تب تند نا امیدی/استان مرکزی ناامیدترین مردمان کشور را دارد

سه شنبه ۲۶ دی ۱۳۹۶ شماره ۷۶۸

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

برای بار چندم است که پشت این شیشه ایستاده است… آگهی های تکراری و حتی آدم های تکراری که تقریبا همه هم سن و سال هستند. یک خانم با روابط عمومی بالا ، یک نصاب پرده، یک بازاریاب برای شرکت تولید مواد غذایی، یک راسته دوز برای کار در تولیدی ترجیحا خانم، یک آقا برای کار در کارگاه ام دی اف و … شماره ها را تند تند یادداشت می کنند انگار مسابقه برای زودتر تماس گرفتن است. احتمالا در گوشی تمام این چهره های جوان خسته هم پر باشد از این کانال های کاریابی و … آگهی ها تکراری اند یکی دو تا جدید چسبانده اند به همان ها زنگ می زند دومی می گوید تا قبل از ظهر خودش را برساند تا شرایط را برایش توضیح دهند نوشته است بیمه و حقوق ثابت با پورسانت… همانطور که از خیابان رد می شود به کیوسک های پلیس راهنمایی رانندگی که دیشب سوخته بود، نگاه می کند فکر می کند کاش این فوق لیسانس را نداشت و از همان اول رفته بود دنبال کاری شاید اینطور پولی داشت خانواده ای تشکیل دهد اصلا ازدواج پیشکش بتواند یک اتاق بگیرد و برود از خانه پدری اش تا هر روز این جمله که از صبح تا شب خوابی را از پدرش نشوند. اگر این بار هم نشود هیچ انگیزه ای برای آینده ندارد.
محمود ۲۹ ساله است او لیسانس مدیریت دارد و بیکار است، می گوید: وقتی که هیچ امنیت مالی و شغلی وجود ندارد چطور می توان به آینده امیدوار بود. امید این اواخر تنها شده است یک شعار برای جلب رضایت مردم ولی واقعیت این است که هیچ امیدی به آینده نیست.
وی ادامه می دهد: یک روز فکر می کردم بزرگ که شوم حتی اگر لازم باشد کارگری می کنم؛ اما همان هم دیگر نیست بعد می گویند جوان ها بی غیرتند. بخدا من هم دوست دارم ماشین بخرم، ازدواج کنم و… اما انگار شرایط همین است.
کاظمیان که ۲۱ سال دارد، می گوید: امید خیلی کلی است برای من امید این روزها یعنی پیدا کردن شغل بعد از فارغ التحصیلی، در اعتراض های اخیر که اغلب آنها جوانان بودند به نظر من فوران همان حس ناامیدی بود که بیشترش حول اشتغال و مسائل اقتصادی بود.
وی ادامه می دهد: این ترس از آینده در میان خیلی از جوانان وجود دارد حتی آن ها که مشغول به کار هستند. هزینه های زندگی بالاست این نگرانی ها به مرور آدم را افسرده می کند و البته مختص جوانان هم نیست خیلی میانسالان هم هستند که بهردلیل با این مشکلات دست و پنجه نرم می کنند.
این دانشجوی اراکی می گوید: شکاف و بی عدالتی در دستمزدها آدم را از تحصیل منصرف می کند چون در جامعه ما به دلیل سواد و تخصص نیروی کار جذب نمی کنند بلکه با پارتی و گرفتن یک امضا می شود هر منصبی را در این کشور داشت.
نسترن ۳۸ ساله و کارمند می گوید: به نظر من همه چیز در ارتباط با هم است مثلا اگر مشکلی در داخل کشور است باید دید تحت تاثیر چه عوامل داخلی و خارجی ایجاد شده است.
وی می افزاید: امید تنها به مسائل شخصی خلاصه نمی شود اینکه حتی آینده اقتصادی، زیست محیطی و سیاسی کشورت چه می شود هم در این زمره قرار می گیرد.
نسترن می گوید: مثلا همین خشکسالی که صحبت از آن می شود و یا کاهش بارندگی خودش یکی از دلایل نگرانی است؛ یا جنگ های کشورهای همسایه یا خیلی چیزهای دیگر کافی است کنار تورم و بیکاری حست نسبت به آینده را بد کند. آینده ای که با تردید به پیشوازش می روی.
