به بهانه درگذشت یکی از قدیمی ترین انقلابیون جهان/پایان آخرین چریک

یکشنبه ۷ آذر ۹۵ شماره ۴۷۲
وقایع استان:
فیدل کاسترو در ۹۰ سالگی درگذشت. خبر تلویزیون ملی کوبا تنها خبر ساده درگذشت رییس جمهور پیشین کوبا نبود، بلکه خبر رهبر یکی از انقلاب های مهم و تاثیرگذار تاریخ بود که نام کوبا و همزمان نام فیدل و رفیقِ همرزمش چه گوارا را بر سر زبان ها انداخت و در منطقه الهام بخش انقلابیون دیگر شد. فیدل کاسترو در در سالهای ۱۹۵۹ تا ۱۹۷۶ میلادی به عنوان رهبر کوبا این کشور را اداره می کرد و در سال ۱۹۷۶ این رهبری تحت عنوان نخست وزیری برای فیدل ادامه یافت. کاستروی انقلابی که در کوبا روز به روز بیشتر شیفته قدرت می شد پس از پایان دوره نخست وزیری به عنوان رییس جمهور کشور را در سلطه خود گرفت. این انقلابی کمونیست که زمانی کشورش را از سلطه دیکتاتوری باتیستا نجات داد خود کم کم تبدیل به دیکتاتوری دیگر شد تا جایی که مردم کشورش یک به یک به هر شکل ممکن فرار از کشور را در اولویت کارهایشان قرار می دادند؛ حتی دختر وی نیز بدلیل مخالفت با سیاست های پدر در دهه نود از کوبا به آمریکا گریخت.
فیدل کاسترو با نام کامل فیدِل آلخاندرو کاسترو روث بی شک یکی از نمادهای انقلاب کمونیستی در آمریکای لاتین به شمار می‌رود. در دوران زمامداری وی در کوبا صنایع و تجارت ملی شد و اصلاحات سوسیالیستی دولت در سراسر جامعه به اجرا درآمد. کاسترو هم‌چنین دو دوره دبیر کل بود.
کاسترو یکی از شخصیت‌های بحث‌برانگیز جهان معاصر بوده است. وی جوایز مختلف بین‌المللی به دست آورده و حامیانش او را قهرمان سوسیالیسم، ضد امپریالیسم و بشردوستی و کسی که توانسته استقلال کوبا را در برابر امپریالیسم آمریکا حفظ کند، می‌دانند.
فیدل کاسترو در مواضع انقلابی و ضد امپریالیست آمریکا و همچنین استقلال طلبانه ی خود در جهان همواره مورد حمایت مسئولین جمهوری اسلامی بوده و در سال های پس از انقلاب روسای جمهور کشور به حمایت از وی می پرداختند. در سفر آخر روحانی به کوبا، رییس جمهور کشور از کاسترو عیادت ویژه ای کرد. فیدل دیدارهایی نیز با روسای پیشین دولت های هشتم و نهم هم داشت.
مدتی پیش بادیگارد فیدل کاسترو درباره زندگی خصوصی وی اطلاعاتی به رسانه ها می دهد که مورد توجه همگان قرار می گیرد و مشخص می کند که آیا او آدم مردمی بود و شبیه مردم عادی زندگی می‌کرد؟ براساس اطلاعاتی که روزنامه دیلی میل انگلستان منتشر کرده است فیدل خود را مردی نشان می‌داد که چشمی به ثروت و مال‌اندوزی ندارد و در دام این چیزها نخواهد افتاد. اما واقعیت کمی متفاوت است. فیدل کاسترو رهبر کمونیست کوبا زندگی مجللی با میلیون‌ها دلار سرمایه داشت. بادیگاردش می‌گوید که فیدل خیلی پولدار بود و حتی یک جزیره خصوصی به نامش بود.
دور از چشم مردم کوبا که با فقر دست‌وپنجه نرم می‌کردند، فیدل مانند یک «پادشاه» زندگی می‌کرد. جزیره خصوصی او «کایو پیِدرا» نام داشت که در آن یک رستوران شناور وجود داشت. علاوه بر آن، جزیره خصوصی او مجهز به سکوى‌ فرود بالگرد بود و فیدل دو دلفین دست‌آموز نیز داشت.
