سه شنبه ۲۳ دی ۱۳۹۹ شماره ۱۳۷۱

درباره ارگونومی کار در منازل در گفتگو با رییس گروه سلامت کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک

قوانین سلامت

فاطمه چاپاری

با شیوع بیماری کرونا برای جلوگیری از ایجاد تجمعات انسانی امکان حضور فیزیکی بسیاری از افراد در محیط کار وجود ندارد، خیلی از شرکت ها و ادارات دولتی و خصوصی کارمندان خود را دورکار کرده اند و پدیده دورکاری در اقصی نقاط جهان در حال گسترش است، در این شرایط لزوم آشنایی افراد با استانداردها و دستور العمل ها برای حفظ شرایط ایمن و مناسب کاری در خانه برای حفظ سلامتی کارکنان و افزایش میزان بهره وری، بیش از گذشته احساس می شود، در همین زمینه وقایع استان در گفتگو با طیبه نکوییان رییس گروه سلامت کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک به تشریح و بیان ارگونومی کار در منازل پرداخته است.
ارگونومی از دو واژه‌ی یویانی «ergon» به معنی کار و «nomoi» به معنی قوانین طبیعی تشکیل شده و به معنی دانش شناخت کار و رابطه‌ی افراد با آن کار است. تعریف واژه ارگونومی با کار گره خورده به عبارتی می توان آن را علم مطالعه کار دانست به هرحال به زبانی ساده تر می توان گفت ارگونومی به چگونگی ایجاد راحتی بیشتر در ارتباط انسان با محیط و ابزار و ماشین به منظور بهینه‌سازی سلامت انسان و عملکرد کلی سیستم می پردازد.برای استفاده از صندلی، میز و موبایل و دیگر وسایل حین انجام کار ارگونومی های مشخصی مطرح است.
رییس گروه سلامت کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک در گفتگو با وقایع استان گفت: دستورالعمل مشخصی که به بیان ایجاد شرایط مناسب کار برای دورکاری در منازل بپردازد وجود ندارد؛ چون اصلا به چنین دستورالعملی نیاز نیست چرا که ارگونومی منازل، یعنی تشریح علمی شرایط چگونگی انجام کار در منزل برای جلوگیــری از بیماری های اسکلتی عضلانی پیش از شیوع بیماری کرونا هم بیان شده است، اما با شیوع بیماری کرونا و افزایش دورکاری ها در منازل توجه به آن اهمیتی دوچندان می یابد.
وی افزود: این موضوع مرتبط می شود با اینکه فرد می خواهد چه کاری در منزل انجام دهد، مثلا افراد برای فراهم کردن شرایط بدنی در استفاده از رایانه در منزل باید ارگونومی را بدانند ولی برای مثال برای پاسخگویی به تلفن در منزل نیازی به ایجاد شرایط خاص نیست، اگر به شرایط میز کار و صندلی و مانیتور دقت شود در منزل می توان شرایط راحت تری را ایجاد کرد.
نکوییان اولین چیزی که باید به آن دقت کردرا انتخاب محل قرار گرفتن رایانه در منزل عنوان کرد و گفت: شرایط نورپردازی محل قرارگیری رایانه اهمیت زیادی دارد، در اتاقی که پنجره دارد مانیتور را نباید روبروی پنجره قرار داد چون برخورد نور مستقیم با صفحه نمایش رایانه باعث اذیت شدن چشم ها خواهد شد، همچنین صفحه نمایش اگر پشت به پنجره باشد نور مستقیما به چشم ها برخورد می کند و این موضوع باعث خستگی چشم ها خواهد شد، مانیتور را باید در فاصله ای مناسب و در زاویه ای ۹۰ درجه نسبت به پنجره قرار داد، اگر نوری که از پنجره می تابد خیلی شدید باشد باید پرده های پنجره را باز کرد، همچنین در صورت استفاده از نور مصنوعی باید توامان لامپ های فلوئورسنت و لامپ های زرد را روشن گذاشت.
