یکشنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۸   شماره ۱۱۷۳

درباره تنبلی چشم کودکان در گفتگو با معاون پیشگیری بهزیستی استان مرکزی

شیوع ۰٫۵ درصدی تنبلی چشم در استان مرکزی در سال گذشته

طاهره قهیه ای

تنبلی چشم یکی از اختلالات بینایی است که اگر در دوران کودکی به موقع تشخیص داده شود قابل درمان و پیشگیری است و امروزه شاید یکی از شایع ترین اختلالات بینایی که در بین کودکان دیده می شود، تنبلی چشم باشد، به طور مثال هنگامی که اشکال دید کودک، قبل از ۵ سالگی درمان شود، حتی اگر چشم در این مدت تنبل شده باشد، بینایی کامل بر خواهد گشت.
در این نوع اختلال گاهی با اینکه چشم کودک سالم به نظر می رسد؛ اما از سلامت کامل برخوردار نیست و به تنبلی چشم (آمبلیوپی) مبتلا است؛ لذا معاینه چشم کودکان برای تشخیص اختلال تنبلی بسیار ضروری است؛ از اینرو است که طرح پیشگیری از تنبلی چشم چندین سال است که در سراسر کشور اجرا می شود. برای آگاهی از اجرای این طرح گفتگویی را با دکتر کیانوش امینی، معاون پیشگیری بهزیستی استان مرکزی ترتیب دادیم که در ادامه می خوانید.
دکتر کیانوش امینی، معاون پیشگیری بهزیستی استان مرکزی در این خصوص گفت: شایعترین علل نابینایی و کم بینایی خفیف تا شدید یک چشمی در افراد زیر ۲۰ سال تنبلی چشم است که با اجرای این طرح می توان از این امر جلوگیری کرد.
وی هدف از اجرای این طرح را تحت پوشش صددرصدی کودکان در مناطق روستایی دانست و افزود: شیوع آمبلیوپی در جهان ۲ تا ۵ درصد و در ایران شیوع این بیماری ۱٫۴ درصد برآورد شده و در استان مرکزی طبق آمار به دست آمده در سال گذشته ۰٫۵ درصد بوده است.
معاون پیشگیری بهزیستی استان مرکزی اظهار کرد: تعداد کودکان مشمول این طرح درسال جاری ۶۷۷۸۸ نفردر سطح استان، تعداد پایگاه‌های غربال‌گری در سطح استان ۳۷۴ پایگاه، تعداد مربی ۲۷۴ نفر و تعداد دستگاه بینایی‌سنجی در سطح استان ۷ دستگاه است.
امینی ادامه داد: به منظور کاهش شیوع و بروز اختلال نابینایی و کم‌بینایی دفتر پیشگیـری ازمعلولیت‌ های سازمان بهزیستی برنامه کشوری غربال‌گری و تشخیص زودرس آمبلیوپی و سایر اختلالات بینایی کودکان ۳ تا ۶ ساله را در پایگاه‌ های دائمی سنجش بینایی در طول سال و در پایگاه ‌های غیر‌دائمی اجرا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه رشد و تکامل مرکز بینایی هر فرد از دوران جنینی تا حدود هشت سالگی ادامه دارد که حداکثر سرعت رشد در ۲ سال اول است، ادامه داد: هدف اصلی برنامه ملی غربالگری تنبلی چشم، کشف به هنگام کودکانی است که در ظاهر سالم به نظر می‌رسند، اما امکان دارد به دلیل نابرابری خطای انکساری چشم‌ها، یکی از آن‌ها در خطر تنبلی چشم بوده و از دید طبیعی برخوردار نباشد و این برنامه غربال و شناسایی کودکان آمبلیوپ وعیوب انکساری می باشد تا با شناسایی، درمان به موقع صورت پذیرد.
امینی با بیان اینکه این برنامه در سه سطح اجرا خواهد شد، اظهار کرد: کودکان در سطح اول توسط مربی، معلم یا بهورز در محل مهد و خانه بهداشت یا مدرسه مورد معاینه دید قرار می‌گیرند و اگر کودکی مشکوک به تنبلی چشم بود به منظور معاینات تخصصی‌تر به سطح دوم برنامه برای معاینه به اپتومتریست ارجاع داده می‌شود و اگر کودکی بعد از این دو سطح نیاز به معاینه دقیق‌تر داشته باشد به سطح سوم ارجاع و توسط پزشک معاینه می‌شود.
معاون پیشگیری بهزیستی استان مرکزی گفت: با اجرای این طرح کودکان مشکوک به آمبلیوپی و سایر اختلالات بینایی غربال شده و پس از تشخیص قطعی تحت درمان به موقع قرار می‌گیرند.
امینی افزود: طرح غربالگری تنبلی چشم از سال ۷۴ در سازمان بهزیستی اجرایی شد، ضمن اینکه این طرح در طول سال نیز در بهزیستی سراسر استان توسط چارت E و دستگاه های غربالگر بینایی قابل اجرا است.
معاون امور پیشگیری بهزیستی استان، بهترین سن برای درمان تنبلی چشم را زیر پنج سالگی عنوان کرد و افزود: در صورتی که اشکال دید کودک قبل از پنج سالگی تشخیص و درمان شود، حتی اگر چشم در این مدت تنبل شده باشد با درمان به موقع بینایی کامل به دست می آید و هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به عقب بیافتد، احتمال بدست آوردن بینایی کامل کمتر می شود، بطوری که پس از هفت تا ۱۰سالگی درمان تاثیر زیادی در بینایی نخواهد داشت.
تنها راه پیشگیری از تنبلی چشم تشخیص به موقع عوامل ایجاد کننده آن است و چون بسیاری از این عوامل برای خانواده ها ناشناخته است، چشم همه کودکان باید حداقل سه بار قبل از دبستان در زمانهای مختلف (یعنی سه ماهگی، دو تا سه سالگی و ۵ تا شش سالگی) معاینه شود. والدین نقش مهمی در تشخیص و درمان تنبلی چشم کودک خود دارند چشم پزشک نیز می تواند والدین را درباره نحوه درمان تنبلی راهنمایی نماید، اما مسئولیت انجام درمان اصلی بر عهده والدین است؛ زیرا هر کودکی از بستن چشم سالم خود امتناع می ورزد چون برای دیدن اشیا به چشم سالم خود وابسته است، اما والدین باید کودک خود را برای انجام آنچه که به نفع اوست، تشویق و حتی وادار نمایند.