چهارشنبه ۸ خرداد ۱۳۹۸   شماره ۱۰۹۰

روزنامه «وقایع استان» همواره کوشیده است با انتشار مطالبی آگاهی بخش سطح دانش مخاطبانش را بالاتر ببرد. یکی از مواردی که بسیاری با آن روزانه مواجه می شوند مباحث حقوقی و قضایی است. در ستون قانون ما بر آن شدیم تا شما را با نکات حقوقی و قضایی آشنا کنیم که ممکن است با آن روبرو شوید. هر هفته قانون را در ستون «قانون» دنبال کنید. این ستون به قلم «مهدی حقدوست» کارشناس ارشد رشته حقوق بین الملل و مدرس دانشگاه و مولف دو کتاب «حقوق شهروندی در مراجع انتظامی، امنیتی، قضایی و زندان ها» و «مجموعه نکات حقوقی کاربردی» است که از وی بابت همراهیش با ما و شما در این ستون سپاسگذاریم. امید است که ستون «قانون» در نهایت عاملی شود برای افزایش دانش و آگاهی حقوقی و بهره مندی از تمامی حقوق قانونی که باعث زندگی خوب و راحت تری برای شهرونـدان خواهد شد.

نکات حقوقی کاربردی

بخش دوم

نکته ۱- مراحل رسیدگی به دعاوی حقوقی
الف- مرحله اول رسیدگی عادی (بدوی): رسیدگی به دعاوی حقوقی با تنظیم و تقدیم دادخواست توسط «خواهان» بر علیه «خوانده»، در شعب حقوقی دادگستری یا شعب شورای حل اختلاف انجام می پذیرد. (موضوع: مواد ۲، ۳، ۴، ۱۰ تا ۲۵ ق.آ.د.م.)
ب- مرحله دوم رسیدگی عادی (تجدیدنظر): در صورت اعتراض «خوانده یا خواهان» به حکم صادر شده در مرحله بدوی در شعب دادگاه حقوقی و با تقدیم لایحه اعتراضیه، پرونده به شعب دادگاه تجدیدنظر استان، ارسال و  موارد مورد اعتراض، مجدداً مورد رسیدگی قرار گرفته و حکم قطعی صادر می شود. (موضوع: مواد ۳۳۰ تا ۳۶۴ ق.آ.د.م.)
ج- رسیدگی فوق العاده و استثنائی:
-۱ در صورتیکه موضوع حکم صادر شده از موارد فرجام خواهی باشد، پرونده در دیوانعالی کشور، نقض و به شعبه هم عرض، ارسال تا به موارد مورد اعتراض مجدداً رسیدگی و حکم قطعی صادر شود. (موضوع: مواد ۳۶۶ تا ۴۱۶ ق.آ.د.م.)
-۲ در صورتیکه موضوع حکم صادر شده از موارد اعتراض ثالث یا اعاده دادرسی باشد، پرونده در خصوص موارد مورد اعتراض، مجدداً در شعبه صادرکننده حکم، مورد رسیدگی قرار گرفته و حکم قطعی صادر می شود. (موضوع: مواد ۴۱۷ تا ۴۴۱ ق.آ.د.م.)
-۳ در صورتیکه رئیس قوه قضائیه حکم قطعی صادر شده را خلاف شرع بَیِّن تشخیص دهد با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به شعب دیوانعالی کشور ارسال، تا مجدداً رسیدگی و حکم قطعی صادر شود. (موضوع: ماده ۴۷۷ ق.آ.د.ک.)
نکته -۲ مراحل رسیدگی به دعاوی کیفری
الف- تحقیقات مقدماتی:
دعاوی کیفری با تقدیم شکوائیه توسط «شاکی» بر علیه «مشتکی عنه(متهم)» در شعب دادسرا مطرح می شود. در این مرحله بعد از انجام تحقیقات مقدماتی در دادسرا، فقط قرار مجرمیت متهم صادر و بعد از صدور کیفرخواست توسط دادستان، پرونده برای رسیدگی به جرم یا جرائم ارتکابی متهم به شعب دادگاه جزایی ارسال می شود. (موضوع: مواد ۲ تا ۲۸۷ و ماده ۳۱۰ ق.آ.د.ک.)
ب- مرحله اول رسیدگی عادی (بدوی):
بعد از احضار «شاکی و متهم» به شعب دادگاه جزایی و اخذ اظهارات و دلایل آنها و بعد از تحقیقات و بررسی همه جانبه موضوع اتهامی، در نهایت حکم محکومیت یا برائت متهم صادر می شود. (موضوع: مواد ۲۹۴ تا ۴۲۵ ق.آ.د.ک.)
ج- مرحله دوم رسیدگی عادی (تجدیدنظر):
در صورت اعتراض «متهم یا شاکی» به حکم صادر شده در مرحله بدوی در شعب دادگاه جزایی و با تقدیم لایحه اعتراضیه، پرونده به شعب دادگاه تجدیدنظر استان، ارسال و در موارد مقرر قانونی، مجدداً شاکی و متهم احضار و در نهایت به موارد مورد اعتراض، رسیدگی و حکم قطعی صادر می شود. (موضوع: مواد ۴۲۶ تا ۴۶۱ ق.آ.د.ک.)
د- رسیدگی فوق العاده و استثنائی:
-۱ در صورتیکه موضوع حکم صادر شده از موارد فرجام خواهی یا اعاده دادرسی باشد، با نقض آن و تجویز اعاده دادرسی در دیوانعالی کشور، پرونده برای رسیدگی مجدد و صدور حکم قطعی، به شعب هم عرض ارسال می شود. (موضوع: مواد ۴۶۲ تا ۴۸۳ ق.آ.د.ک.)
-۲ در صورتیکه رئیس قوه قضائیه حکم قطعی صادر شده را خلاف شرع بَیِّن تشخیص دهد با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به شعب دیوانعالی کشور ارسال، تا مجدداً رسیدگی و حکم قطعی صادر شود. (موضوع: ماده ۴۷۷ ق.آ.د.ک.)
منبع: کتاب «مجموعه نکات حقوقی کاربردی»- تألیف: مهدی حقدوست کارشناس ارشد رشته حقوق بین الملل و مدرس دانشگاه- ناشر: انتشارات جنگل.

