درباره طرح کارورزی به عنوان یک گزینه کمکی برای اشتغال فارغ التحصیلان/روزنه امید

چهارشنبه ۸ آذر ۱۳۹۶   شماره ۷۳۲

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

با نگاهی به دغدغه های کنونی جامعه به وضوح می بینیم که مسائل اقتصادی و بحران های معیشتی و اشتغال به یک معضل بدون راه حل تبدیل شده است. مسئله بیکاری هم اکنون در تمامی بخش های جامعه دیده می شود چه در قشر تحصیلکرده و چه غیر آن و نمی توان دیگر آن را به یک گروه خاص تقلیل داد، بی میلی به ازدواج، رشد برخی بزه ها و افسردگی از جمله پیامدهای افزایش بیکاری در کشور است و باید گفت اشتغال نقشی اساسی در زندگی یک فرد ایفا می کند؛ اما بیکاری زمانی بیشتر به چشم می آید و بار روانی چند برابری دارد که فردی با تمام امید به اشتغال و کسب مدارج علمی اهتمام ورزیده و در نهایت بیکار باشد. نمونه های زیادی از این موضوع در اطرافمان دیده ایم این روزها زیاد از زبان تحصیلکرده های اطرافمان می شنویم که می گویند: کاش درس نخوانده بودیم و به جای آن مهارتی یاد گرفته بودیم یا این همه درس خواندیم که چه و یا این ذهنیت که با تحصیل قرار است آینده شغلی روشن تری در انتظارمان باشد تقریبا از بین رفته است.
آبان ماه امسال بود که وزارت کار و رفاه اجتمـاعی آمــار بیکاری فارغ التحصیلان را اعلام کرد. آمار رسمی وزارت کار نشان می‌داد نرخ بیکاری جمعیت فارغ التحصیل یا در حال تحصیل دوره‌های عالی کشور در سال ۹۵ به ۲۰ درصد رسیده که نسبت به سال ۱۳۹۴ معادل یک و نیم درصد رشد داشته است. این نرخ برای فارغ التحصیلان یا افراد در حال تحصیل نیز در گروه مردان ۱۴ و یک دهم درصد و در گروه زنان ۳۱ و یک دهم درصد اعلام شد.
همچنین بر اساس این آمار رسمی، در حال حاضر حدود ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر از جمعیت کشور، «فارغ التحصیل» یا «در حال تحصیل در دوره‌های عالی» هستند که ۴۵ درصد از این افراد در جمعیت غیرفعال اقتصادی قرار دارند به عبارتی بنا به دلایلی در هیچ یک از گروه شاغلان و بیکاران قرار نمی‌گیرند.
اما از جمعیت ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفری فارغ التحصیل یا دانشجوی کشور، حدود ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر معادل ۵۵ درصد «جمعیت فعال» را تشکیل می‌دهند؛ به نوعی این افراد یا در جمعیت شاغلان قرار دارند یا از قابلیت مشارکت اقتصادی برخوردارند اما بنا به دلایلی بیکار هستند. با این توصیف، از جمعیت ۶ و ۶ دهم میلیون نفری فعال اقتصادی، ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر شاغل و یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بیکار هستند که این آمار نشان می‌دهد در بین جمعیت فارغ التحصیل یا دانشجو، ۸۰ درصد شاغل هستند و ۲۰ درصد نیز در زمره بیکاران قرار دارند.
بررسی آمار از مقایسه‌ وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان دوره‌های عالی حاکی از آن است که در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ بیش از ۳۴۰ هزار نفر به جمعیت شاغلان و بیش از ۲۰۰ هزار نفر به جمعیت بیکاران افزوده شده است.
در استان مرکزی نیز شرایط اشتغال فارغ التحصیلان مطلوب نیست. مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی در این باره گفته است: طبق ارزیابی‌های انجام شده، ۴۵ هزار نفر در استان مرکزی جویای شغل هستند و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در این استان ۱۲ درصد است.
به گزارش وقایع استان به نقل از مهر، محمدتقی آبایی افزود: در سرشماری سال گذشته جمعیت استان مرکزی یک میلیون و ۴۲۳ هزار نفر ثبت شد که جمعیت فعال استان ۴۶۳ هزار نفر و جمعیت بیکار استان نیز ۴۵ هزار نفر اعلام شد.
هر چند آمار از پایین بودن نرخ بیکاری استان نسبت به میانگین کشور می گوید؛ اما همچنان اشتغال فارغ التحصیلان در استان آمار قابل تاملی است و یکی از دغدغه های مهم در این استان است. با توجه به اهمیت اشتغال در میان گروه فارغ التحصیلان و در راستای ایجاد راهکاری برای بهبود آن امسال طرحی با عنوان « کارورزی» با هدف جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار از مقطع کاردانی تا مقطع دکتری از سوی وزارت کار اجرایی شد.
در قالب اجـــرای طرح کـــارورزی اشتغـال سالانه ۱۵۰ هــزار فارغ التحصیل بیکار هدف‌گذاری شده است، که دستمزد این افراد به میزان یک سوم حداقل حقوق مصوب سال ۹۶ از سوی دولت پرداخت می‌شود که حدود ۳۱۰ هزار تومان برای هر فرد است. سهم استان مرکزی از این طرح ۳۹۰۰ کارورز است.
