روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
دوشنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۷ شماره ۹۷۲
***
مهدیه مهدوی
***
آب یک سرمایه ملی است. بیست سال قبل مهمترین سرمایه ملی کشورها انرژی بود اما در آینده‌ای نه چندان دور آب را با نفت معاوضه خواهند کرد. برای آنکه این تصور از آینده زیاد دور از ذهن نباشد کافی است که به این نکته توجه کنیم که برای انرژی بجز نفت جایگزین‌های نه چندان ارزان‌تر در دسترس است اماجایگزینی برای آب فعلاً وجود نداردو امروزه تأکید بر صرفه جویی از منابع آبی است. ۷۲ درصدحجم بدن انسان از آب تشکیل شده است و این خود نشان دهنده اهمیت آب در زندگی انسان است.
کمبود آب
اگرچه حجم کلی آب‌های موجود برروی زمین نسبتاً زیاد می‌نماید اما متجاوز از ۹۷ درصد این آب‌ها در دریاها و اقیانوس ها متمرکز هستند و حدود ۲ درصد نیز به صورت یخ و یخچال‌ها در مناطق قطبی تجمع یافته‌است. از یک درصد آب باقی‌مانده نیز بخش زیادی در اعماق زمین بوده که استخراج آن مشکل و از دسترس انسان به دور است.
به‌علاوه، منابع آب شیرین در سطح زمین به طور یک‌نواخت توزیع نشده‌اند. درحال حاضر، ۹ کشور ۶۰ درصد کل منابع آب شیرین را به خود اختصاص می‌دهند: کانادا، چین، کلمبیا، پرو، برزیل، روسیه، ایالات متحده آمریکا، اندونزی و هند.
در مقابل حدود ۸۰ کشور با کمبود آب مواجه‌اند که برخی از آنها تقریباً به هیچ منبع آب شیرین قابل توجهی دسترسی ندارند: کویت، بحرین، مالت، امارات متحده عربی، سنگاپور، اردن و لیبی.
با توجه به افزایش روزافزون جمعیت، توسعه صنایع و افزایش آلودگی منابع آب شیرین، دسترسی به آب کافی و مناسب در برخی از کشورها به یک بحران جدی تبدیل شده‌است. آب در چرخه خود ، مرتباً از حالتی به حالت دیگر تبدیل می‌شود، اما از بین نمی‌رود. هر گونه حیات محتاج آب می‌باشد. انسان ها از آب آشامیدنی استفاده می‌کنند، یعنی آبی که کیفیت آن مناسب سوخت و ساز بدن باشد.
با رشد جمعیت، منابع آب طبیعی در حال تمام شدن هستند و این مسئله ، سبب نگرانی بسیاری از دولت‌ها در سراسر دنیا شده است. گاهی بدلیل مشکلات کمبود آب ، این ماده را جیره بندی می‌کنند تا مصرف آن را تعدیل نمایند.
مصرف آب در ایران؛ ۸۰ درصد بیشتر از الگوی استاندارد
مقدار مصرف سرانه آب لوله کشی آشامیدنی در شهرهای ایران در حدود ۱۴۲ متر مکعب در سال است که از مصرف سرانه برخی کشورهای اروپایی پرآب مانند اتریش (۱۰۸مترمکعب در سال) و بلژیک (۱۰۵مترمکعب درسال) بیشتر است.
نکته جالب توجه اینکه میزان هدر رفت آب در ایران ۲۸ تا ۳۰ درصد است در حالی که این مقدار اتلاف در دنیا ۹ تا ۱۲ درصد گزارش شده است که یکی از عوامـل اصلی آن برداشت های غیرمجاز از شبکه آبرسانی و فرسودگی تاسیسات آب است. سه چهارم سطح کره زمین با آب پوشیده شده است. از این رو هنگامی که از فضا به زمین نگاه می کنیم عموما آن را کره به رنگ آبی می بینیم.
ویژگی هایی که آب را به یک مایع زندگی بخش تبدیل کرده است می تواند آن را به ماده ای کشنده نیز مبدی سازد.زیرا بسیاری از مواد شیمیایی در آب حل می شوند یا به کمک آب از جایی به جای دیگر انتقال می یابند وسر انجام نیز به دریا ها و اقیانوس ها وارد می شوند.خارج کردن مواد شیمیایی از منابع تامین کننده آب کار خیلی آسانی نیست بنابراین نباید اهمیت آب پاک و گوارایی را که در اختیار داریم دست کم بگیریم.زیرا می توانیم برای چند هفته بدون غذا به زندگی ادامه دهیم اما بدون آب تنها برای چند روز زنده خواهیم ماند.