فقط افراد بسیار نزدیک به فیدل از بهشت خصوصی او در نزدیکی هاوانا خبر داشتند، جایی که رهبر انقلاب کوبا با همسر و پنج فرزندش خوش می‌گذراند. افراد معدودی به جزیره او سفر کرده بودند که یکی از این افراد «اریش هونِکر» رهبر آلمان شرقی تا پیش از سقوط دیوار برلین بود.
پس از اینکه فیدل در یک کودتای کمونیستی قدرت را به دست گرفت تمام تلاش خود را به کار گرفت تا کسی از آن جزیره بویی نبرد. زیرا فیدل در نگاه مردم نمونه راستین «اعتدال کمونیستی» بود. اما فیدل دور از چشم همگان در جزیره خود به سر می‌برد و از چشم‌اندازهای زیبای دریای کارائیب لذت می‌برد.
یکی از بادیگاردهای سابق فیدل تصمیم گرفت تا در کتاب «زندگی دوگانه فیدل کاسترو» از روی دیگر زندگی «فرمانده» پرده بردارد. نام آن بادیگارد «خوان رِینالدو سانچس» است که ۱۷ سال در کنار فیدل بود. در این کتاب آمده است که چگونه کاسترو پس از حمله ناموفق «خلیج خوک‌ها» در سال ۱۹۶۱ میلادی این جزیره را کشف کرد. در آن روزها، سازمان سیا به تبعیدی‌ها آموزش می‌داد تا دولت کوبا را سرنگون کنند. این جزیره تا ساحل ۱۶ کیلومتر فاصله دارد و کاسترو توسط محلی‌ها از مکان آن باخبر شده است. فیدل در این جزیره علاوه بر خانه خود یک اسکله ۶۱۰ متری نیز ساخته بود تا بتواند یات (قایق تفریحی) خود را در آن جای دهد.
سانچس می‌گوید که زندگی اجتماعی فیدل کاسترو حول محور یک پانتون شناورِ متصل به اسکله می‌چرخید که در آن کافه، باربکیو و محل مخصوص دو دلفین برای سرگرم کردن کودکانش وجود داشت. فیدل پیوسته به این جزیره سفر می‌کرد و به تفریح اصلی خود یعنی «ماهیگیری با نیزه» مشغول می‌شد.
سانچس در کتاب خود می‌نویسد: «فیدل کاسترو تلویحا به مسئله خاصی اشاره کرده بود و گاهی اوقات نیز به صراحت از آن سخن گفته بود. آن مسئله این بود که انقلاب فرصتِ تفریح و فراغت را از او گرفته و او از تفریح و تفرج هیچ چیزی نمی‌داند؛ حتی از مفهوم بورژوازی سفر و استراحت بیزار بود. از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۴، من صدها بار با فیدل به بهشت کوچک او رفتم و در ماهیگیری و ماجراجویی‌های زیر آب کنارش بودم.»
فیدل کاسترو در سال ۲۰۰۸ از قدرت کناره گرفت و برادرش رائول به جای او روی کار آمد. فیدل تمام تلاش خود را کرد تا مردم کوبا از وجود جزیره خصوصی او بویی نبرند.
سانچس می‌گوید که فیدل حتی حقایق مربوط به ثروتش را نیز از مردم پنهان می‌کرد. در کتاب سانچس آمده است که پس از اینکه دولت آمریکا با تبعید صد هزار کوبایی موافقت کرد، این کاسترو بود که انتخاب می‌کرد چه کسانی در سال ۱۹۸۰ کوبا را به مقصد فلوریدا ترک کنند. اما کاسترو به جای اینکه اجازه دهد خانواده‌ها به آمریکا بروند، زندان‌ها و تیمارستان‌ها را خالی از سکنه کرد و آن‌ها را به آمریکا فرستاد؛ ماجرایی که به تبعید دریایی «ماریل» مشهور شد. سانچس حتی ادعا می‌کند که کاسترو شخصا برگه ارسال قاتلان و متجاوزان به آمریکا را ارسال کرد، اما امکان آزادی مخالفان انقلاب خود را از آنان سلب کرد.
فیدل هر چه بود رفت و حال آنگونه که برادرش رائول به عنوان رییس جمهور فعلی کوبا گفته است پیکر رهبر انقلاب کوبا، طی مراسمی سوزانده خواهد شد.