رییس گروه سلامت کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک بیان کرد: میز کار باید طوری باشد که دست ها و پاها در شرایط راحتی باشند، ارتفاع میز باید به شکلی باشد که برای قراردادن دست روی کیبورد و در استفاده از موس، آرنج ها نسبت به میز زاویه ای به سمت بالا یا پایین نگیرند. همه وسایل مورد استفاده ای که روی میز قرارگرفته از جمله موس، تلفن، دفترچه یادداشت و خودکار همه باید در دسترس باشند به این معنی که وقتی فرد روی صندلی نشسته است و به طور کامل به آن تکیه داده با بلند کردن دست روی میز تا آخرین نقطه ای که انگشتان فرد روی میز قرار گرفته فاصله ای ایجاد می شود که وسایل مورد استفاده نباید دورتر از این فاصله قرار گیرند، به طور کلی فرد نباید برای دسترسی به وسایل روی میز مجبور به خم کردن کمر خود باشد در غیر این صورت از نظر اسکلتی- عضلانی مهره های کمر و گردن تحت فشار قرارگرفته و باعث ایجاد مشکلاتی برای فرد خواهد شد.
وی افزود: برای چرخش هم باید از یک صندلی پنج پایه و با قابلیت تنظیم ارتفاع و چرخشی استفاده کرد، چرخش باید با صندلی شکل بگیرد. در صورتی که در منزل صندلی چرخشی نباشد، نباید برای چرخش به کمر زاویه ای به سمت چپ یا راست داد بلکه فرد باید از روی صندلی بلند شده و به سمتی که می خواهد حرکت کند، چرخش کمر از نظر اسکلتی خیلی برای بدن مضر می باشد.
نکوییان گفت: بهتر است صندلی که مورد استفاده قرار می گیرد، پنج پایه و چرخ دار با قابلیت تنظیم ارتفاع باشد همچنین برای پشت کمر و شانه ها حتما باید تکیه گاه داشته باشد، موقع نشستن روی صندلی کمر و شانه ها باید کامل به صندلی تکیه داشته باشند و پشتی صندلی حتما باید گودی کمر را پر کند، درغیر این صورت می توان از یک بالش کوچک برای پر کردن گودی کمر استفاده کرد به هر حال در حین انجام کار فرد به هیچ وجه نباید نوک صندلی بنشیند، همچنین حین نشستن کف هر دو پا باید با کف زمین تماس داشته باشد در غیر این صورت حتما باید از زیرپایی استفاده شود.
وی افزود: برای کار با موس نیز باید از زیر موسی استفاده کرد تا گودی زیر مچ توسط قسمت برآمده زیر موسی پر شود، دست روی میز نباید آزاد باشد بلکه باید تکیه گاه داشته باشد، برای مثال دست را نباید لبه میز گذاشت چرا که آرنج دست در حالت معلق قرار می گیرد، همچنین صندلی هم باید در دو طرف، برای دستان تکیه گاه داشته باشد.فاصله مانیتور تا چشم های فرد هم ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر توصیه شده است، ارتفاع آن هم باید به شکلی باشد که بتوان خط فرضی مستقیمی از چشمان فرد به بالای مانیتور رسم کرد.
رییس گروه سلامت کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: هر نیم ساعت یک بار هم باید از روی صندلی و پشت میز کار بلند شد تا به بدن استراحتی داد و همچنین هر بیست دقیقه یک بار باید چشم ها را از صفحه نمایش برداشت و برای جلوگیری از خشکی چشم ها می توان چندین بار پلک زد.
وی با توجه به اینکه دانش آموزان و معلمان در این مدت برای کار و آموزش از موبایل استفاده می کنند گفت: لازم است در این زمینه هم نکاتی مطرح شود، به طور کلی در استفاده از موبایل یا هر وسیله دیگری، مچ دست و گردن نباید حالت زاویه دار پیدا کنند چون با تکرار این حالت در دراز مدت فرد ممکن است دچار بیماری های اسکلتی شود.
نکوییان همچنین افزود: در کار با لپ تاپ هم بعضا دیده می شود افراد به حالت درازکش با سیستم کار می کنند که این کار هم اشتباه است چون گردن در حالت زاویه دار قرار می گیرد و در صورت تکرار این کار در درازمدت ممکن است فرد دچار مشکلات اسکلتی شود، مگر اینکه فرد بر اثر خستگی پاها به مدت کوتاهی این کار را انجام دهد که باز هم این مورد توصیه نمی شود چرا که در زمان خستگی به خصوص در منزل، فرد می تواند چند دقیقه ای کارش را رها کرده و به استراحت بپردازد.