شنبه ۲۷ شهریور ۹۵ شماره ۴۱۹
وقایع استان:
هر ساله با نزدیک شدن به زمان معرفی فیلمی از سینمای ایران به اسکار، بحث و بررسی اینکه چه فیلمی با چه ویژگیهایی میتواند نماینده سینمای ایران در اسکار باشد، داغ می شود. امسال نیز پس از فراز و نشیب های بسیار و گمانه زنی های مختلف بالاخره نام هشت فیلم برای انتخاب نهایی و معرفی به اسکار اعلام شد. هیئت معرفی فیلم ایرانی به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا، فهرستی کوتاه مشتمل بر هشت فیلم را انتخاب کرد تا در نشست نهایی از میان این هشت فیلم، نماینده سینمای ایران در هشتاد و نهمین دوره جوایز اسکار با نمایندگان سایر کشور به رقابت بپردازند. فسیتوالی که در سینمای جهان یک معیار ارزش گذاری است و حضور بهترین ها در آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
اسکار یکی از مهم ترین رویدادهای سینمایی در جهان است، جایزه اسکار یکی از جوایز آکادمی دنیا محسوب می شود یعنی جز یکی از قدیمی ترین مراسم اهدای جوایز رسانه در دنیا است. از تولد این جایزه در سال ۱۹۲۹ تا کنون سال ها می گذرد و هر ساله اسکار یکی از مهم ترین و خبرسازترین رویدادهای سینمایی دنیا است و کسب جایزه آن یکی از افتخارات سینمایی برای هر سینماگری محسوب می شود. جوایز اسکار در بخش های مختلفی توزیع می شود که بخش فیلم خارجی یا همان فیلم غیرانگلیسی زبان یکی از این بخش هاست، بخشی که نامزد سینمای ایران در آن داوری می شود.
اولین حضور ایران در اسکار در سال ۱۳۵۶ با فیلم «دایره مینا» داریوش مهرجویی بود و از آن سال به بعد ایران تا کنون ۲۲ نماینده، یک نامزدی اسکار و یک جایزه در مراسم اسکار داشته است.
بعد از دایره مینا در سال ۵۷ «باد صبا» ساختهی آلبر لاموریس به عنوان نمایندهی ایران به اسکار معرفی شد. اما از سال ۵۷ تا ۷۳ دیگر ایران هیچ نماینده ای به اسکار معرفی نکرد تا اینکه در همان سال فیلم «زیر درختان زیتون» ساختهی عباس کیارستمی به ۶۷ مین دوره اسکار معرفی، «بادکنک سفید» به کارگردانی جعفر پناهی نماینده ایران در سال ۷۴ به این فستیوال رفت و در سال ۷۵ ایران نماینده ای نداشت؛ اما در سال ها ۷۶ تا ۹۴ به ترتیب فیلم های «گبه» محسن مخملباف، «بچههای آسمان» مجید مجیدی، «رنگ خدا» مجید مجیدی، «زمانی برای مستی اسبها» بهمن قبادی، «باران» مجید مجیدی، «من ترانه ۱۵ سال دارم» رسول صدرعاملی، «نفس عمیق» پرویز شهبازی، «لاکپشتها هم پرواز میکنند» بهمن قبادی، «خیلی دور خیلی نزدیک» رضا میرکریمی، «کافه ترانزیت»، «میم مثل مادر» رسول ملاقلیپور، «آواز گنجشکها» مجید مجیدی، «درباره الی» به کارگردانی اصغر فرهادی، «بدرود بغداد» مهدی نادری، «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی، «امروز» سیدرضا میرکریمی و «محمدرسول ا…» مجید مجیدی نمایندگان ایران در اسکار بوده اند، البته در سال ۹۱ فیلم« یک حبه قند» رضا میرکریمی برای حضور در اسکار انتخاب شده بود که در اعتراض به فیلم آرگو آن سال اسکار از سوی ایران تحریم و به آکادمی اسکار ارسال نشد.