این حرف ها و نگاهی به جامعه نشان می دهد به دلایل مسائل اقتصادی و اجتماعی و بی ثباتی حاکم بر آن امید به زندگی کاهش یافته است. بـر اساس یافته های سنجش ملی سرمایه اجتماعی در سال ۱۳۹۴، تنها حدود ۲۴ درصد از مردم کشور آینده را بهتر ارزیابی می کنند و حدود ۷۵ درصد از مردم معتقدند که آینده بدتر می شود یا فرقی نمی کند و نسبت به آینده ناامید هستند.
طبق همین سنجش استان مرکزی ناامیدترین استان کشور معرفی شد و استان های خراسان رضوی و اردبیل نیز رتبه های بعدی را کسب کردند. ناامیدی نسبت به آینده یکی از مهم ترین عوامل ایجاد فشار روانی بر توده مردم است. در سطح کلان و عینی مهمترین عوامل تاثیر گذار بر ناامیدی نسبت به آینده در بین جوانان اشتغال و مسئله ازدواج است. در سطح سیاسی هم نابسامانی های جهانی، منطقه ای و داخلی کشور مهم ترین عامل تاثیرگذار بر ناامیدی است.
بدون شک فشارها و ناهنجاری اجتماعی به تدریج امید را در زندگی کم می کند و هنگامی که ناامیدی مستولی شود باید انتظار هر اتفاقی را داشت. ناامیدی می تواند در شکل های مختلف خود را نشان دهد و آسیب هایی را برای فرد و یا دیگران بهمراه داشته باشد. خودکشی یکی از تبعات گسترش ناامیدی در جامعه است. روانشناسان و کارشناسان می گویند شاه‌بیت علل مرتبط با خودکشی، درماندگی و ناامیدی است. نگاهی به آمارهای خودکشی در استان مرکزی در طی چند سال اخیر نشان از افزایش آن دارد که به شدت جای نگرانی دارد؛ اما پر بیراه نیست که به رابطه آن با ناامیدی بپردازیم.
از طرفی همانطور که اشاره شد طبق این تحقیقات اشتغال و ازدواج دو مسئله مهم و قابل تامل است. نگاهی داریم به آمار و شاخصه های اشتغال و ازدواج در استان مرکزی. هر چند اعلام شده است که نرخ بیکاری در استـــان مرکـزی پایین تر از ســـایر استان هاست اما این پراکندگی در تمام استان یکسان نیست و وضعیت بیکاری در خیلی از شهرهای استان نامطلوب است اعتراضات گسترده کارکنان و کارگران واحدهای صنعتی در سال های اخیر نمونه بارزی از وضعیت بغرنج این حوزه است.
این ها نشان می دهد نه تنها کار جدیدی برای جامعه جویای کار نیست بلکه همان هایی نیز که کار دارند یا از کار بیکار شده اند و یا نگران بیکاری هستند. بنابراین خیل جمعیت بیکار در استان که یا فارغ التحصیلان دانشگاه و یا کارگران اخراج شده صنایع پشت درهای بازار کار منتظر نشسته اند بدون شک این افراد حس خوبی به آینده نخواهند داشت.
مسئله اشتغال و درآمدزایی به طور مستقیم بر ازدواج و میل به آن تاثیر دارد. رفع نیازهای جسمی، روحی و عاطفی را از پیامدهای مثبت ازدواج می دانند؛ ولی بدون شک جوانی که همچنان مسئله اشتغال و معیشت دارد چطور می تواند به این مقوله فکر کند کما اینکه بسیاری از افراد متاهل نیز به دلیل بیکاری و فشارهای اقتصادی زندگی هایشان در آستانه فروپاشی است. کاهش ۲۲ درصدی ازدواج در استان مرکزی و همچنین قرار گرفتن در لیست ده استان بالا در نرخ طلاق نشان از ارتباط این روند با بیکاری و مسئله معیشت دارد و همین پروسه نیز کم کم در ایجاد حس ناامیدی موثر است.
نارضایتی از زندگی و ترس از آینده چیزی است که نه تنها با اعداد و ارقام بلکه به وضوح در زندگی روزمره خود و اطرافیانمان آن را می توانیم ببینیم پس انکار آن گول زدن خودمان است و فقط باید امید داشت که ناامیدی روزی در جامعه ما تبدیل به امید شود.