در جهان توسعه یافته امروز انسان ها روزانه صد ها لیتر آب را در خانه های خود به مصرف میرسانند. بیشتر این آب برای شست و شو؛ نظافت و مقدار نسبتا کمی از آن برای آشامیدن به کار می رود. در کشاورزی و صنعت نیز مقادیر بسیار زیادی آب به ویژه برای تهیه و تولید مواد غذایی؛ دارویی و پوشاک به کار می رود. بنابراین تامین آب مورد نیاز برای همه این فعالیت ها باید بخش عمده سیاست گذاری و برنامه ریزی های کلان یک کشور توسعه یافته یا در حال توسعه ای مثل میهن اسلامی مارا به خود اختصاص دهد. البته فراموش نکنید که این برنامه ریزی ها بدون همکاری آگاهانه و مسئولانه شهروندان یک جامعه به نتیجه نخواهد رسید.
با توجه به اینکه با مشکل کمبود آب مواجه هستیم آموزش کودکان و نوجوانان به دلیل اثرپذیری و اثر گذاری بالای کودکان در تغییر رفتار مصرف آب بسیار اهمیت دارد.کاهش ۱۲ متر مکعبی مصرف آب خانواده ها پس از اجرای طرح آموزش مشارکتی دانش آمــوزان کــودکان و نــوجـوانــان امــروز بهره برداران، مدیران و تصمیم دانش آموزان بهترین رسانه برای رساندن پیام اهمیت آب هستند به همین دلیل آموزش دادن و مشارکت دادن آنها در طرح ها می تواند موثر باشد. همین امر باعث شده تا مسئولان در پی برگزاری جشنواره های متعددی برای آموزش دانش آموزان و کودکان باشند، از جمله جشنواره نخستین واژه که در استان نیز چند سالی است برگزار می شود.
آزاده کرمی کارشناس آموزش همگانی شرکت آب و فاضلاب استان مرکزی در گفت و گو با خبرنگار وقایع استان اظهار کرد: جشنواره نخستین واژه تاکنون به صورت ده سال متمادی از طرف شرکت مهندسی آب و فاضلاب توصیه و توسط شرکت آب و فاضلاب شهرهای مختلف کشور اجرا می شود. این جشنواره مختص دانش آموزان کلاس اول است که با واژه «آب» یعنی نخستین واژه کتــاب فارســی آشنــا می شوند. در برگزاری این جشنواره آموزش و پرورش با آب و فاضلاب همکاری می کند.
وی ادامه داد: برگزاری این جشنواره با هدف ترویج و آموزش توصیه هایی در مورد صرفه جویی در مصرف آب صورت می گیرد تا دانش آموزان با صرفه جویی و روش های مقابله از هدر رفتن آب آشنا شوند و با برگزاری این جشنواره مصرف بهینه آب در بین کودکان نهادینه شود .
کرمی بیان کرد: زنگ آب به صورت نمادین ۱۹ آبان در سراسر کشور به صورت همزمان راس ساعت ۹ صبح به صدا درآمده است. استان مرکزی در تمام شهرستان ها یک مدرسه انتخاب و مدیران امورآب و فاضلاب شهرستان ها در آنجا حضور پیدا نموده و زنگ آب در آنجا به صدا در آمده است.
کارشناس آموزش همگانی شرکت آب و فاضلاب استان مرکزی افزود: رسالت اصلی ترویج مصرف بهینه آب بین شهروندان به خصوص کودکان وظیفه شرکت آب و فاضلاب است که از موضوع یادگیری نخستین واژه استفاده کرده ایم تا بتوانیم مدیریت مصرف بهینه آب در بین کودکان را ترویج بدهیم.
وی بیان کرد: این که دانش آموزان نماینده و حامیان ما در بین خانواده می باشند هم برای ما یک فرصت ایجاد کرده است. دانش آموزان سفیران آب و همیاران شرکت آب وفاضلاب در مدرسه، منزل و محلهای دیگر هستند و معلمان نیز در خصوص نهادینه سازی مصرف بهینه آب و صرفه جویی می توانند نقش بسزایی در آموزش نونهالان ابتدایی داشته باشند.
کرمی در ادامه گفت: با توجه به محدودیت منابع آبی کشور، متاسفانه میزان مصرف در کشور ما از الگوی جهانی بیشتر است و لازم است با صرفه جویی در مصرف آب، در حفظ و پاسداشت آب برای نسل های آینده کوشا باشیم.
