تبریز، شیراز و اصفهان ) نمود. در واقع این برنامه در مناطقی شکل گرفت که شبکه بهداشت و درمان به دلیل گسترش بی رویه جمعیت شهری کمترین پوشش مراقبت های بهداشتی را برای گروه های آسیب پذیر جامعه شهری داشت و این برنامه با توجه به موفقیت چشمگیری که به همراه داشت از سال ۱۳۷۲ درتمام نقاط شهری کشور به اجرا درآمد.
اکنون که نزدیک به سی سال از نامگذاری این روز می گذرد، روز به روز بر تعداد افرادی که بطور داوطلبانه به کارهای خیرخواهانه روی می آورند بیشتر و بیشتر می شود کافی است تا اتفاقی در گوشه گوشه شهر یا کشور و یا حتی کل دنیا بیافتد آن وقت است که هر یکی از افراد در اقصی نقاط دنیا به طور داوطلبانه به یاری هم می آیند و در این راه از هیچ کوششی دریغ نمی کنند.
زمانی کـه قسمت مهمی از اهــداف زندگی فعالیت های داوطلبانه برای ایجاد جامعه ای بهتر برای زندگی باشد کل روند زندگی به کلی تغییر می کند.
فعالیت داوطلبانه، در طول تاریخ پایه گذار کارهای ماندگار و برپا نگه دارنده نهادهای انسان دوستانه بسیاری در جهان است.
ایــن اهمیت و نیـاز جامعه بشری به کار داوطلبانــه، تــا جایی پیش رفته که به شکل گیری شبکه‌های اجتماعی و نهادهایی برای سازمان دهی فعالیت‌های داوطلبانه در جهان انجامیده است. اکنون در اروپا، آمریکا و مناطق دیگر جهان، شبکه‌هایی وجود دارد که فعالیت داوطلبانه در جامعه را ســازمان دهــی مــی‌کنند. ایــن شبکه‌ها، نیازها و اولــویــت‌هــای سازمان‌های غیردولتی را که با کار داوطلبانه اداره می‌شوند، بازتاب می‌دهند و نیروهای داوطلب را برای یافتن فعالیت مورد علاقه شان راهنمایی می‌کنند.
با نگاهی به زمینه های کار داوطلبانه در جهان، می توان گفت که تقریبا در هر زمینه ای می توان فعالیت داوطلبانه انجام داد. از پرستاری از سالمندان و بیماران، سفر به مناطق آسیب دیده از بلاهای طبیعی و یاری به مردم آن مناطق گرفته تا همیاری با نهادهای غیردولتی که برای مبارزه با بیماری‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی و خانوادگی کوشا هستند و مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی و زیست محیطی گسترده ای که در جهان برای گسترش برابری و بالا بردن میزان آگاهی جامعه انجام می‌شود.
در سر تا سر دنیا، گروه های وسیعی از مردم وقت خود را صرف فعالیت های داوطلبانه می کنند. انگیزه تمامی این افراد صرفنظر از نوع فعالیتشان، کمک به دیگران و در عین حال کسب بعضی منافع مادی یا معنوی می باشد.
در خصوص علت فعالیت های داوطلبانه و توضیح این گونه فعالیت ها می توان گفت علت اولیــه فعالیت های داوطلبانه، کسب امتیازات مادی نیست. با این حال سازمانی که فعالیت داوطلبانه برای آن انجام می شود باید مخارج قانونی تحمیل شده بر فرد داوطلب در هنگام اجرای فعالیت داوطلبانه خود را جبران کند. این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که مانع از هزینه کردن پول توسط داوطلب شده، نیز باعث می شود افراد کم بضاعت هم بتوانند در فعالیت داوطلبانه مشارکت کنند.
فعالیت داوطلبانه با میل و اراده اشخاص به صورت خودجوش صورت می گیرد و «تمایل شخصی» اصل بنیادی هر فعالیت داوطلبانه است. در دیگر فعالیت ها، فشارها و نیروهایی که از طرف همآلان وارد می شود و یا حس تعهد و التزام اجتماعی، آنها را وادار به فعالیت می کند. این معیار باعث متمایز شدن فعالیت های داوطلبانه اصیل از فعالیت هایی که جبر خارجی باعث انجام آنها است، می شود. برای مثال دولت به مردان جوان این شانس را می دهد که بتوانند به جای سربازی در خدمات عام المنفعه و داوطلبانه شرکت کنند. در این حالت با یک فعالیت داوطلبانه اصیل و خودجوش مواجه نیستیم.
سود و نفع فعالیت داوطلبانه به شخص دیگری غیر از داوطلب می رسد. پافشاری روی این مطلب که فعالیت داوطلبانه صرفا در قالب سازمان ها صورت گیرد نادرست است و بسیاری از فعالیت ها که بطور غیر رسمی بین دوستان و همسایگان اجرا می شود، در تعریف فعالیت های داوطلبانه قرار می گیرد.
همچنین فعالیت داوطلبانه نباید الزاما مداوم و مستمر و طولانی مدت تلقی شــود و بسیــاری فعالیت هایی که در مقیاس محدود و یا کوتاه مدت صورت می گیرند نیز داوطلبانه هستند. مردمی که وقت و یا پول خود را صرف فعالیت های داوطلبانه کرده اند اظهار داشته اند که رضایت خاطر و اشتیاقی که بدست آورده اند بیش از هزینه (زمانی و مالی) است که پرداخت کرده اند.
در استان مرکزی هم همچون دیگر نقاط کشور فعالیت های داوطلبان رواج دارد حتی براساس آمار در زلزله اخیر کرمانشاه هم بیشتر تعداد کمک ها از سوی مردم استان مرکزی بوده اما در حوزه سلامت براساس آخرین آمار آنطور که رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک گفته یک هزار و ۳۵۰ داوطلب سلامت در ۹۵پایگاه بهداشتی، ۳۲۷خانه بهداشت و ۴۶مرکز جامع سلامت استان مرکزی، به منظور ترویج مفاهیم سلامت فعالیت دارند. اکنون که تعداد افراد داوطلب فراتر از سازمان هایی است که در این حوزه فعالیت می کنند می باشد پس اهمیت این روز بیشتر و بیشتر هم می شود و توجه بدان فرصت مناسبی است برای توسعه فرهنگ فعالیت‌های داوطلبانه و مشارکت مردمی در سطح جامعه.