این طرح سال گذشته در سه استان گلستان، قزوین و کردستان اجرا شد ‌هرچند قبل از آن به شکل آزمایشی در هشت استان کشور به اجرا در آمده بود. تجربه اجرای این طرح در سه استان مذکور حکایت از آن دارد که ۷۰درصد افراد در قالب این طرح جذب بازار کار شدند و یا توسط کارفرمایان در همان بنگاه به کار خود ادامه دادند.برخی از کارورزان توانسته اند کسب و کار جدیدی با توجه به مهارت کسب کرده برای خود ایجاد کنند. جامعه هدف اجرای این طرح، دانش آموختگان دانشگاهی گروه سنی ۲۴ تا ۳۲ ساله (که ۲سال خدمت سربازی نیز اضافه خواهد شد)در تمام رشته های دانشگاهی برحسب نیاز بنگاه های اقتصادی خصوصی و تعاونی هستند.
این طرح در استان مرکزی نیز از اردیبهشت اجرایی شد. مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی در این باره گفت: سهمیه استان در طرح کارورزی فارغ التحصیلان دانشگاهی سه هزار و ۹۰۰نفر است که تا کنون سه هزار و ۶۶۶ نفر در این طرح ثبت نام کرده اند.
محمد تقی آبایی هزاوه افزود: یکهزار و ۹۰۳ نفر از این افراد زن و یکهزار و ۷۵۷ نفر مرد است اما همه این افراد واجد شرایط شناخته نشده و تنها یکهزار و ۸۰ نفر واجد شرایط این طرح هستند.
وی بیان کرد: اجرای طرح کارورزی از اردیبهشت ماه امسال با هدف جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار از مقطع کاردانی تا مقطع دکترا از سوی وزارت کار آغاز شده است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی ادامه داد: ۱۲۵ واحد پذیرنده برای جذب کارورزان در اجرای این طرح در این استان وجود دارد.
آبایی هزاوه گفت: حداکثر سن در اجرای این طرح ۲۷ سال برای مقطع تحصیلی کاردانی، ۳۰ سال برای مقطع تحصیلی کارشناسی، ۳۳ سال برای مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد و ۳۷ سال برای مقطع تحصیلی دکترا است.
وی اظهار کرد: سپری شدن حداقل ۶ ماه و حداکثر سه سال از تاریخ اخذ مدرک دانشگاهی، نداشتن سابقه شرکت در دوره کارورزی و دارا بودن کارت پایان خدمت یا معافیت برای مردان از دیگر شرایط لازم برای ثبت نام کارجویان در این سامانه است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی اضافه کرد: دانش آموختگان دانشگاهی بیکاری که دوره خدمت نظام وظیفه را گذرانده باشند، طول دوره خدمت نظام وظیفه به حداکثر سن این افراد اضافه می‌شود.
آبایی هزاوه تصریح کرد: در اجرای این طرح به واجدان شرایط یک سوم دستمزد تعیین شده اداره تعاون، کار و رفاه اجتمــاعی پرداخت می شود و رقم دستمزد برای مدارک فوق دیپلم ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار ریال، لیسانس سه میلیون ۱۰۰هزار ریال و فوق لیسانس و بالاتر سه میلیون و ۵۰۰ هزار ریال در نظر گرفته شده است.
وی گفت: واحدهای پذیرنده ای که کارورزان را پس از دوره کارورزی به کار گیرند تا ۲ سال از سهم بیمه کارفرما معاف می شوند.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی افزود: به کارگیری کارورزان برای کار تنها شامل دارندگان مدارک لیسانس به بالا می شود.
اما فارغ التحصیلان بیکار این طرح را گزینه نهایی بعد از جستجو برای شغل می دانند و خیلی به آن خوش بین نیستند. میلاد می گوید: نزدیک به یک سال و نیم است که فارغ التحصیل شده ام؛ اما تلاشم برای یافتن کار بی فایده بود. با توجه به دستمزد دیده شده در طرح کارورزی برایم قابل قبول نبود که در این طرح شرکت کنم؛ امـا حالا می گویم شاید بتوانم بعد از دوره کارورزی جذب یک شرکت شوم البته این خوش بینانه ترین حالت است.
وی می دهد: البته شرط سنی یکی از بی انصافی هاییست که در این طرح شده است.
مهرانه که به تازگی فارغ التحصیل شده نیزمی گوید: فکر می کنم برای بیکارانی چون من این آخرین گزینه است چون نمی توان خیلی امیدوار به بهبود شرایط بود و روند بیکاری روز به روز بیشتر می شود فقط امیدوارم منجر به سواستفاده کارفرمایان از فارغ التحصیلان نشود.
استان مرکزی یکی از استان های شاخص با آمار دانشجویی کشور است که سالانه شمار قابل توجهی از این فراگیران از مــراکز آموزشی فارغ التحصیل و در پی بازار کار هستند.
۷۶ مرکز آموزش عالی در استان مرکزی وجود دارد که بر اساس آخرین آمار، ۸۹ هزار و ۷۶۳دانشجو در یک هزار و ۷۳۷ رشته تحصیلی در این مراکز مشغول به تحصیل هستند و از این تعداد ۳۸ هزار و ۱۳۷ نفر معادل ۴۲ درصد دختر و ۵۱ هزار و ۶۲۶ نفر معادل ۵۸ درصد فراگیران را پسران تشکیل می دهند.