شنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۹   شماره ۱۳۲۹

نگاهی به راهکارهای کاهش هراس ابتلا به کرونا در جامعه

زیر سایه وحشت

سولماز غنی پور

کرونا، یکی از بیماری‌های ویروسی نوظهور است که بنابر نظر متخصصان حوزه سلامت با تغییر فصل، تغییر دما و مراقبت‌های ویژه بیماری‌های ویروسی این چنینی نظیر آنفلوآنزا، مهارپذیر است.
از سوی دیگر، منشاء ظهور این بیماری، کشور پرجمعیت چین است که آمار مبتلایان و جان باختگان این بیماری در مقایسه با جمعیت میلیاردی آن، رقم بسیار اندکی می‌باشد که از هول و هیبت این بیماری می‌کاهد؛ اما سایه وحشت کرونا و شیوع و ابتلاء و عاقبت مرگ‌آور آن در نتیجه فرافکنی‌ها و تبلیغات نادرست و چه بسا سیاسی و عامدانه، ملت‌ها و کشورهای بسیاری را پیش از ورود ویروس به آنجا درگیر کرده است و این بیماری چون به ایران رسیده است، سابقه سوء مدیریت‌های پیاپی و حوادث تلخ چندماهه اخیر و اطلاع‌رسانی‌ پر از آزمون و خطای رسانه‌های رسمی، به دامنه آسیب‌رسانی روانی کرونا و وحشت‌آفرینی آن افزوده است.
برخی مردم به اخبار رسانه‌های رسمی و وعده‎ های مدیران برای حل این مسأله اعتماد زیادی ندارند و ترجیح می‌دهند بر اساس نسخه دمنوش و نبات پزشکان مجازی و دلالان وکاسبان کرونا و آمار شفاهی مردم از مبتلایان و جان باختگان، خودشان را از خطر کرونا حفظ کنند ولی به توصیه‌های وزیران و نمایندگان و پزشکان حاضر در صحنه گوش ندهند و دلخوش نباشند.
این همه هراس در اندازه و قامت واقعی کرونا نیست؛ ویروس‌های خطرناک‌تر یا هم اندازه کرونا سلامت جوامع گوناگون از جمله ایران را به خطر انداخته‌اند و هر بار، یگانه راه سلامت ماندن، پیشگیری، حفظ آرامش و دسترسی به راهکارها و درمان‌های علمی درست بوده است نه وحشت‌آفرینی. از این رو وقایع استان به راهکار کاهش هراس از ابتلا به کرونا از دیدگاه شبنم طلوعی، روانشناس اجتماعی پرداخته که در ذیل مهمترین محورهای صحبت های این روانشناس را از نظر می گذرانید
طلوعی با اشاره به نظریه «سلیگمن» پدر روانشناسی مثبت نگر در رابطه با واکنش افراد به اتفاقات ناگوار، اظهار کرد: سلیگمن در این نظریه عنوان می کند: ذهن انسان به طور خودکار به سوی بدترین موقعیت‌هایی که می‌تواند برای شخص رخ دهد جذب می‌شود که این موقعیت‌ها به صورت غیر واقع بینانه‌ای منفی هستند.
وی ادامه داد: سلیگمن برای مقابله با این موقعیت غیر واقع‌ بینانه تکنیکی را ارائه می‌دهد که با شیوه حدس زدن بدترین اتفاقی که ممکن است برای شما رخ دهد، شروع خواهد شد به گونه‌ای که شما ابتدا بدترین اتفاقی که ممکن است برایتان رخ دهد را تصور می‌کنید، سپس به بهترین اتفاق ممکن که امکان رخداد آن وجود دارد فکر می‌کنید. پس از آن نیز اتفاقی که احتمال رخداد آن زیاد و واقع بینانه‌تر است را تصور می‌کنید و در نهایت راه‌های کنار آمدن با آن رخداد را برای خود مشخص می‌کنید.
