دارِ خالی

چهارشنبه ۱۸ مرداد ۱۴۰۲  شماره ۱۷۳۳

بررسی مشکلات صنعت قالی بافی و قالیبافان در استان مرکزی

فاطمه چاپاری

صنعت قالی بافی در استان مرکزی از گذشته رواج داشته و قالی فراهان، قالی سرابند و قالی ساروق شهرت جهانی داشته‌اند، با این همه در سال های اخیر افراد کمتری به این حرفه رو می آورند چرا که با توجه به قیمت بالای مواد اولیه در مقایسه با قیمت تمام شده یک فرش دستمزد چندانی برای قالی باف نمی ماند، از طرفی بسیاری از بافندگان قالی که سال ها است بر تار و پود نخ ها گره می زنند تحت پوشش بیمه نیستند و برای این کار با موانع بسیاری روبرو شده اند مجموع این عوامل باعث شده علی رغم استقبال مردم از خرید فرش دستبافت افراد کمتری دست به قالی بافی بزنند و این هنر دیرینه ایران زمین رو به نابودی گذاشته و عرصه این صنعت خالی از نیروهای کار زبده شود.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی در اینباره می گوید: در سه ماه اول امسال، چهار هزار و ۷۷۳ متر مربع فرش دستبافت در این استان تولید شد.
علی جودکی می افزاید: از این میزان، ۴۷ و نیم متر مربع فرش ابریشم، ۲۳۹ متر مربع ظریف کرک و ابریشم، ۲ هزار و ۹۵۱ متر مربع فرش تجاری ۲۵ تا ۴۰ رج، ۸۹ متر مربع گبه و بقیه درشت بافت و تابلو فرش است.
وی بیان می کند: در سه ماه اول امسال، ۴۳۰ فقره کارت قالیبافی در استان مرکزی صادر شده که بیشترین تعداد با ۱۸۵ کارت در شهرستان اراک و کمترین با پنج فقره در دلیجان است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی ادامه می دهد: در این مدت ۳۰۴ مجوز مشاغل خانگی نیز در این استان صادر شده که بیشترین مجوز با ۷۰ مورد در شهرستان خمین و کمترین مجوز با سه مورد مربوط به شهرستان کمیجان است.
جودکی یادآور می شود: سال گذشته ۵۱۱ هزار و ۳۹۷ دلار صادرات فرش از این استان به خارج از کشور انجام شد.
زهرا عسگری یکی از قالی بافان استان است که از سال ۸۱ کارگاه خود را تاسیس کرده است و در گفت وگو با خبرنگار وقایع استان می گوید: در حال حاضر مهم ترین مشکل ما تولید است چرا که بافنده های قالی خیلی کم شده اند و در کارگاه ماحدود ۷ نفر به طور مستقیم و حدود ۱۵ نفر هم به طور غیرمستقیم در منازل مشغول قالی بافی هستند این در حالی است که در گذشته نزدیک به ۳۰ نفر در منزل برای من کار می کردند.
وی ادامه می دهد: متاسفانه با وجود اینکه قیمت مواد اولیه قالی چند برابر شده اما قیمت تمام شده قالی به همین نسبت بالا نرفته و این یعنی دستمزد قالی بافان کم است و شاید همین موضوع هم یکی از دلایلی است که استقبال از این حرفه را کاهش داده است.
عسگری خاطرنشان می کند: با این همه استقبال از خرید فرش دستباف بیشتر از قبل هم شده چرا که مردم به مزایای فرش دستباف پی برده اند و بیشتر از ان استفاده می کنند.
در ادامه یادآور می شود: عمده ترین مشکل کارگاه های قالی بافی همین کمبود نیرو و کاهش تولید است و تمام همکاران من هم با این مشکل مواجه هستند و بسیاری از کارگاه ها هم بر اثر همین مشکل تعطیل شده اند.
این قالی باف استان توضیح می دهد: اگر دولت بتواند حمایتی از بافندگان داشته باشد به طوری که اگر دستمزدشان کم است حداقل از بیمه برخوردار باشند یا امتیازات دیگری در نظر گرفته شود تا افراد به سمت این حرفه بیایند، متاسفانه در حال حاضر همه بافندگان ما زنان مسنی هستند که این افراد هم به تدریج علاقه خود به کار را از دست می دهند.
عسگری اشاره می کند: بیشتر نقشه های به کار رفته در فرش های استان مرکزی طرح های شاه عباسی اراک است و این تولیدات کیفیت بالایی دارد چرا که برخلاف فرش های دیگر شهرهای کشور در فرش های استان ما از گره جفتی یا تقلبی استفاده نمی شود و این باعث افزایش تراکم فرش خواهد شد.
به اعتقاد وی تنها راه حفظ قالی بافی به عنوان یکی از مهم ترین صنایع دستی کشورمان حمایت دولت از قالی بافان است چرا که بدون وجود نیروی کار نمی توان کارگاهی داشت و فرشی تولید کرد و این مهم وقتی محقق می شود که قالی بافان نیز همچون شاغلان در دیگر صنوف بتوانند تحت پوشش بیمه قرار بگیرند.