بر مدار واقعیت‌ و عقلانیت

پنجشنبه ۷ دی ۱۴۰۲  شماره ۱۷۷۹

وقایع استان گزارش می دهد؛ افزایش تاب آوری در شهر هوشمند

فاطمه چاپاری:پدیده شهرنشینی در قرن حاضر، با سرعتی بی سابقه در حال رشد و گسترش است. با تداوم این روند، پیش بینی می‌شود که تا سال ۲۰۵۰، جمعیت شهرنشین جهان به بیش از ۶۶ درصد برسد. از همین روی، استفاده از فناوری‌های نوظهور در حوزه مدیریت شهری، امری بسیار حیاتی و حائز اهمیت محسوب می‌شود. بنابراین، عجیب نیست که احداث چنین شهرهایی و دیجیتال سازی زیرساخت‌های بسیاری از مناطق شهری جهان، در دستور کار توسعه اکثر کشورهای جهان قرار گرفته و به دغدغه‌ای بزرگ برای متخصصان بدل شده است. در همین راستا مدیریت شهری اراک نیز در سال های اخیر قدم های اولیه برای ایجاد یک شهر هوشمند را برداشته است.
به گزارش وقایع استان؛ شهر هوشمند به شهری گفته می‌ شود که براساس آخرین نظریه‌ های تکامل یافته مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات، داری شش معیار اصلی حکمروایی هوشمند، شهروند هوشمند، محیط زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند و انرژی هوشمند باشد. استراتژی که در شهر هوشمند استفاده از فن‌آوری پیشرفت برای حل مشکلات شهر است. یا به عبارتی استفاده از فن‌آوری نوین برای مقابله با مشکلات شهری است. اهداف شهر هوشمند مترتب بر توسعه با تاکید بر تاب‌آوری اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، کالبدی و تقویت پیوند اقتصاد و جامعه شهری و روستایی است. این شبکه هوشمند نه تنها به عنوان یک ابزار برای ارائه راه‌ حل است بلکه به عنوان یک سیستمی که در آن شهروندان و مردم، کیفیت زندگی، دولت، زیرساخت‌ها و حمل و نقل مطرح است. نکته‌ای که اینجا می‌خواهم بیشتر روی آن تاکید کنم؛ استفاده از فن‌آوری SIS است. در این فن‌آوری داده‌ها به عنوان یک ابزار بالقوه و مفیدی هستند که برنامه ریزان و بقیه مردم در آن نقش جدی ایفا می‌کنند. و نکته قابل توجه آن این است که یکی از دست‌آوردهای شهر هوشمند برای مجموعه‌هایی است که به دنبال مشارکت اثرگذار شهروندان در اداره امور شهر هستند.
در این زمینه یک مطالعه موردی روی چهار شهر کپنهاگ، هلسنکی، آمستردام و هامبورگ، انجام شده است؛ یکی از نکاتی که در این مطالعه به صورت جدی مورد بررسی قرار گرفته، مشارکت و تصمیم‌سازی و نحوه حوزه مردم در آن به عنوان قلب شهر هوشمند مطرح شده بود. جالب تر اینکه مشارکت از پائین به بالا و تصمیم گیری و تصمیم سازی غیر هرمی بسیار حائز اهمیت بود. بنابراین مهم‌ترین نکته برای شهر هوشمند دست‌یابی به مشارکت اثرگذار مردم است. شهر هوشمند باید بتواند هماهنگی بین سه ضلع مثلث؛ مردم، دولت و برنامه ریزان ایجاد کند تا با هماهنگی و هم‌افزایی در جهت افزایش کیفیت زندگی شهری حرکت کنند. بنابراین شهر هوشمند باید بتواند با استفاده از فن‌آوری کیفیت زندگی شهری را بالا ببرد. هرگاه در موضوع شهر هوشمند به زیرساخت اشاره می‌شود، تصور بر این است که منظور زیرساخت‌های فنی است، در حالیکه زیر ساخت‌های فرهنگی-اجتماعی اهمیت بیشتری دارند.