طلوعی اظهار کرد: با توجه به قاعده‌ شخصی سازی در روانشناسی، انسان‌ها تصور می‌کنند اگر از اطرافیان آن‌ها فردی به بیماری کرونا مبتلا شود دلیلی است بر اینکه آن‌ها نیز به این بیماری مبتلا شوند درحالی که این تصوری غلط است و موجب ایجاد استرس مضاعف در افراد می‌شود.
این روانشناس اجتماعی عنوان کرد: هر نوع استرس باعث ایجاد مداخلاتی در ذهن و روان و جسم انسان می‌شود بنابر این باید در این ایام از افراد پر استرس، افرادی که از ابتلا به بیماری بیش از انداره می‌ترسند و این ترس را به دیگران منتقل می‌کنند، افرادی که شخصیت کمال‌گرا دارند و نمی‌توانند بی‌تعادلی در زندگی را تحمل کنند، دوری کرد و درباره بیماری کرونا با آنها صحبت نکرد.
وی با اشاره به تکنیک خودگویی مثبت در روانشناسی، اظهار کرد: این افراد باید درباره بحران کرونا با خود صحبت کنند و جمله‌هایی مانند «این وضعیت پایدار نخواهد بود»، «این یک امتحان است»، «بسیاری از افراد بهبود می‌یابند» و… با خود تکرار کنند.
طلوعی گفت: همه ما باید در نظر داشته باشیم که در این دوران برچسب ابتلا به بیماری را خیلی مهم جلوه ندهیم زیرا امکان بهبود شخص مبتلا وجود دارد، اگر اطرافیان مان ترس از بیماری دارند اجازه صحبت درباره‌ ترس‌هایشان را به آن‌ها بدهیم، اخبار را از منابع موثق پیگیری کنیم و این امر را در نظر بگیریم که تمامی کسانی که در این ایام فوت می‌کنند شاید بر اثر کرونا فوت نکرده‌اند و دلایل دیگری برای فوت وجود داشته باشد.
این روانشناس بیان کرد: در این ایام که بیشتر نزد اعضا خانواده هستیم باید سعی کنیم از اوقات خود برای رسیدگی به کارهای عقب افتاده و کارهایی که سال‌ها علاقمند به انجام آن‌ها بودیم استفاده کنیم، صبور باشیم و آگاه باشیم که باید شجاعانه روش مقابله و خروج از بحران را بیاموزیم و ترس را کنار بگذاریم.
وی با بیان این موضوع که در دوران قرنطینه مراجعه زوجین و شکایت از تعارضات به وجود آمده میان آن‌ها افزایش یافته است، اظهار کرد: با توجه به اینکه انسان‌ها دارای باور، ارزش، نیاز و خواسته‌های متفاوت هستند و باید این موضوع را قبول کنیم که وجود تعارض میان انسان‌ها طبیعی است و میان تمام انسان‌ها و در تمام محیط‌ها قابل رخداد است.
طلوعی ادامه داد: انسان‌ها در هنگام بروز تعارضات می‌توانند به سه شکل متفاوت رفتار کنند، می‌توانند سکوت کنند و یا یکدیگر را تنبیه و توبیخ کنند و یا اینکه یاد گرفته اند که تعارض جزء لوازم اصلی زندگی آنهاست و ما باید یاد بگیریم که جزو دسته سوم باشیم و عاقلانه رفتار کنیم.
به گفته‌ی وی، زوجین باید در نظر داشته باشند که خواسته‌ها و نیازهای هرکدام از آنها مورد احترام است ولی آنها باید در عین حال انعطاف پذیر نیز باشند.
این روانشناس در پایان با بیان اینکه زوجین باید تفاوتی در قوانین زندگی قبل از کرونا و زندگی با کرونا ایجاد کنند، اظهار کــرد: زوجین باید در قدرت تصمیم گیری شراکت داشته باشند، حد و مرز های یکدیگر را رعایت کنند و با احترام با یکدیگر صحبت کنند و اگر گله و شکایتی از همدیگر دارند با حفظ حرمت ها شکایات خود را مطرح کنند.