روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
یکشنبه ۱۶ مهر ۱۳۹۶ شماره ۶۹۶
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
می گویند هر کودک نشانی از خداست، راست هم می گویند چرا که دنیای کودکی پر از سادگی، صفا، نشاط و یکرنگی است. با گذشت سال های عمر است که این یکرنگی ها جای خود را به هزاران نقاب و نقش می دهد و دیگر از آن همه صمیمیت و پاکی خبر نیست.
آرزوی همه بزرگترها این است که به دنیای رنگارنگ، بی دغدغه و شاد کودکی بازگردند، چرا که بعید به نظر می رسد که دنیای بزرگسالی را بتوان به رنگ آن روزها درآورد.
فرقی نمی کند کودک چه نسلی باشی اگرچه دنیای کودکان امروز با روزهای کودکی نسل های پیشین تفاوت های چشمگیری داشته اما کمتر کسی را می توان یافت که از خاطرات خوش دوران کودکی با حسرت یاد نکند و یا اصلا آرزوی بازگشت به آن دوران را نداشته باشد.
اما آنچه کودکان نسل کنونی را با نسل های پیشین متمایز ساخته فناوری های موجود است که اگرچه شاید بتوان آن ها را یک گام رو به جلو عنوان کرد اما در واقع هر گام رو به جلو سه گام به عقب را در پی دارد. این روزها با گسترش شبکه های اجتماعی میزان کودک آزاری روند افزایشی را طی کرده و همین امر هم سبب شده تا میزان ترس والدین نسبت به کودکان در یک سطح بی سابقه ای قرار گیرد.
امروز ۱۶ مهر( ۸ اکتبر) در تقویم رسمی کشورمان به عنوان روز جهانی کودک شناخته شده و برنامه های مختلفی برای کودکان برگزار می شود. بررسی تاریخچه نامگذاری چنین روزی در تقویم سالیانه کشورها، ما را به سال های بسیار دور می‌برد. آن زمان که شعله ور شدن آتش جنگ جهانی دوم، میلیون ها کودک در سرتاسر جهان را گرفتــــار رنج های بی پایانی کرد.
در واقع به دنبال خودخواهی عده ای از بزرگترها، هزاران کودک در اردوگاه های مرگ جان سپردند، صدها هزار کودک در بمباران های شهرها و مراکز غیر نظامی دفن شدند، و صدها هزار کودک معلول و بی سرپرست و بی خانمان از آتش ویرانگر جنگ بر جای ماندند. ویرانگری ناباورانه جنگ جهانی دوم و زخم های عمیق آن بر روح و روان انسان های شرافتمند سبب شد که موضوع بهروزی کودکان بار دیگر در دستور کار نهادهای بین المللی قرار گیرد.
با پایان گرفتن جنگ و برجا ماندن شمار زیادی کودک بی پناه، بی سرپرست و آسیب دیده از جنگ، در اولین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر سال ۱۹۴۶ یا شهریور ۱۳۲۵ یعنی سال پس از جنگ صندوق کودکان سازمان ملل یا یونیسف پایه گذاشته شد تا به نیازهای فوری این کودکان پاسخ دهد.
این صندوق تا سال۱۹۵۳وضعیت ناپایداری داشت، اما در۶ اکتبر همین سال بنابر قطعنامه ۸۰۲ این سازمان، صندوق کودکان سازمان ملل به نهادی پایدار یا دائمی تبدیل شد. یک سال بعد مجمع عمومی سازمان ملل متحد بنا بر قطعنامه شماره ۸۳۶ از یونیسف خواست که روزی را به نام روز جهانی کودک سازماندهی کند.
در بند یک این قطعنامه از یونیسف خواسته شده است که به همه کشورهای عضو توصیه کند از سال ۱۹۵۶، روزی به نام روز جهانی کودک را سازماندهی و پایه گذاری کنند که بیانگر همبستگی و درک کودکان سرتاسر جهان از یکدیگر باشد و آرمان ها و هدف های کودک مدارانه را ترویج کند. همچنین در بندی دیگر از این قطعنامه خواسته شده است که این اختیار به کشورها داده شود که روزی را که برمی گزینند متناسب با وضعیت ویژه کشورشان باشد.
