روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۸ بهمن ۱۳۹۸ شماره ۱۲۲۳
وقایع استان در گفتگو با بنیانگذار و استاد دانشگاه موسیقی دانشگاه تهران میزان توسعه موسیقی در شهر اراک را بررسی می کند
صوت مشکوک
کوروش دیباج
موجودیت و بقای موسیقی در شهر به مثابه مصداقی از هنر شهری در گروی تعامل توأمان سه مؤلفه هنرمند، فضای عمومی و شهروندان به عنوان مخاطبان هدف است. به این معنا که بی توجهی و حذف یکی منجر به تغییر ماهیت کل خواهد شد و بر کیفیت بخش هایی همچون افزایش حس هویت و تعلق به شهر را که از حضور هنر در فضای شهری انتظار می رود نیز اثر می گذارد، به همین منظور وقایع استان برای بررسی میزان توسعه موسیقی در شهر اراک گفتگویی را با دکتر شریف لطفی،پداگوژیست، رهبــر ارکستر، بنیانگذار و استاد دانشگاه مـوسیقی دانشگاه تهران انجام داده که در ذیل از نظر می گذرانید.
موسیقی در کشور ما در بازه های زمانی تاریخی با چه چالش ها و مشکلاتی روبرو بوده است؟
به عقیده بنده موسیقی در کشور ما دارای گپ های متعددی بوده است، در دوره صفویه که این هنر کامل کنار گذاشته شد، در دوران قاجار، زمان ناصر الدین شاه به موسیقی نه به عنوان هنر، بلکه به عنوان ابزاری برای سرگرمی زنان حرمسرا نگاه می شد. در دوره پهلوی اول و دوم هم متاسفانه آن طور که نیاز است به موسیقی اهمیت داده شود، اهمیت داده نمی شد شاید خیلی ها جشن هنر شیراز و جشنواره های گوناگون را در توسعه موسیقی آن زمان مثال بزنند، ولی واقعیت امر این است هر چند برای آوردن خواننده ای یا نوازنده ای از خارج کشور جهت اجرا در جشنواره و یاجشنی هزینه گزافی می شد، ولیکن تعداد هنرستان های عالی موسیقی در کشور بسیار اندک بود و هیچ زیر ساخت و تجهیزات مناسبی برای آموزش موسیقی به هنرجویان وجود نداشت.پس از پیروزی انقلاب اسلامی بـــه موسیقی نگاه های مختلفی می شد و حتی از آن به عنوان«صوت مشکوک» یاد می شد، هر چند تاکید بر اجرای موسیقی، موسیقی فاخر بود ولی برای این موسیقی فاخر تعریف مشخص و دقیقی وجود نداشت و این ما موسیقی دانان و فعالان حوزه موسیقی بودیم که با تعاملات و جلسات متعدد با متولیان حوزه موسیقی کشور توانستیم معیارهای موسیقی فاخر برای اجرا را تا حدودی تعریف کنیم.
بر اساس دیدگاه جامعه شناسی توسعه صنعت، توسعه فرهنگ و هنر را تحت الشعاع قرار می دهد و به نوعی باعث تضعیف آن می شود، به نظرتان در شهری چون اراک که از آن به عنوان شهر صنعتی یاد می شود، این اتفاق در حوزه موسیقی افتاده است؟یا خیر؟
اینچنین نیست که هر جا صنعت حضور داشته باشد، همچون شهر صنعتی چون اراک، موسیقی در آن توسعه نداشته باشد؛ بلکه بسیاری از کشورهای توسعه یافته، همان کشورهای صنعتی هستند که در تمامی حوزه ها همچون هنر و موسیقی توسعه چشمگیری داشته اند.برای اینکه موسیقی در کشورمان ایران و شهرهای صنعتی همچون اراک توسعه پیدا کند، نیاز به مشارکت هر چه بیشتر مردم است بدین خاطر است که ما اقدام به تأسیس انجمن «فیلارمونیک ایران» در تهران کردیم.این انجمن به هیچ عنوان اتکای دولتی ندارد بلکه قرار است با مشارکت صنایع در کمک به این انجمن اتکای دولتی آن حذف و اتکایش به کمک های مردمی همچون NGO بالا رود، قطعا وقتی شعبه این انجمن در اراک تأسیس شود، شاهد توسعه هر چه بیشتر موسیقی در این شهر خواهیم بود، در واقع با تأسیس شعبه انجمن فیلارمونیک در اراک این شهر دارای یک NGO ساختارمند و قدرمند در حوزه موسیقی و مشارکت هر چه بیشتر مردم و صنایع برای توسعه موسیقی خواهد شد.
ارزیابی تان نسبت به اقبال عمومی مردم اراک از موسیقی چیست؟آیا شهر اراک مخاطب موسیقی خودش را پیدا کرده است؟
گزارشی کــه انجمن موسیقی استان و برخی آموزشگاه های موسیقی در اراک نسبت به اقبال عمومی شهروندان اراکی از موسیقی داده اند، حاکی از این بود که خوشبختانه در این شهر اقبال عمومی خوبی از سوی مردم نسبت به موسیقی وجود دارد و حضور بالای آنان در آموزشگاه های موسیقی، موکد و مبیین این است که مردم اراک سمت و سوی مطلوبی نسبت به موسیقی دارند، پس در نتیجه شهر اراک از لحاظ مخاطبان موسیقی مشکلی ندارد فقط نیازمند تأسیس انجمن هایی با رویکرد انجمن فیلارمونیک است که هیچ اتکایی به دولت نداشته و بوسیله مشارکت خود مردم سمت و سوی مردم را به سمت موسیقی بیش از گذشته تقویت کند.
