زلزله زدگان تا مدت ها به حمایت و کمک های ما نیاز خواهند داشت/پس انداز مهربانی

پنجشنبه ۲۵ آبان ۹۶   شماره ۷۲۴

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

گونه های سرخش از شدت سرما به خون نشسته است. مادرش را به کرمانشاه برده اند و او بـــرادر و پدرش مانده اند و روبه روی خانه ویران شده شان چادر زده اند. تازه به سن بلوغ رسیده است؛ وقتی با اضطراب در میان خرابه های خانه دنبال وسیله ای می گشت پدرش پرسید: چه می خواهی؟ او سکوت کرد و هیچ نگفت، شرم داشت تا به برادر و یا پدرش از شرایط بگوید. به زن همسایه شان که او نیز آواره ای بیش از خانه اش نمانده می گوید؛ ولی به همین راحتی امکان پیدا کردنش برایشان نیست. حالا درد با خون در وجودش نشسته است به سمت نیروهای امدادی می رود تا شاید چیزی که می خواهد پیدا کند.
در روزهــای اخیر به وضوح دیده شد که نه تنها در کشور زیرساخت ها و تجهیزات مناسب و برنامه ریزی برای مواقع بحرانی وجود دارد و نه در میان مردم هنوز در خصوص نحوه کمک رسانی با وجود تمام احساس همدردی و مهربانیشان وجود دارد و حتی گاه تصمیمات احساساتی شان همان امدادرسانی ضعیف را هم دچار اختلال می کند.
بعد از وقوع زلزله مشهودترین چیزی که در امدادرسانی دیده شد این بود که هنوز برخی از اقلام که بعنوان ملزومات بدیهی زندگی محسوب می شود بخاطر خطوط قرمز و عرفی جامعه مورد توجه مردم در جمع آوری کمک ها نبوده است. هر چند که با اطلاع رسانی ها در فضای مجازی و واکنش برخی هنرمندان حالا در کنار پتو، چادر، لباس گرم و خوراکی ها مواد بهداشتی و همچنین نوار و پدهای بهداشتی و لباس های زیر نیز برای مردم زلزله زده ارسال شده است؛ ولی همچنان در ردیف اولویت های چندم قرار دارد.
این یک واقعیت است که ممکن است تعدادی از دختران و زنان این مناطق در شرایط جسمی ای باشند که نیاز به ملزومات دیگری نسبت به آنچه در تعریف مردم به عنوان اقلام ضـــروری محســوب می شوند، داشته باشند و به خاطر همان نگاه سانسورزده از گفتن این مسئله و نیاز خود شرم داشته باشند. قطعا همین عدم تامین بهداشت در آینده ممکن است مسبب برخی بیماری ها و مشکلات برای آن ها شود. البته این تنها مشکل زنان نیست. مردان و کودکان نیز در کنار زنان باید بهداشت عمومیشان رعایت شود و قطعا به لباس های زیر مناسب احتیاج دارند و بعید است که در بسیاری از کاروان های کمک رسانی این نیازهای ضروری خیلی دیده شوند. بدون شک می توان با اطلاع رسانی درست در مورد نیازها می توان در ساماندهی و ایجاد تناسب در تهیه اقلام اقدام کرد.
و اما زلزله کرمانشاه و جان باختن و بی خانمان شدن عده زیادی از هم وطنانمان به غیر از داغ و غمی که در پی خود داشت وجوهی دیگری از زندگی اجتماعی ما را نیز آشکار است. واکنش های مجازی و حقیقی مردم از ساختن جوک ها تا اعتراض به نحوه حمایت های دولت در نهایت کمک های مردمی. در چند روز گذشته اظهارنظرها و انتقادهای مردم، نحوه کمک ها و … نشان می دهد هنوز در بخش های مختلف جامعه حفره های بزرگی است که برای پر شدن آن ها باید به فرهنگ سازی و سطحی از آگاهی رسید.
یکی از مواردی که در این روزها دیده می شد ساختن جوک ها و حتی برخی اظهارنظرهای غیر منصفانه در مورد این زلزله بود که بیشتر از خود فاجعه دل انسان را به درد می آورد از جمله اظهار نظر اینستاگرامی خواننده معلوم الحال امیر تتلو این ها در کنار خبرهایی مبنی بر دزدی از اموال مردم زلزله زده نشان می دهد که متاسفانه قساوت قلب در برخی لایه های اجتماع به شدت مشاهده می شود.
