عرضه اوراق گواهی ۲۰ درصدی؛ دولت می برد یا می بازد؟ /رو دست زدی و رفتی

پنجشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۶  شماره ۷۹۶

***

وقایع استان

سهراب جان بزرگی

***

افزایش قیمت ارز دولت را دست با دامن شیوه های مختلفی کرده تا نقدینگی در بازار را کنترل کند تا شاید بتواند از نوسانات این بازار جلوگیری کند. بانک مرکزی و دولت همچنان باور نکرده اند که این جهش یکباره در قیمت ارز و افت غم انگیز ارزش پول ایران حباب نبوده و به دلیل کنترل قیمت آن با شیوه ها و ترفندهای دیگری بوده است، حالا هم دولتی ها با دستگیری دلال ها و عرضه اوراق گواهی قصد دارند حباب خیالی شان را بشکنند. اما مردم ایران که در این سالها آنقدر حیله و ترفند، به خصوص در زمینه مسائل اقتصادی آموخته اند که بعید است دولت بتواند پول را از دستشان خارج کند.
پس از دستور بانک مرکزی مبنی بر کاهش سود سپرده بانک ها به ۱۵ درصد و سخت گیری هایی که منجر به اجرای قطعی این تصمیم شد، عده بسیاری از مردم پول هایشان را از بانک ها خارج کردند و عده ای دیگر هم که از اوضاع نابسامان بازار و اقتصاد ایران می ترسیدند، ترجیح دادند پولهایشان در بانک بماند و همان ۱۵ درصد سود را دریافت کنند. حالا پس از افزایش افسار گسیخته قیمت ارز دولت به خیال خود با فروش اوراق گواهی با سود ۲۰ درصد سعی در کاهش نقدینگی در جامعه دارد.
به گزارش وقایع استان به نقل از ایسنا در حالی که انتظار می‌رفت انتشار اوراق گواهی سپرده ٢٠ درصدی، ورود منابع به بانک‌ها را به همراه داشته و موجب جذب بخشی از نقدینگی شود، ولی آنچه که اکنون در بانک‌ها مشاهده می‌شود اغلب به هجوم مشتریان برای بستن حساب‌های سپرده سالانه ۱۵ درصد و تبدیل آن به اوراق گواهی ۲۰ درصدی دارد، جریانی که به وضوح و به اذعان مدیران بانکی به ضرر بانک‌ها تمام خواهد شد. بعد از نوساناتی که در بازار ارز ایجاد شده و تقاضا برای خرید دلار بالا رفت و قیمت‌ها را تا مرز ۵۰۰۰ تومان پیش برد بانک مرکزی سرانجام تصمیم به اجرای بسته گرفت تا بتواند در نتیجه اجرای آن بازار ارز را با جذب نقدینگی کنترل کند. با توجه به این‌که یکی از انتقادات مطرح شده طی ماه‌های اخیر کاهش دستوری سود بانکی و ورود منابع از بانک‌ها به سمت بازار ارز بود، بانک مرکزی یکی از راه‌های جذب نقدینگی را برگشت دوباره منابع به شبکه بانکی دانست و از این‌رو در بسته ارزی خود انتشار اوراق گواهی سپرده با سود ۲۰ درصد را در دستور کار قرار دارد.
این اوراق تفاوتی با حساب‌های سپرده نداشته و البته جذاب‌تر هستند، چرا که سود پرداختی بابت آنها پنج درصد بالاتر از سود فعلی ۱۵ درصد در سپرده‌های مدت‌دار است و از سویی دیگر ابطال آن با نرخ ١۴ درصد انجام می شود که خود در حد سود سپرده فعلی است. گذری بر شعب بانک‌ها و پرس‌وجوی جریان سپرده‌ها در روزهای اخیر از این حکایت دارد که از ۲۸ بهمن‌ماه که انتشار اوراق گواهی سپرده آغاز شده استقبال نسبتا خوبی وجود داشته اما نکته اینجاست که مشتریان بیش از آنکه بخواهند منابع جدیدی را برای خرید اوراق به بانک‌ها بیاورند همان حساب‌های سپرده قبلی که ۱۵ درصد بود را می‌بندند و آن را تبدیل به اوراق ۲۰ درصدی می‌کنند که سود بالاتری را به همراه دارد.
مسئول شعب یکی از بانک‌های بزرگ خصوصی در این باره می‌گوید: در چند روز گذشته ما حتی یک میلیون تومان هم سپرده جدید جذب نکرده‌ایم، ولی حساب‌های چند ۱۰ میلیاردی مشتری از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد تبدیل شده و این تنها برای ما با ضرر همراه خواهد بود. در سایر بانک‌ها نیز روال چندان متفاوت از این نیست و هرچند که در برخی موارد منابع جدید هم برای خرید گواهی سپرده به بانک وارد شده، ولی باز هم براین تاکید دارند که حساب‌ها جابه‌جا شده یعنی حساب‌های مدت‌دار به گواهی ۲۰ درصدی تبدیل شد که در این حالت فقط اختلاف سودی که بانک باید در ماه پرداخت کند را بالا برده است.
گرچه هنوز یک هفته هم از اجرای این دستورالعمل بانک مرکزی نگذشته ولی با این حال مدیران بانکی هشدار داده بودند که در این جریان باید بیش از آنکه منتظر جذب منابع باشند باید از این مراقبت کنند که منابع قبلی خود را از دست ندهند. در عین حال این تاکید وجود دارد که اکنون با توجه به سود تسهیلات که ۱۸ درصد بوده و دو درصد پایین‌تر از سود گواهی سپرده ۲۰ درصدی است، خود عامل زیان بانک‌هاست و براساس چه منطقی باید سود تسهیلات پایین‌تر از سود سپرده باشد. این در حالی است که زمانی که حتی سود تسهیلات ۱۸ درصد و سپرده ۱۵ درصد است، بانک‌ها از عدم پاسخگویی این اختلاف برای هزینه و بهای تمام شده پول خود گله دارند. انتشار اوراق گواهی سپرده ۲۰ درصدی از ۲۸ بهمن‌ماه آغاز شده و تا دو هفته ادامه دارد. بانک مرکزی هنوز گزارشی درباره نتیجه اجرای این بسته و آنچه که می‌تواند برای بانک‌ها پیش بیاید اعلام نکرده است.