شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸  شماره ۱۲۲۰

شهروندان تمام عیار

فرهنگ شهرنشینی لازمه ایجاد شهری آرام و مترقی

طاهره قهیه ای

منظور از فرهنگ شهرنشینی، مجموعه ‌ای از ارزش‌ ها، هنجارها، نهادها، فضا ها، امکانات، مقررات و آدابی است که به زندگی در جامعه شهری نظم و تعادل می‌بخشد. از این منظر فرهنگ شهرنشینی امروزه بخش مهمی از فرهنگ عمومی هر جامعه را تشکیل می‌دهد که کیفیت آن نقش اساسی در فرآیند توسعه پایدار، کیفیت زندگی، سلامت و شادابی عامه مردم دارد، از طرف دیگر تبدیل ساکنان شهر به شهروندان تمام عیار مستلزم گسترش فرهنگ شهرنشینی است.
تبدیل شهروند به شهروندی آگاه و مسئولیت پذیر در قبال جامعه و شهری که در آن زندگی می کند یکی از لازمه های ایجاد و توسعه فرهنگ شهرنشینی است؛ چرا که شهری پویا است که شهروندانی پویا و مسئولیت پذیر و مطالبه گر داشته باشد.
شهروندان زمانی که با فرهنگ شهرنشینی آشنایی داشته باشند می توانند با حفظ مقررات و آداب و رسوم زندگی در شهرها، تمدن و توسعه را برای خود و همشهریان شان به ارمغان بیاورند و از بروز بسیاری از مشکلات و مسایلی که همه در حیطه شهری قرار دارد جلوگیری کنند که همین امر باعث پدید آوردن شهری پایدار با شهروندانی پویا و متمدن خواهد شد.
شهر اراک نیز به عنوان پایتخت صنعتی کشور و شهری که مهد مفاخر و بزرگان این مرز و بوم بوده است باید در تمامی ابعاد دارای شهروندان متمدن و مترقی باشد تا به کمک آنها فرهنگ شهرنشینی را توسعه داده و حتی فراتر از آن به عنوان پایلوت این امر در کشور برگزیده شود.
از بین بردن عادات بد زندگی اجتماعی، احترام به حقوق همنوعان، رعایت حقوق محیط زیست و پرندگان و حیوانات، رعایت ادب اجتماعی، خوش اخلاقی و ایجاد حس امنیت برای همشهریان از جمله عواملی است که به ایجاد و توسعه فرهنگ شهرنشینی کمک شایانی می کند.
در این میان شهرداری یکی از نهادهایی است که می تواند در زمینه گسترش فرهنگ شهر نشینی و تبدیل شهروند عادی به شهروند آگاه و مسئولیت پذیر در قبال مسئولیت های اجتماعی اش تاثیرگذار باشد. یکی از کارآمدترین ساز و کارهای مدیریت شهری برای رسیدن به مناسبات اجتماعی مطلوب و کاهش هزینه های وارده بر شهر توجه و برنامه ریزی برای ارتقای فرهنگ شهرنشینی در بین شهروندان است. آموزش و توانمندسازی شهروندان برای ارتقای دانش، تقویت مهارت ها، کسب عادت های صحیح زندگی اجتماعی و به روز رفتارهای مطلوب شهروندی به ویژه در راه بهره گیری مناسبات از امکانات شهری از جمله ضرورت های مدیریت شهری در توسعه فرهنگ شهرنشینی قلمداد می شود. باید توجه داشت مدیریت شهری ابزاری است که به وسیله آن می توان توسعه پایدار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را به وجود آورد.در چنین فرآیندی مدیریت شهری به خصوص شهرداری ها، می توانند به عنوان کارگزاران محلی به بهبود مناسبات اجتماعی شهروندان کمک کنند.
مرتضی سورانه رییس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اراک در خصوص نقش و تاثیر شهرداری برای بهبود وضعیت شهرنشینی و شهروندی در جامعه می گوید: تلاش جهت تغییر نگرش شهر نشینی و شهروندی یکی از ماموریت های کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر اراک است که شامل ۱۰ بند در جهت گیری فعالیت های فرهنگی شورای شهر و سازمان فرهنگی و اثر گذاری در مجموعه های مختلف شهری است، که هر یک از این بندها، شامل چندین فعالیت در جهت تحقق آن است.
عضو شورای شهر اراک می افزاید: باید شهروند را به شهروند مسوول و آگاه و فرهنگی تبدیل کنیم و این شورا تلاش دارد تا بعنوان یک پارلمان شهری، نقش هماهنگ کننده ای بین نهاد های تاثیرگذار در این امر داشته باشد.
سورانه اظهار کرد: تلاش جهت افزایش اعتماد شهروندان و افزایش حس تعلق شهروندی، تعریف ماموریت برای شهرداری های پنجگانه به عنوان مثال با برگزاری جلسه با نخبگان محلی، معتمدان و بزرگان محله از نظرات و پیشنهادات ایشان در تصمیمات آتی منطقه و همچنین آگاه نمودن آنها از فعالیت های انجام شده در منطقه و انتقال به ساکنان محله و منطقه استفاده کرد.
یکی از شهروندان در این رابطه گفت: شهروندان باید بدانند وقتی در یک جامعه زندگی می کنند این جامعه از همان خانواده و محله زندگی آنها شروع می شود و به سطح شهر بسط می یابد باید برای داشتن زندگی آرام به حقوق یکدیگر احترام گذاشته و از موارد بسیاری که باعث بروز ناراحتی بین مردم می شود جلوگیری کنند.
وی افزود: شهروندان باید به حقوق شهروندی خودشان هم آگاه باشند و این حقوق را از مسئولان شهری در صورت عدم رعایت آن مطالبه کنند تا شاهد شهری متمدن و با فرهنگ باشیم.
یکی دیگر از شهروندان گفت: وقتی در سطح شهر تردد می کنیم گاهی رفتارهای بسیار خردی را از همشهریانمان مشاهده می کنیم که شاید برای خود آنها آن قدرها هم بزرگ نباشد؛ اما همین رفتارهای خرد که ناشی از فرهنگ های خرد موجود در جامعه است باعث ایجاد چهره ای ناهمگون برای شهر می شود.
وی ادامه داد: برای توسعه فرهنگ شهرنشینی فقط زندگی در شهر حایز اهمیت نیست بلکه باید با قوانین این نوع زندگی هم آشنا بود و حقوق تمام شهروندان را رعایت کرد و حتی به محیط زیست هم احترام گذاشت.
این کارمند بازنشسته اظهار کرد: وقتی در زمستان برای پرندگان دانه می ریزیم و یا در تـــرافیک بوق نمی زنیم و یا هنگام تردد در خیابان از پیاده رو ها عبور می کنیم تمامی این موارد کوچک باعث توسعه فرهنگ شهرنشینی می شود.
وی یادآور شد: آسیب نزدن به اموال عمومی، استفاده بهینه از امکانات شهری که مسئولان شهری در اختیار شهروندان قرار داده اند و حفظ زیبایی های شهر همه از جمله عوامل حرکت به سوی داشتن شهری با شهروندان متمدن و دارای فرهنگ شهرنشینی است.