روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
شنبه ۴ آذر ۹۶ شماره ۷۲۹
***
وقایع استان
سمیه انصاری فر
در تمامی طول تاریخ تبعیض و خشونت علیه زنان وجود داشته و همچنان ادامه دارد و البته در سال های اخیر به آن بیشتر توجه می شود و مورد بحث است. از سال ۱۹۸۱، ۲۵ نوامبر روز جهانی منع خشونت علیه زنان است. خشونت به زنان در شکل ها و سطوح مختلف وجود دارد از آزار و خشونت در خانواده و از سوی مردان خانواده تا خشونت هایی که در جامعه و به ویژه در محیط کار متحمل می شوند. البته دامنه خشونت علیه زنان به فضای مجازی نیز کشیده شده است و با آزارها و تبعیض های آنلاین نیز رو به رو هستیم. به طور قطع می توان گفت تمامی زن ها در زندگی خود یک بار خشونت را تجربه خواهند کرد و این اجتناب ناپذیر است.
خشونت علیه زنان در دسته هایی چون خشونت جسمی، جنسی، روانی، اقتصادی، کلامی، اینترنتی و حقوقی بر زن اعمال می شود. بسیاری از رفتارهایی که در اطراف ما دیده می شود و گاه شاید خیلی آن را طبیعی بدانیم از مصداق های بارز خشونت علیه زنان است. مواردی چون دشنام ها و تحقیرهای کلامی از سوی مردان نسبت به زن و یا عدم دسترسی به امکانات مانند تحصیل و اشتغال برای زنان در برخی مناطق مواجه می شویم که با تغییر زندگی ها قطعا با خشونت های جدیدتری متاثر از نوع زندگی و این تغییرات نیز روبرو می شویم. افزایش خشونت ها در محل کار با توجه به حضور بیشتر زنان در اجتماع و حوزه اشتغال و همچنین خشونت ها و آزارهای اینترنتی به دلیل حضور شبکه های اجتماعی با توجه به روند زندگی ها از این دست هستند.
آزار در محیط کار اعم از جنسی و غیر جنسی در کمین تمام زنان شاغل در سطوح مختلف شغلی و اجتماعی قرار دارد گرچه نوع آزار و خشونت بسته به پایگاه اجتماعی و اقتصادی زنان و همچنین محیطی که در آن مشغول به کار هستند، متفاوت است.
در یک نگاه به طور کلی آزار زنان در محیط کار جزیی از خشونت علیه زنان درمحیط های عمومی تلقی می‌شود و درمقایسه با خشونت خانوادگی که در یک محیط خصوصی، صورت می گیرد این نوع خشونت در عرصه ی عمومی روی می دهد.
طبق تحقیقات، اکثر آزارهایی که بر زنان در محیط کار روا داشته می‌شود خشونت «روانی» و «جنسی» است و مشکلی که در این میان وجود دارد پنهان بودن خشونت روانی و تابو بودن بیان این نـوع خشونت ها است. همین موضوع باعث می‌شود در صحنه عمومی اجتماع کمتر به آنها پرداخته شود؛ با این وجود، برخی از کشورهای جهان با بررسی و مطالعه آزار جنسی و اثبات فراگیر بودن آن در میان زنان شاغل، توانسته‌اند قوانینی را علیه مجرمان این گونه آزارها تصویب کنند تا این خشونت ها از طریق محاکم قضایی قابل پیگیری باشد که در این میان گفته می شود کشورهای آمریکا و انگلیس پیشرفته ترین قوانین را در این زمینه وضع کرده اند، چنان که قربانیان این نوع آزارها در این دو کشور با اظهارشکایت و بدون نیاز به ارائه مدرکی می توانند حق خود را مطالبه کنند.
به طور کلی آزارها و مزاحمت های موجود در محیط کار حیطه وسیعی از رفتارهای ناخوشایند را در بر می گیرد که می توان آنها را به صورت جزئی به مزاحمت کلامی، غیر کلامی، مزاحمت های جسمی و مزاحمت های روانی تقسیم بندی کرد.
در موضوع مزاحمت های کلامی می توان به مواردی چون گفتن داستان ها، شوخی ها و طنزهای جنسی، پرسیدن سوالاتی در مورد زندگی شخصی یا جنسی فرد، کنایه های جنسی در گفتار، اظهار نظر در مورد ظاهر و پوشش فرد، دادن پیشنهادات یا دعوت جنسی ناخواسته، درخواست های مکرر برای قرار ملاقات یا رابطه در خارج از محیط کار و یا توصیفات و نظرات جنسی عذاب آور در رابطه با شکل یا کیفیت اعضای بدن، اشاره کرد.
در موضوع مزاحمت های غیر کلامی مسائلی مانند نشان دادن تصاویر نامناسب جنسی، چشم چرانی، چشمک زدن، فرستادن و ارسال نامه، یادداشت، پیامک و تصاویر جنسی مورد توجه است. لمس کردن، نوازش کردن، سر راه شخص ایستادن و مانع عبور او شدن، برخورد جنسی تحمیلی و نزدیک شدن زیاد به زن در موقع کار از مصادیق مزاحمت های فیزیکی و یا جسمی است.