در واقع شهر هوشمند منطقه ای شهری است که از انواع مختلف سنسورهای الکترونیکی برای جمع ‌آوری اطلاعات و تحلیل آن ‌ها استفاده می ‌کند که این اطلاعات برای مدیریت دارایی ‌ها و منابع شهری کارآمد است. این پروسه شامل اطلاعات جمع ‌آوری شده از شهروندان، دستگاه ‌ها و منابع شهری است که پردازش و تجزیه و تحلیل می‌ شود تا به نظارت و مدیریت ترافیک و حمل و نقل، سیستم، نیروگاه، آب، تأمین شبکه های، زباله، مدیریت، قانون اجرای سیستم ‌های اطلاعاتی و مدارس و کتابخانه‌ ها و بیمارستان ‌ها و دیگر خدمات اجتماعی کمک کند.
ایده شهر هوشمند، ادغام فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و دستگاه‌ های مختلف متصل به شبکه (اینترنت اشیاء یا IOT) برای بهینه ‌سازی بهره‌ وری از خدمات و کاربری ‌های شهری و اتصال آن به شهروندان است. تکنولوژی شهر هوشمند اجازه می ‌دهد تا مسوولان یک شهر با جامعه و زیرساخت‌ های شهری و نظارت بر آنچه اتفاق می ‌افتد و آنچه در حال تحول است، تعامل مستقیم پیدا کنند. به نظر می رسد شهر هوشمند شیوه ای برای توسعه شهر پایدار است.
به گفته رییس مرکز تحقیات شهر هوشمند ایران؛ وقتی در مورد شهر هوشمند صحبت می‌کنیم، به تعداد شهرهایی که روی کره زمین هست شهر هوشمند داریم. بنا به ادعای متخصصین نمی توان برای شهر هوشمند تعریف واحد ارائه داد اما می توان گفت شهر هوشمند چیزی نیست جز نیاز شهروندان، وقتی ما در مورد شهر هوشمند صحبت می‌کنیم، انسان هوشمند را تصور می‌کنیم که تصمیمات درستی اتخاذ و مسیر درستی را انتخاب می‌کند و آینده قابل پیش‌بینی دارد. شهر هوشمند نیز چیزی جز این نیست.
امین فرجی می گوید: شهر هوشمند شهری است که تصمیمات آن بر مدار واقعیت‌ها و عقلانیت است و مسیر آن مشخص است و نکته اساسی این است که عدم قطعیت‌ها در چنین شهری در حداقل ممکن است و کلان روندهای پنج، ده و پانزده سال آینده آن مشخص است و مسیر حرکت چارچوب استراتژیک شهر معلوم است و با تغییر مدیریت شهری ساختار به هم نمی‌ریزد.
وی می افزاید: در زمان پهلوی اول و قبل از آن ساختار شهرهای ما معیشتی بود و پیچیدگی چندانی وجود نداشت. سرشماری سال ۱۳۳۵ نشان می‌دهد کمتر از ۳۰ درصد جمعیت در شهرها ساکن بودند. پس بنابراین کشور شهرنشین نبوده و ساختار صنعتی نبود. لذا باری بر روی بدنه شهرنشینی وجود نداشته تا چالشی ایجاد کند. ولی این روند به مرور تغییر کرد و جمعیت شهر نشین بر روستا نشین غلبه یافت. زمانی ما ۶۰ هزار نقطه روستایی در کشور داشتیم و الان ۳۰ هزار نقطه. شهرها با پیچیدگی روبروو شده‌اند. این پیچیدگی نیاز به فعالیت‌های ویژه برای کنترل شهر دارد. بنابراین برای مهار این چالش‌ها و درهم تنیدگی مسائل جایگزین دیگری وجود ندارد.
علی چگینی عضو شورای اسلامی شهر اراک هم در اینباره به خبرنگار وقایع استان می گوید: تقسیم وظایف در شهر هوشمند و عملکرد آن به نوعی است که در نهایت خدمات ارائه شده به شهروندان به صورت عادلانه تر انجام خواهد شد و چنین شهری پایدارتر و سبزتر خواهد بود که می توان منابع را در آن به صورت بهینه تری مورد استفاده قرار داد.
وی با شاره به رشد متوازن در شهرهای هوشمند می افزاید: برای زندگی در یک شهر هوشمند نیاز به مدیریت خردمندانه منابع داریم که این امر با حکمفرمایی محلات و مشارکت مردم صورت می پذیرد و مزایای زیادی هم برای شهروندان خواهد داشت.