حقوق شهروندی در دعاوی کیفری
نکته -۱ ارائه کارت ویژه ضابطان و دستور قضایی
مطابق با ماده ۵۸ قانون آیین دادرسی کیفری:
-۱ ضابطان دادگستری بایستی به هنگام ورود به منازل، اماکن بسته و تعطیل، اوراق هویت ضابط بودن خود و اصل دستور قضایی را به متصرف محل نشان دهند.
-۲ در صورتیکه این اشخاص از رؤیت مدارک خودداری نمایند، مراتب در صورت مجلس قید شده و ضابطان بازرسی را انجام خواهند داد. (مجازات متخلف: مطابق با ماده ۷ ق.آ.د.ک. و ماده ۵۷۰ ق.م.ا.)
نکته -۲ چگونگی صدور دستور قضایی
مطابق با ماده ۳۴ قانون آیین دادرسی کیفری:
-۱ دستور مقام قضایی به ضابطان دادگستری به صورت کتبی، صریح و با قید مهلت صادر می شود.
-۲ در موارد فوری که صدور دستور کتبی مقدور نیست، دستور به صورت شفاهی صادر شده و ضابطان دادگستری بایستی ضمن انجام دستورات و درج اقدامات در صورت مجلس، در اسرع وقت و حداکثر ظرف مدت ۲۴ ساعت آن را به امضاء مقام قضایی برسانند. (مجازات متخلف: مطابق با مواد ۷ و ۶۳ ق.آ.د.ک. و مواد ۵۷۰ و ۵۷۶ ق.م.ا.)
نکته -۳ چگونگی اجرای دستور قضایی
مطابق با ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی کیفری:
-۱ ضابطان دادگستری مکلف هستند در اسرع وقت و در مدتی که دادستان یا مقام قضایی تعیین می کند، نسبت به انجام دستورات و تکمیل پرونده اقدام نمایند.
-۲ چنانچه اجرای دستور یا تکمیل پرونده میسر نشود، ضابطان بایستی در پایان مهلت تعیین شده، گزارش آن را با ذکر علت برای دادستان یا مقام قضایی ارسال نمایند. (مجازات متخلف: مطابق با مواد ۷ و ۶۳ ق.آ.د.ک. و مواد ۵۷۰ و ۵۷۶ ق.م.ا.)
ادامه دارد …