یکشنبه ۱ دی ۱۳۹۸  شماره ۱۱۹۹

قزل آلای رنگی به جای سالمون

دکتر پریا رئوفی

برای خرید ماهی به فروشگاه میروم، چند تایی قزل آلا انتخاب می کنم و ماهی هــا را در نوبت می گذارم برای پاک شدن. فروشنده به سمتـم می آید و می گوید کاش یه کم بیشتر هزینه کنید و سالمون بخرید! می پرسم مگر ماهی سالمون دارید؟ ماهی درشت تری نشانم می دهد و می گوید ببین رنگ گوشت چقدر خوبه! کیلویی ده هزار تومان اختلاف قیمت دارند، کافیه امتحانش کنید تا هیچ وقت قزل آلا نخرید …! فروشنده درست می گفت. در اصل کیفیت ماهی سالمون چندین برابر قزل آلای پرورشی هست، اما نه این ماهی که اصطلاح سالمون پرورشی/ ایرانی را به آن داده اند! بلکه ماهی سالمون نروژی که به صورت وارادتی و محدود  در بعضی مارکت ها دیده می شود و البته قابلیت پرورش در هیچ نقطه ای از کشور را ندارد.
ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمــان با نـــام علمی Oncorhynchus mykiss و ماهی سالمون با نام علمی Salmo salar هردو از خانواده آزادماهیان Salmonidae هستند. ماهی سالمون یکی از منابع غنی ویتامین D وE شناخته می شود. این ماهی پرچرب سرشار از انواع پروتئین و اسیدهای چرب ضروری امگا ۳ است. گنجاندن این اسید چرب ضروری در رژیم غذایی افرادی که از بیماری هایی همچون فشار خون، چربی خون و یا بیماری های قلبی و عروقی رنج می برند، بسیار مهم است. قیمت حدودی هرکیلوگرم فیله سالمون نروژی در اروپا حدود ۱۶ یورو و در ایران ۳۰۰ هزار تومان می باشد. ایران یکی از تولید کنندگان بزرگ ماهی قزل آلای آب شیرین در دنیا است که سالانه بالغ بر ۱۳۰ هزار تن از این ماهی را تولید کرده و بخشی از آن را به کشورهای همسایه صادر می کند. اخیرا تولید کنندگان در انتهای دوره پرورش و جهت ارتقای بازار پسندی اقدام به اضافه کردن رنگدانه های خوراکی مجاز به غذای این آبزیان می کنند که در نتیجه رنگ گوشت ماهی به نارنجی- گلبهی تبدیل می شود. رنگ‌دانه هایی همچون آستاگزانتین یا کاروتنوئیدها در قزل‌آلا که علاوه بر ایجاد رنگ در بافت و پوست منجر به قوی شدن سیستم ایمنی بدن ماهی در برابر بیماری‌های مختلف می‌شود. بنابراین با کاهش تلفات دوره‌ای و افزایش رشد ماهی، سوددهی پرورش‌دهندگان دو چندان خواهد شد. نکته ضروری این است که استفاده از این رنگدانه ها به میزان ۳۰ تا ۵۰ میلی گرم در هر کیلوگرم غذای ماهی بلامانع است، اما استفاده بیش از این مقدار مجاز نبوده و طبعا خطراتی را برای سلامتی انسان به دنبال خواهد داشت. سوال دیگری که می توان مطرح کرد این است که آیا سازمان های ذی ربط مانند شیلات، دامپزشکی، حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نظارتی بر این موضوع دارند و اطلاع رسانی مقتضی در جهت آگاهی بخشی جامعه را انجام می دهند؟ از آن جا که تضمینی در رابطه با میزان استاندارد استفاده از رنگدانه‌ها وجود ندارد انتظار می رود متولیان تامین امنیت سلامت نظارت جدی تری بر این روند داشته باشند. لذا استفاده از القاب مذکور سبب سردرگمی مشتری ها به هنگام خرید خواهد شد. بدیهی است که اقدام به آگاهی بخشی جامعه سبب تامین انصاف می گردد.