سه شنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۱  شماره ۱۵۴۸

بناهای تاریخی و کهن هر شهر دارای ارزش های هویتی هستند

عادله یوسفی راد: نشست تخصصی نقش بناهای تاریخی در هویت شهر اراک برگزار شد. عباس خسروانی رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر اراک در حاشیه این نشست در گفت وگو با خبرنگار ما، اظهار کرد: این نشست تخصصی در راستای سیاست کلی شورای اسلامی شهر اراک که توجه به فرهنگ و هویت شهر اراک است با مشارکت و همکاری شهرداری و شورای شهر اراک تدارک دیده شده است. هدف ما از برگزاری این نشست ایجاد ادبیات موضوع در حوزه بناهای تاریخی شهر اراک و افزایش آگاهی های عمومی به منظور ایجاد یک حرکت مطالبه گرانه در این حوزه است.
وی افزود: هر نوع مطالبه گری نیازمند اطلاعات و دانش است تا بدانیم که چه میخواهیم و چگونه آن را مطرح کنیم. اعتقاد ما این است که بناهای تاریخی شهر اراک، هویت و شناسنامه این شهر هستند و همه ما در برابر این میراث ارزشمند به جا مانده از پیشینیان خود مسئول هستیم. ما به حفظ بناهای تاریخی نگاهی فرهنگی، اقتصادی داریم و معتقدیم که وجود بناهای تاریخی در اراک میتواند به شکل گیری گردشگری فرهنگی در اراک منجر شود و برای مدیریت شهری درآمد پایدار و سالم ایجاد کند، زیرا بناهای تاریخی هم از لحاظ اجتماعی، فرهنگی و هم از لحاظ اقتصادی حائز اهمیت هستند. تمایل گردشگران برای بازدید از مکان های تاریخی در دنیا قوت گرفته است و حتی این فضاها می تواند مکانی برای گذران اوقات فراغت و تفریحات و برگــزاری برنامه های فرهنگی و هنری شهروندان نیز باشد.
خسروانی اظهار کرد: یکی از گروه های هدف در پویش مطالبه گری حفظ بناهای تاریخی، نخبگان ما هستند که می توان از طریق این نشست های تخصصی صدای نخبگان شهری را به گوش عموم مردم و مسئولان رساند و محفلی برای بیان دیدگاه ها و نظرات کارشناسی ایجاد کرد.
وی ادامه داد: ما در این نشست ها بــه دنبـال آسیب شناسی وضع موجود، بیان ضرورت هـا و مسئله های موجود و ارائه راهکار برای مسئولان و مجریان و تصمیم سازان هستیم تا اقدامات کارشناسی شده ای را به منظور حفظ بناهای تاریخی در اراک انجام دهیم. ما معتقدیم که برگزاری این نشست ها به تقویت صدای شهروندان دغدغه مند به عنوان پیشران اصلی تغییر و تحول در وضع موجود منجر خواهد شد و ظرفیت و فضای بسیار خوبی برای پاسخ گویی و حساس تر کردن مسئولان و نهادهای مسئول و متولی این امر ایجاد خواهد کرد.
بافت شهری نشانگر ارزش های زندگی انسان است
اسماعیل شیعه استاد شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در خصوص اهمیت برگزاری نشست تخصصی «نقش بناهای تاریخی در هویت شهر اراک» به خبرنگار ما گفت: به هر ترتیب وقتی نیازی شناسایی می شود بایستی راهکارهایی هم برای آن اندیشید که این راهکارها به صورت تخصصی و با هم فکری جمعی در حضور مسئولین مربوطه و متخصصان قابل بررسی می باشد و در این مورد ضرورت برگزاری نشست تخصصی برای حفظ بناهای تاریخی در اراک وجود دارد و این هم فکری حتماً تأثیر گذار خواهد بود.
وی در اشاره به اهمیت بناهای تاریخی در هویت شهری افزود: این موضوع را می توان در وهله اول با رویکردی علمی مورد بررسی قرار داد، در دانش شهرسازی هر فضای شهری باید محیط های طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و غیره ای را که به آنها وابسته است به خود جذب کند.، برای نمونه بناهای مسکونی در شمال کشور با اقلیمی مرطوب متفاوت از نوع ساختمان های مسکونی در جنوب کشور با اقلیمی خشک و کویری است این حاکی از ارتباط بنا با طبیعت است که همین موضوع را میتوان در زمینه فرهنگ هم مورد بررسی قرار داد. بافت شهری نشانگر ارزش های زندگی انسان در طول زمان و سطح انتظارات و نوع تفکر و باورهای او است و بافت شهری و روستایی کشور ما هم متأثر از این موضوع بوده به طوری که سلوک اجتماعی، شرایط محل های و حتی خانواده ها و باورهای انسانی در هر دوره خاص در بافت شهر تأثیر گذار بوده و برای شناخت گذشته یک شهر نیازی به ارجاع به کتب تاریخی نیست بلکه بناهای شهری به نوعی ادوار مختلف فرهنگی، اجتماعی و تاریخی هر شهر را روایت می کنند و در این زمینـه می توان نمونه های بسیاری را چون شهرهای اصفهان، کاشان، دزفول، یزد، و مشهد را برشمرد.
شیعه ادامه داد: ارتباط فرهنگ و طبیعت با کالبد در تمام این شهرهایی که از آنها یاد کردم نمایان است. هویت چیزی نیست که بتوان آن را اختراع کرد بلکه در طول زمان و باحضور مردم به عنوان یک نماد و نشانه ظاهر می شود و از همین رو بناهای تاریخی و کهن هر شهر دارای ارزش های هویتی هستند.
مؤلف کتاب مبانی برنامه ریزی شهری اظهار کرد: ما در ابتدا باید به این بپردازیم که بناهای هر شهری دارای چه ارزش های هویتی است، در برخی موارد به جای اینکه بافت قدیمی شهر را با مدرنیسم سازگار کنیم باید شرایط زندگی امروز را با بافت اصیل شهری هماهنگ کنیم، آخرین پیشرفت های علمی در عصر نوگرایی شهری و منطقه ای باید با شناسه های هویت بخش محیطی پیوند بخورد.
وی تاکید کرد: بناهای تاریخی متعدد هستند و نگهداری از آنها مشکل است اما برای این مساله راهکارهای فراوانی وجود دارد که تجدید عملکرد در یک فضا یکی از این راهکارهاست؛ با یک تحول کاربری در زمین بدون آسیب به بافت های اصلی می توان با ایجاد محلهای اقامتی، فرهنگی در همین بناهای قدیمی این مساله را مرتفع نمود. اما اولین مرحله از کار شناخت خوب بناها و ارزش های آن است و در کنار این موضوع ثبت آثار و تقویت مقررات و آئین نامه های سازمان میراث فرهنگی و موید بودن به رعایت این اصول را باید در اولویت قرار داد.
استاد دانشگاه علم و صنعت ایران در پایان اشاره کرد: در بافت قدیمی شهرهای ایران، باغ، حوض، آبنما و غیره وجود دارد و انسان ها از ماندن در منازل خود دچار ملال نمی شوند ولی در بافت های آپارتمانی این موضوع مشاهده نمی شود. در بافت های اصیل شهر به جز منازل مسکونی فضاهایی چون بازار، مدرسه، مسجد و.. هست که عناصر هویت بخش یک شهر را تشکیل می دهند که باید مورد حفاظت قرار بگیرند.