طبق آنچه در سایت آکادمی اسکار آمده است؛ «انتخاب فیلمها در هر کشوری توسط یک سازمان و یا یک هیئت داوری متشکل از هنرمندان و اهالی صنعت سینما، انجام میشود که فهرست اعضا این کمیته انتخاب باید تا تاریخ ۱۳ آگوست (۱۲ مردادماه) به آکادمی معرفی شده باشد.» و سپس تا اول اکتبر (۹ مهرماه) باید فیلم به همراه پوستر و عکسها به آکادمی ارسال شود. فقط فیلمهایی که طی یک سال گذشته در قطع ۳۵ یا ۷۰ میلیمتری و از طریق فروش بلیت در هر کشوری به نمایش عمومی درآمده باشند میتوانند به آکادمی اسکار معرفی شوند. هرساله کشورهای مختلف فیلمهایش را به اسکار معرفی میکنند و در نهایت ۵ فیلم برای دریافت جایزه بهترین فیلم خارجی زبان، نامزد میشوند. پنج نامزدی که ایران تاکنون فقط دو بار با فیلم بچه های آسمان و جدایی نادر از سیمین در جمع آن ها بوده و برای فیلم دوم جایزه را از آن خود کرده است. هرساله معرفی فیلم به اسکار در ایران با حرف و حدیث های مختلفی رو به رو است«ابد و یک روز» به کارگردانی سعید روستایی، «اژدها وارد می شود» به کارگردانی مانی حقیقی، «ایستاده در غبار» محمد حسین مهدویان)، «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» وحید جلیلوند، «دختر» سیدرضا میرکریمی، «فروشنده» اصغر فرهادی، «لانتوری» رضا درمیشیان و «ناهید» آیدا پناهنده به عنوان هشت فیلم نامزد معرفی به اسکار انتخاب شدند. این هیئت با عضویت پوران درخشنده (کارگردان)، محمد بزرگ نیا (کارگردان)، محمد حیدری (دبیر جشنواره فیلم فجر)، سعید عقیقی (فیلمنامه نویس و منتقد سینمایی)، امیر حسین علم الهدی (دبیرشورای سیاستگذاری سینمای هنر و تجربه)، شهرام مکری (کارگردان)، تورج منصوری (مدیر فیلمبرداری)، اکبر نبوی (تهیه کننده و منتقد سینمایی) و امیر اسفندیاری (معاون بین الملل بنیاد سینمایی فارابی) در حالی تشکیل شد که تابش، مدیرعامل بنیاد فارابی از سلسله مکاتباتی با سازمان سینمایی و خانه سینما برای انتخاب اعضای بیطرف و فاقد منافع برای این هیأت سخن به میان آورده بود.
در ادامه نگاهی کوتاه داریم به هشت نامزد سینمای ایران برای حضور در اسکار:
ابد و یک روز یکی از پرفروشترین و پربحث ترین فیلم های یک سال اخیر سینمای ایران بود فیلمی که توانست در جشنواره فیلم فجر جوایز مهم را از آن خود کند، سمیه دختر جوانی است که قرار است به زودی به عقد مردی افغان درآید. اما سمیه برای این انتخاب مردد است چراکه وضعیت خانه ای که در آن قرار دارد تا حدود زیادی به او وابسته است… شاید سوژه فیلم ابد و یک روز تکراری و کلیشه بود اما تفاوت عمده آن با دیگر آثاری که در این حال و هوا ساخته شده اند در این است که این بار کارگردان به خوبی شخصیت های و جغرافیایی که داستان در آن رخ می دهد را شناخته و فیلم برای مخاطب باور پذیر است.
اژدها وارد می شود در دهه ۴۰ می گذرد. این فیلم داستان سه جوان به نام های بابک، کیوان و بهنام است که در بین سال های ۴۳ تا ۴۸ به جزیره قشم رفته و وارد ماجرایی عجیب می شوند که فیلم داستان زندگی آن ها را پس از گذشت ۵۰ سال دوباره زنده کرده و به تصویر می کشد. این فیلم دارای دو بخش یکی داستانی و یک بخش مستند با حضور سعید حجاریان، صادق زیبا کلام و لیلی گلستان است. بیشترین اهمیت در این فیلم شکل و فرم آن است.