اما جدیدترین نوع خشونت علیه زنان خشونت های اینترنتی است که اغلب در حوزه آزارهای جنسی قرار می گیرند به طوریکه سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ در گزارشی به همه جهان درباره روند رو به رشد خشونت مجازی علیه زنان هشدار داد. در مورد خشونت های اینترنتی نیز باید گفت با وجود تمام جنبه های مثبت حضور تکنولوژی و فضاهای مجازی در زندگی افراد توسعه شبکه های مجازی، نوع دیگری از خشونت و آزار جنسی را علیه زنان و نوجوانان فراهم کرده است؛ مزاحمت و خشونت جنسی سایبری، تبعیض سایبری، زورگویی سایبری از این نوع هستند. این نوع خشونت می تواند کامنت های توهین آمیز در زیر پست های یک زن و یا تصویر یک زن، انتشــار جوک های جنسیتی تا فرستادن محتواها و پیام های غیراخلاقی به یک زن باشد. البته چون این فضا مجازی است و واقعی نیست خشونت های قطعا غیرفیزیکی محسوب می شود ولی از آنجاییکه زنان خــود انتخــاب می کنند که در فضای مجازی حضور داشته باشند و یا تصاویر شخصی خود را به اشتراک می گذارند بسیاری این رویکرد را دارند که آزارهای زنان در این محیط به دلیل تمایل خودشان است. براساس تحقیقات دانشگاه جورجیا درباره «خشونت اینترنتی علیه زنان»، «بسیاری از مردان اینترنت را قلمرو خود می‌دانند و میل به سرکوب زنانی را دارند که وارد قلمرو آنها می‌شوند، همانگونه که این میل در محیط‌های کاری هم در مردان دیده می‌شود، در حالی که در دنیای واقعی شاید بسیاری از مناسبات اجازه سرکوبگری به مردان را ندهد، اما ناشناسی در دنیای مجازی راه را برای آزار و اذیت در پشت هویت مجازی باز می‌گذارد، مردان در دنیای مجازی هم همچون دنیای واقعی که وقتی زنی مورد دشنام قرار می‌گیرد، می‌گویند: «حتما جایی مقصر بوده است.» درفضای اینترنتی در پاسخ به اعتراض زنان درباره رفتارهای نامناسب‌شان، می‌گویند: «می‌توانید در این فضا حضور نداشته باشید.»
سیما که نمی خواهد شغلش را بگوید این نوع آزار را تجربه کرده است. او می گوید: مدتی از سوی یکی از همکاران مرد پیام هایی در تلگرام دریافت می کردم. او ابتدا در مورد عکس هایم ابراز نظر کرد؛ من به دلیل همکار بودن خیلی واکنش خاصی نشان نمی دادم.
وی ادامه می دهد: یک بار وقتی من آخر شب آنلاین بودم برایم یک کلیپ با محتوای جنسی فرستاد من دقیقا نمی دانستم آن لحظه باید چه کنم. واکنش منفی نشان دهم و یا وانمود به ندیدن کنم. تنها کاری که کردم این بود که او را در فضای مجازی بلاک کردم ولی در مورد این موضوع با کسی حرفی نزدم چون احساس کردم در محیط کار برایم بد می شود.
سیما ادامه می دهد: تا مدت ها فکر می کردم حتما من مشکلی داشتم یا رفتار غیرمعقولی کرده ام که او اجازه داده چنین پیامی را برای من ارسال کند بنابراین مدت هاست که برای پــروفایل خــودم از عکس های شخصی استفاده نمی کنم.
وی گفت: هم اکنون احساس ناامنی زیادی در فضای مجازی دارم و به غیر از ضرورت حتی برای یک گشت و گذار مجازی هم وارد این فضا نمی شوم و این حس از لحاظ روانی به من فشار بسیاری وارد کرده است.
معصومه که یکی از کـاربران فعال فضای مجازی است می گوید: قبل ترها صفحه ام در اینستاگرام باز بود ولی وقتی دایرکت های توهین آمیز دریافت می کردم تصمیم گرفتم صفحه ام را قفل کنم.
وی ادامه می دهد: من متاهل هستم یک بار دوستی به من گفت که یکی از آقایان آشنای ما اظهار نظری در مورد من کرده و این نتیجه را از روی متون پایین پست های من گرفته و اتفاقا ذهنیت اشتباه خود را چند جایی هم اعلام کرده بود.
معصومه می گوید: بعد از آن دیگر سعی کـردم هیچ کـــدام از نوشته ها و نگرشم نسبت به زندگی را در صفحه ام به اشتراک نگذارم تا به این شکل قضاوت نشوم چون ممکن است نگاه ها نسبت به من تغییر کند.
فاطمه دانشجو است. او می گوید: کامنت هایی که در زیر برخی پست ها گذاشته می شود واقعا شرم آور است. در آن ها به راحتی موجودیت زن را زیر سوال می برند و نگاه های جنسیت زده را نشان می دهند.
وی ادامه می دهد: همین کلیپ هایی که با پسران با سر کردن روسری یا لباس دخترانه منتشر می کنند و به تمسخر رفتار دختران می پردازند نمونه بارزی از خشونت و تبعیض علیه زنان می باشد جالب است که بازدیدهای بسیار و کامنت های مختلفی نیز پایین آن ها دیده می شود.
زهره نیز می گوید: در فضای مجازی از سوی یکی از همکاران مورد تخریب قرار گرفتم او در گروه های کاریمان به دلیل موفقیتی که من کسب کرده بودم بارها حرف هایی خلاف واقع می زد و این موفقیت را به زن بودن من نسبت داد نه توانایی های من. بنا بود تا از او به پلیس فتا شکایت کنم ولی خانواده ام مرا منصرف کردند گفتند ممکن است مزاحمت ها و دردسرهایش برایت بیشتر شود.
بدون شک دامنه خشونت ها علیه زنان بسیار گسترده است و قطعا آگاهی بخشی به زنان و همچنین آگاهی به کل جامعه در کاهش آن موثر خواهد بود.