از آن سال تا امروز یونیسف برای این روز به فراخور مسائل و موقعیت کودکان در سراسر جهان شعاری را انتخاب می کند.
اگرچه والدین امروزی مدام از کمبود امکانات دوره کودکی خود سخن می گویند و دوران کنونی را دوران فرزند سالاری می نامند و معتقدند کودکان امروزه از امکانات فراوانی برخوردارند، اما کارشناسان معتقدند کودکان عصر حاضر هم چالش هایی دارند که باید به آنها توجه ویژه ای شود.
ســرگرمی کـــودکان قــدیمی، همبازی‌هایشان بود
حتی تا همین چهار، پنج سال پیش یعنی اوایل دهه ۹۰، نه اینترنت همراهی بود و نه گوشی تلفن همراه هوشمندی. رایانه و بازی هایی چون ایکس باکس هم عمرشان به پانزده سال هم نمی رسد. آن زمان ها زندگی خالی از همسایگان دائمی با وسایل الکترونیکی و تابش های پیوسته مغناطیسی بود. همین ها هم باعث می شد تا با هم سن و سال های خود در کوچه و خیابان بازی کنیم. از چند سال قبل که فعالیت های فیزیکی به شدت کاهش یافته باعث افزایش چاقی و مقاومت به انسولین شده و شرایط تا حدی حاد شده که کودکان ۱۰ ساله امروز به دیابت مبتلا می شوند. پیامک زدن، چرخ زدن در سایت‌هایی مانند اینستاگرام یا فیس بوک کودکان امروزی را به هواپیماهای بدون سرنشین بی فکری تبدیل کرده که تنها راه تعامل آنها با دنیای بیرونی از طریق صفحه کلید، گوشی، بلندگو و یا سایر ابزار الکترونیکی است. این شرایط واقعا ترسناک است.
بازی کردن بیرون از خانه یک امر عادی بود نه ممنوع
این روزها آمار کودک آزاری به شدت بالا رفته و خبرهای این آسیب های اجتماعی در اینستاگرام و تلگرام به صورت لحظه ای منتشر می شود و شرایطی را به وجود آورده که اگر کودک زیر ۱۰ سال را بدون حضور والدین در کوچه و خیابان و پارک ببینیم، بلافاصله انگشت اتهام را به سوی والدین نشانه می رویم. حال آنکه در دهه ۶۰ و ۷۰ کودکان هنگام تابستان تا زمانی که هوا تاریک شود در کوچه با دوستانشان بازی می کردند و هیچ کس به خاطر بازی کردن گروهی کودکان در خیابان یا پارک به پلیس زنگ نمی‌زد. البته در آن دوران هم جنایاتی مانند قتل کودکان، کودک ربایی و امثال این‌ها اتفاق می‌افتاد. ما به اما و اگرها کاری نداشتیم و والدین نیز به خاطر این مسائل آزادی کودکان را از آنان سلب نمی‌کردند. کودکان امروزی را اما تبلت،گوشی هوشمند، پلی استیشن، ایکس باکس و هزاران هزار وسیله دیگر که توجه کودکان را تنها به یک صفحه نمایش چند اینچی معطوف می‌کند به خود مشغول کرده است و خودمان را گول می‌زنیم که حداقل حضور کودکان در خانه امنیت آنها را تضمین می‌کند. برخی افراد این شرایط را پیشرفت تکنولوژیکی می‌نامند، اما عملا چیزی جز یک شبکه امنیتی برای تسکین وجدان والدین و برآورده کردن توقعات اجتماعی نیست.
کودکان فقط کودک زندگی می کردند
امروزه بیماری‌هایی مانند اختلال کمبود توجه یا اختلال کم توجهی-بیش فعالی به شدت در میان کودکان افزایش یافته است. البته باید پذیرفت که برخی از کودکان رفتار ناهنجاری از خود نشان می‌دهند اما به جرات می توان گفت راه حل مسئله استفاده از دارو و درمان نیست. اگر یک کودک سه ساله دهه شصتی را به زمان کنونی انتقال دهیم، می‌بینیم رفتار کودکان تغییر آنچنانی نداشته است، بلکه نحوه برخورد ماست که دچار تغییرات شدید شده است. حال آنکه کودکان در کنار استراحت کردن و غذا خوردن نیازمند فعالیت نیز هستند. تنها در این صورت است که کودک نسبت به سیستم پشتیبانی که به فکر رشد و سلامت کودک است واکنش نشان خواهد داد. قرص‌هایی که جلوی رشد طبیعی کودک را می‌گیرند راه حل مسئله نیستند.
