شنبه ۱۲ دی ۱۳۹۴ شماره ۳۲۲
وقایع استان:
ثبتنام داوطلبان برای کسب کرسی های سبز مجلس دهم ، ۴ دیماه به پایان رسید و با ثبتنام ۳۴۲ نفر، رکورد شمار کاندیداهای بالقوه انتخابات مجلس در تمام ادوار گذشته شکسته شد. و به عبارتی این بار سختگیریهای شورای نگهبان قانون اساسی و محدودیتهای قانونی و حتی تشتت در میان دو جناح اصولگرا و اصلاح طلب نیز مانع نشد تا حضور ۳۴۰ نفری، برای ورود به کرسی مجلس قانونگذاری از حوزه های ششگانه استان مرکزی ثبتنام کنند.
اما نکته جالب توجه رشد حیرتانگیز تقاضا برای این شغل با وجود دردسرهای احتمالی سیاسی آن است و اینکه شغل نمایندگی چه جذابیتهایی دارد و چرا در استان مرکزی برای هر کرسی مجلس در دوره آتی ۴۸ نفر ثبت نام کرده اند؟ و اینکه چرا افراد حاضرند با وجود ریسکهای تامین منابع مالی برای تبلیغات، ریسک شکست از رقیب و عدم تعیین صلاحیت از سوی شورای نگهبان باز هم متقاضی این شغل شوند؟
درآمد
اقتصاددانان معتقدند، فرد متقاضی استخدام در مجلس قانونگذاری پس از محاسبه هزینه- فایدههای مترتب بر این شغل و درآمد متصور از قانونگذاری با سایر مشاغل به این نتیجه رسیده است که درآمد شغل اخیر بالاتر از شغلهای دیگر است. این مقایسه درباره میزان درآمدهای دائمی و غیردائمی و تصادفی قانونگذاران با سایر مشاغل مشهود است.
علاوه بر درآمد ناشی از دستمزد و حقوق قانونی که قانونگذاران دارند، موقعیتهایی که قانونگذار میتواند برای کسب درآمدهای دیگر به دست آورد، عموما بالاتر از سایر مشاغل است. استخدام در مقام قانونگذاری در همهجوامع از جمله جامعه ایران سرآغاز راه ورود به شغلهای جذابتر و پردرآمدتر در آینده است. تجربه سالهای اخیر در ایران نشان داده است اکثریت قانونگذاران در صورتی که در دوره بعدی نتوانند یا نخواهند این شغل را حفظ کنند، در سازمانها و نهادهای دولتی و در مناصب قابل توجه قرار میگیرند. اکثریت قانونگذاران با توجه به تعامل، مناسبات و ارتباطاتی که در دوره تصدی شغل قانونگذاری به دست میآورند و احتمال اینکه در دورههای بعدی نیز به استخدام مجلس درآیند طرف مشورت نهادها و بنگاههای اقتصادی قرار میگیرند. به این ترتیب انتظار کسب درآمدی به مراتب بیشتر از شغلهای دیگر، با توجه به تخصص و دانش، دلیل خوبی برای توضیح دادن رشد تقاضای استخدام در نهاد قانونگذاری است.
قدرت
منظور از قدرت این است که کسی توانایی داشته باشد آن طور که میخواهد رفتار دیگران را تعیین کند. امتیازهایی که داشتن قدرت به یک فرد میدهد موجب شده است تقاضا برای این پدیده دائمی باشد. شغل قانونگذاری در مجلس و کشور از جمله ایران با توجه به حوزه وظایف این نهاد، نوعی قدرت در اختیار قانونگذار قرار میدهد. قانونگذار میتواند از طریق این شغل بر رفتار نهاد دولت که تجسم قدرت سیاسی است تاثیر بگذارد. قانونگذار از راه شغلی که به دست آورده است، در فرآیند تقسیم قدرت سیاسی در جامعه حضور جدی خواهد داشت. به این ترتیب، کسب قدرت دومین انگیزه افراد برای عضویت در مجلس قانونگذاری است که میتوان از طریق آن توضیح داد چرا رشد تقاضا برای شغل قانونگذاری روند فزایندهای دارد. ممکن است برخی از متقاضیان عضویت در مجلس بگویند دلیل ورود من کسب قدرت برای حفظ ارزشهای دینی و انقلابی است، ممکن است برخی احزاب ادعا کنند قصد آنها از کسب قدرت سیاسی در مجلس استفاده از آن در جهت «منفعت جمعی» است، اما نمیتوانند انکار کنند که میخواهند قدرت به دست بیاورند. واقعیت این است که «منفعت جمعی» پدیدهای تعریف نشده و غیرقابل اندازهگیری است و در بهترین حالت میتوان گفت «منفعت جمعی»، عبارت از مجموع منفعتهای فردی است.
عدم ارزیابی کارنامه
شغل قانونگذاری در ایران اما دست کم در دورههای گذشته فاقد نظام ارزیابی و گشودن کارنامه قانونگذار بوده است. یک قانونگذار کارنامه فعالیتهایش به صورت واقعی ارزیابی نمیشود و به همین جهت رشد تقاضا برای این شغل روند فزاینده را تجربه میکند. تاکنون دیده نشده است کارنامهای برای قانونگذار تهیه شود و در آن مقایسهای میان آرای او در طرحها و لایحهها با شعارهایش صورت پذیرد. دیده نشده است که در کارنامه قانونگذار درج شود او چرا و به کدام دلایل با کدام طرح یا لایحه موافق یا مخالف بوده است.