انجمن های موسیقی در سراسر کشور با چه چالش ها و تهدیداتی روبرو هستند؟
متاسفانه آسیب جدی که انجمن های موسیقی سراسر کشور با آن روبرو هستند، متکی بودن آنان به بخش دولتی است و در تمام دنیا ثابت شده است که اتکای دولتی نمی تواند به اندازه اتکای مردمی و NGO، کارگشایی در حوزه موسیقی داشته باشد و هر جا که اتکای مردمی و NGO بالا رفته است شاهد توسعه موسیقی بوده ایم.
عدم وجود مکتب موسیقی در شهری چون اراک، نقشی در عدم توسعه موسیقی در این شهر ایفا می کند؟یا خیر؟
نبود مکتب موسیقی در شهری نمی تواند در عدم توسعه موسیقی آن شهر نقش به سزایی داشته باشد.بحث مکتب جدا از بحث توسعه موسیقی است. توسعه موسیقی زمانی شکل می گیرد که مردم آن منطقه و شهر نسبت به موسیقی اقبال بیشتری نشان دهند.
گلایه بسیاری از گروه های موسیقی در شهر اراک، برگزاری کنسرت های متعدد با حضور خواننده ها و گروه های موسیقی خارج از استان است و دلیل گلایه آنان این است که برگزاری کنسرت های اینچنینی نقش به سزایی در عدم استقبال مردم از اجرای عموم آنان خواهد داشت، شما این گلایه را چقدر بجا می دانید؟
در هر نقطه دنیا تفاوت توان اجرای موسیقی وجود دارد و این امر خاص کشور ما و استان مرکزی نیست. هم اکنون در کشورهای اروپایی و ایالات کشور آمریکا شاهد اجرای موسیقی توسط افراد و گروه ها در هر سطحی هستیم یعنی در این کشورها هم موسیقی خیابانی برگزار می شود و هم یک دفعه خواننده یا گروه معروف بین المللی در آن شهر کنسرت اجرا می کنند. این انتقاد که گروه های موسیقی برگزار کنند، کنسرت های خواننده های معروف کشور در شهر اراک باعث عدم اقبال عمومی مردم این شهر از گروه های موسیقی شهر می شود، انتقاد به جا و درستی نیست زیرا کنسرت آن خواننده یک الی سه شب است و او هر روز در ایام سال کنسرت برگزار نمی کند که باعث کساد اجرای گروه های موسیقی شهر اراک شود. موسیقی همچون نان است و مردم به مصرف روزانه آن نیاز دارند و گروه های موسیقی همچون نانوایی ها نقش تولید را برای مردم ایفا می کنند پس اجرای کنسرت خواننده های مطرح کشور و افزایش تعداد کنسرت های این خوانندگان در شهر اراک هیچ تاثیری در کساد اجرای گروه های موسیقی اراک ندارد.
به نظرتان متولی توسعه موسیقی در هر شهری اداره ارشاد است و یا شهرداری و اینکه مدیریت شهری در توسعه این امر نقش و‌مسئولیت دارد؟
بی شک شهرداری و شورای اسلامی هر شهری نقش بنیادین و کلیدی در توسعه موسیقی آن شهر دارند، اما چون جمهوری اسلامی ایران منویات خودش را از طریق وزارتخانه ها و سازمان های خودش می تواند اعمال کند، بنابراین هر فردی را که در هر حوزه فعالیت فرهنگی و هنری می کند به سمت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سوق می دهند چون باید آن فعالیت و برنامه بر اساس رویکردی که جمهوری اسلامی مشخص کرده، رعایت و برگزار شود.
شــورای اسلامی شهر اراک چه کارکردی می تواند در توسعه موسیقی این شهر داشته باشد؟
شورای شهر مهمترین وظیفه اش، دفاع از مسایل و موارد متنوع یک شهر است، یک شهر مسائل و موارد متنوعی همچون هنر و موسیقی دارد، بنابراین شورای شهر که وظیفه دفاع،پشتیبانی،حمایت و رسیدگی به مسائل متنوع شهر را دارد حتما باید نسبت به توسعه هر چه بیشتر موسیقی در آن شهر حساسیت لازم را داشته باشد و شهری که در آن موسیقی به درستی توسعه نیافته باشد از شورای شهر ضعیفی برخوردار است.
شهر اراک در حــوزه موسیقی با چــه چالش هایی روبرو است؟
تمامی شهرهایی که بنده برای سخنرانی رفتم و اراک بیست و پنجمین شهری است که به آن سفر کردم، تمامی موارد و چالش های آنان در حوزه موسیقی مثل یکدیگر است ولیکن باید فعالان و گروه های موسیقی در اثر مشکلات و عدم حمایت ها چهره ناامید به خود نگرفته و برای آنچه که انجام می دهیم، اگر آن را دارای صلاحیت و واجب می بینیم، مسرانه پشت این کار ایستاده و آن را انجام دهیم که این روند اتفاق نیافتاده است.هم اکنون شهر اراک همچون شهرهای دیگر نیازمند هنرستان موسیقی است، تأسیس هنرستان موسیقی همینجوری اتفاق نمی افتد، بلکه باید خود اهالی موسیقی شهر اراک به ضرورت تاسیس این هنرستان در شهر پی برده و مسرانه پیگیر تاسیس این هنرستان باشند.
نظرتان دربـاره ورود سلبریتی ها و هنر پیشه ها به عرصه خوانندگی و موسیقی چیست؟
هر فردی در هر زمینه ای که فعالیت می کند اگر قوی باشد ضرورت نمی بیند که خودش را به جایگاه دیگری منتقل کند، بلکه جایگاه خودش را حفظ و این جایگاه را ارتقا می دهد.