تسویه حساب های سیاسی یکی دیگر از موارد ناراحت کننده ای بود که در این روزها دیده شد و طرفداران هر دو جناح سعی داشتند تا این حوادث را تقصیر دیگری بیندازد در حالیکه در زمان کنونی مهم ترین مسئله چاره اندیشی برای باقی ماندگان است تا زودتر از وضعیت بحرانی ابتدای زلزله خارج شوند.
یکی دیگر از موارد مشخص شدن عدم تعهد و مسئولیت اجتماعی افرادی چون پیمانکاران برخی ساختمان ها و ارگان های متولی آن ها بود که بدون توجه به جان مردم نسبت به ساخت و تایید پایان کار ساختمان های غیر اصولی تلفات و خسارات را چند برابر کرده بودند.
به هر روی موارد آزار دهنده ای از این دست کم نبود که شاید همدلی خیل عظیم مردم بر این زخم ها مرهم گذاشت؛ اما در همین کمک رسانی ها نکاتی وجود داشت که اشاره به آن ها ضروری به نظر می آید. بعد از آنکه به دلیل بسیاری از کمبودها مردم خود را موظف دانستند که در امر کمک رسانی به این مناطق وارد عمل شوند شاهد حجم بالایی از کمک ها بودیم؛ ولی همچنان که مدیریت بحران در سطح کلان کشور خیلی مساعد و مطلوب نیست و عدم هماهنگی ها و کمبود تجهیزات همچنان یک چالش است در سطح جامعه و مردم نیز این بهم ریختگی و ناآگاهی از نحوه کمک رسانی وجود دارد. در همان ساعات اولیه بعد از زلزله مردم با تمام احساس علاوه بر ابراز همدردی های خود در فضای مجازی و… اقدام به جمع آوری کمکهای نقدی و غیر نقدی کردند ولی به دلایلی چون عدم اعتماد به ارگان های دولتی که البته همین مسئله نیاز به واکاوی بیشتر دارد (زیرا منطقی است که باید کمک های داوطلبانه و حتی حضور نیروهای مردمی در مناطق آسیب دیده از طریق ارگان ها متولی برای سامان دهی بهتر و بیشتر انجام شود)، اقدام به رساندن مستقیم این کمک ها به مردم زلزله زده کردند.
این حضور احساسی مردم باعث ایجاد هرج و مرج هایی در مسیرها و این مناطق شد و در نهایت این بی نظمی شدید و فقدان مدیریت در ارسال کمک ها باعث شد تا امدادرسانی بهروری کمی داشته باشد. حجم کمک رسانی بسیار بالا بوده و حتی شاید بیشتر از نیاز ولی متاسفانه در برخی مناطق هنوز خیلی ها به این امکانات دسترسی ندارد که این به بی تجربگی و تخصص افراد حاضر به ویژه مردمی که شخصا اقدام به این کار کرده اند برمی گردد و همین باعث می شود برخی بیشتر از نیاز خود از اقلامی بهره ببرد و به برخی هیچ نرسد.
نکته دیگر این است بهتر است به جای ارائه شماره حساب های متعدد و اقدام های گروه های کوچک برای جمع آوری کمک ها به صورت متحدتر عمل کرد و این کار را به یک موسسه مردم نهاد و حتی هلال احمر سپرد زیرا این تعدد بتدریج موجب بی اعتمادی می شود.
مسئله مهم دیگر در کمک رسانی این است که مردم اغلب در همان روزهای ابتدایی اقدام به ارسال کمک هایی می کنند و اقلام ضروری مانند پتو، کنسرو، لوازم بهداشتی و … را به این مناطق می رسانند ولی مسئله این است که نیازهای افراد زلزله زده به مرور تغییر خواهد کرد ممکن است در روزهای آتی به وسایل پخت و پز نیاز داشته باشند و هر چیز دیگری که کمی زندگی را برایشان معمول تر کند پس بهتر است موج کمک هایمان تنها در این روزها نباشد و با جمع آوری وجوه نقدی برای روزهای آتی پیش روی آن ها نیازسنجی کرد و با توجه به آن ها اقدام به تهیه اقلام ضروری کرد.
هر چند دولت متولی اصلی این امر است ولی به نحوه کمک رسانی و ساماندهی آن ها با توجه به گزارش های خود مردم انتقاد بسیار وارد است چون بهتر بود قبل از هرچیز در خصوص اسکان این افراد چاره اندیشی می شد و با ایجاد چادرهای متمرکز در یک منطقه امکان کمک رسانی متناسب تر را ایجاد کرد. بهرحال آنچه مهم است این است که نیازهای افراد زلزله زده را شناسایی کرد و دانست که آن ها در هفته ها و ماه های آینده نیز به کمک نیاز دارند؛ ولی نوع و شکل آن تغییر خواهد کرد پس مهربانی هایمان را پیوسته خرج کنیم.