ایستاده در غبار داستان زندگی حاج احمد متوسلیان است یکی از فرماندهان دوران جنگ ایران و عراق که سال هاست خبری از او نیست، این فیلم به دلیل شکل روایی خاص و متفاوتش بسیار مورد توجه منتقدان و سینماگران قرار گرفت این فیلم نه یک مستند نه یک فیلم داستانی است زیرا تمامی صحنه های زندگی متوسلیان در این فیلم بازسازی شده ولی بر اساس خاطرات دوستان و نزدیکان او با صدای خود آن افراد، این فیلم در جشنواره فجر نامزد بخش های مختلف بود.
چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت داستان مردی به نام جلال را روایت میکند که آگهی غریبی در یکی از روزنامههای صبح تهران منتشر میکند که در آن اعلام میکند میخواهد پول زیادی را به یک مستمند ببخشد. افراد زیادی گرد میآیند و پلیس مداخله میکند. جلال تصمیم میگیرد که به طور تصادفی یک نفر را از میان درخواستها انتخاب کند، اما دو زن، یکی دختر نوزده سالهای به نام ستاره که حامله است و یکی هم لیلا، نامزد سابق او دست بردار نیستند. البته به نظر نمی رسد که این فیلم در رقابت میان سایر فیلم ها خیلی شانسی برای انتخاب داشته باشد.
دختر روایت دختری است که می خواهد با سنت ها مبارزه کند، این فیلم تقابل سنت و مدرنیته را در قالب تقابل یک دختر و پدر به تصویر می کشد تقابلی که در نهایت به تفاهم میان این دو منجر می شود. آخرین ساخته میرکریمی توانست در جشنواره فیلم مسکو بعنوان بهترین فیلم انتخاب شود.
فروشنده این فیلم آخرین ساخته اصغر فرهادی است فیلمی که حتی برای اکران عمومی با حاشیه هایی رو به رو بود، فروشنده داستان زنی است که مورد تجاوز قرار گرفته و حالا همسرش درصدد پیدا کردن و انتقام از متجاوز است، این فیلم هم اکنون پرفروشترین فیلم سینمای ایران در روزهای اخیر است و به نظر می رسد جز شانس های حضور در اسکار باشد. فروشنده در جشنواره کن امسال جایزه بهترین فیلم و بهترین بازیگر مرد را از آن خود کرد.
لانتوری فیلمی است که به ماجرای اسیدپاشی و خشونت علیه زنان می پردازد هرچند تمرکز داستان بیشتر بر یک گروه بزهکار جوان به نام لانتوری است که با زورگیری و اخاذی روزگار می گذرانند؛ ولی در نهایت داستان یک عشق، ناکامی، انتقام و بخشش محور اصلی فیلم می شود. این فیلم نیز یکی از پرفروشترین های جدول سینمای ایران بوده است.
ناهید فیلمی است که در فسیتوال های خارجی متعددی موفقیت کسب کرده است، فیلم داستان ناهید، زن جوانی است که از شوهرش احمد به خاطر اعتیادش جدا شده و خرج زندگی خود و پسر خردسالش را از طریق تایپ پایاننامههای دانشجویی درمیآورد. طبق توافق با همسر سابقش، او تنها در صورتی میتواند بچه را نزد خودش نگه دارد که ازدواج نکند. او دلباخته مرد ثروتمندی به نام مسعود است که به او پیشنهاد ازدواج هم داده، اما ناهید به خاطر ترس از دست دادن فرزند، به مسعود و علی رغم میل درونی اش، پیشنهاد او را رد کرده است.
با توجه به اینکه اسکار یک معیار برای سینمای جهان است بنابراین حضور در آن نیز یک افتخار به حساب می آید بنابراین سینمای ایران باید با دقت بالا بهترین نماینده خود را برای حضور در این جشنواره معرفی کند تا بتواند بهترین نتیجه را برای سینمای ایران کسب کند، سینمایی که این روزها توانسته نام خــود را در جهان ثبت کند.