چگینی توضیح می دهد: معمولا سیاست شهرنشینی در کشورهای پیشرفته از الگوی رشد افقی به الگوی رشد هوشمند تغییر پیدا کرده است که این الگو در همه شهرهای پیشرفته دنیا تبعیت می شود البته شاخص های زیادی هم در پیش روی شهرنشینی و شهر هوشمند وجود دارد اما در نهایت قطعا شهری قابل زیست را می توانیم برای خودمان متصور شویم.
وی ادامه می دهد: هزینه های لازم و تربیت نیروی انسانی برای ایجاد یک شهر هوشمند از جمله مهم ترین چالش ها در این زمینه به شمار می رود همچنین شکل دهی فرهنگ زندگی در چنین شهری نیز باید مد نظر قرار بگیرد، در اینجا تنها شهرداری ها نقش ندارند، بلکه دستگاه های اجرایی و خدماترسان هم در این زمینه باید گام بردارند هرچند باز هم مدیریت شهری پیشرو خواهد بود.
عضو شورای اسلامی شهر اراک اظهار می کند: برای مثال حوزه حمل و نقل شهری در این زمینه بسیار با اهمیت است و در این راستا شهرداری اراک توانسته موفق عمل عمل کند و در جایگاه اول کشوری در بحث هوشمندسازی ناوگان حمل و نقل عمومی قرار گرفته است که شهروندان با نصب اپلیکیشن مهتا می توانند از این خدمات استفاده کنند.
چگینی معتقد است: تجهیزات هوشمند همچنین در زمینه فضای سبز شهری در راستای بهینه سازی مصرف آب کارایی دارد و می توان از این تجهیزات برای جایگزین کردن سیستم آبیاری هوشمند به جای آبیاری غرابی استفاده نمود.
وی اضافه می کند: همچنین با توجه به پیر شدن جامعه ما قطعا در آینده با مشکل کمبود نیروی انسانی مواجه خواهیم شد و تجهیزات هوشمند به کمک بسیاری خواهد کرد.
عضو شورای اشلامی شهر اراک خاطرنشان می کند: خودروهای شخصی حداکثر ۱۰ درصد از زمانی که استفاده می شوند در حال حرکت هستند و در بقیه روز در حال توقف اند، لذا با توجه به رشد جمعیت شهری این موضوع اهمیت ویژه ای دارد، کمبود فضای پارک یکی از مشکلاتی است که شهروندان با آن روبرو هستند و ما در این زمینه هم عملکرد خوبی داشتیم و توانستیم هوشمندسازی را به این حوزه هم وارد کنیم و مکانیزه کردن و هوشمندسازی تقریبا بالغ بر ۲ هزار واحد پارکینگ که در دهه اخیر ساخته شده کمک شایانی به حل این مشل خواهد کرد.
وی می گوید: دوربین های نظارتی نیز در زمینه هوشمندسازی کمک شایانی به مدیریت ترافیک شهری می کند که در این زمینه هم اقداماتی در حال انجام است، همچنین در هوشمندسازی مبلمان شهری می توان مواردی چون تعیبیه محل های شارژ گوشی و یا گوش دادن موزیک های آرامشبخش می توان قدم برداشت.
چگینی یادآور می شود: همچنین در جلسات شوری شهر این مطالبه گری را از دستگاه های خدمترسان متولی آب، برق، گاز شهر خواهیم داشت که در هوشمندسازی شهر همسو با شهرداری حرکت کنند برای داشتن شهری پایدارتر و تاب آورتر این دستگاه ها باید به سمتی حرکت کنند که حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصد انرژی شان پاک باشد.
وی متذکر می شود: آموزش و پرورش و مدارس هم می توانند در زمینه فرهنگ سازی شهر هوشمند نقش ویژه ای داشته باشند و لازم است برای هوشمندسازی از مدارس شروع کنیم.
عضو شورای اسلامی شهر اراک در پایان اشاره می کند: شهرداری اراک در حوزه هوشمندسازی پسماند شهری قدم های خیلی خوبی را برداشته و طرح جامع پسماند شهر نیز تدوین شده و در آستانه اجرا است، طرح استانداردسازی مبلمان شهری اراک نیز از دیگر طرح هایی است که در حال تدوین و بررسی می باشد و در این زمینه می توان آن را برشمرد.