کتک خوردن و آسیب دیدن کودک یک مسئله عادی بود
سال های دهه ۶۰ و هفتاد همان زمان ها که پسر بچه ها در کوچه پس کوچه های باریک شهر گل کوچیک بازی می کردند و دخترها هم عروس بازی، اگر با هم دعوایشان می شد و سر زانوهایشان زخمی مسئله عادی به حساب می آمد. این طبیعی است که کودکان از لحاظ فیزیکی و احساسی آسیب بینند. اما باید بپذیریم که آنها کودک هستند و این مسئله کاملا عادی است. آسیب‌های فیزیکی و احساسی با یک مبنای منظم برای ما اتفاق می‌افتاد؛ در مورد آسیب‌های احساسی همیشه سیستم پشتیبانی برای تکیه دادن وجود داشت. مثل دنیای امروزی نبود که سر هر دعوای کوچکی والدین کودکان را احضار کنند تا مقصر مشخص شده و بازخواست شود. کتک خوردن در نسل های پیش چندان جدی نبود، عادت شده بود که چگونه با قلدرها کنار بیایند. اگرچه گمان می رود والدین امروز مسئولیت پذیر هستند اما آنچه که واقعاً شاهد آن هستیم پــدر و مادرهای غر غرو و شاکی است. برنامه ها و کمپین های ضدقلدری اثربخش نیست. برای حل یک مشکل باید آن را از ریشه حل کرد؛ از بین بردن علایم هرگز کافی نیست.
دور کردن کودک از کودکی
نگرش خانواده‌ها به کودک، فشار مضاعف به آنها و دور کردن کودک از کودکی کردن و تسریع رشد آنها از حالت عادی و واقعی، بزرگ ترین مشکلی است که امروزه کودکان کشور با آن درگیر هستند. در واقع والدین به علت آنکه نگران آینده کودک خود هستند، با انجام رفتارهایی چون ثبت نام کودک در کلاس‌های متعدد و… به علت نداشتن آگاهی درست، باعث بروز مشکلات متعدد در فرزند خود می‌شوند.
والدین امروز هستند و نیستند
یکی دیگر از مشکلات و چالش‌های کودکان به ویژه گروه سنی کمتر از ۶ سال،«نبود والدین» است؛ زیرا امروزه والدین «هستند و نیستند»، به طوری که حوصله و وقت کافی برای کودک خود ندارند، دچار گرفتاری‌های متعدد بوده و به این ترتیب اندک والدینی هستند که در ساعات مناسب در خانه حضور داشته، حوصله و وقت کافی را نیز به کودک خود اختصاص دهند؛ در چنین شرایطی کودک دچار احساس طردشدگی و سپس آسیب دیدگی و انزوا می‌شود.
باید این مسئله را بپذریم کــه هــــر دهه که می گذرد تغییرات بی شماری با خود همراه دارد و این بدیهی است که نمی توان به گذشته خود باز گردیم بلکه باید روی بهتر کردن آینده خود و فرزندانمان تمرکز کنیم. هنگام مقایسه دوره های زمانی مختلف بدون شک می‌توان به این نتیجه رسید که در دنیای امروزی با ارزش‌ترین دارایی خود را درون یک محیط زهرآلود، به شدت بهداشتی، سرشار از امکانات پزشکی، غرق در وسواس فکری، پارانوئید، اضطراب و یک فرهنگ لبریز از ترس غوطه ور نموده‌ایم؛ کودکان در چنین محیطی تربیت یافته‌اند که در آن ترس از همه چیز و همه کس به یک هنجار تبدیل شده است. کودکان موهبت الهی هستند و تداوم و بقای جامعه در گرو پرورش کودکان است و به همین جهت باید در تربیت این گروه سنی حساس نهایت تلاش خود را انجام داد.
