روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۶ مهر ۹۵ شماره ۴۲۶
وقایع استان- سمیه انصاری فر
وقتی از تئاتر صحبت می کنیم نمی توانیم از نقد صحبت نکنیم، تئاتر با نقد عجین شده است و همانطور که نقد برادر هنر و فرزند فلسفه و اندیشه است پس از نزدیکان جدای ناپذیر تئاتر نیز هست، نقد و منتقد دو عنصر مهم در تئاتر امروز هستند، حلقـــه ای که می تواند باعث ارتباط موثرترکارگردان و مخاطب باشنــد، نقد تئــاتر در استان مرکزی امری غریب است و برگزاری جلسات نقد و بررسی سال هاست که در تـــئاتر استان مرکـزی منسوخ شـــده است، نزدیک به یک سال پیش به پیشنهاد انجمن هنرهای نمایشی استان مرکزی برای اجراهای عموم جلسات نقد و بررسی در نظر گرفته شد ولی به دلیل عدم استقبال این روند ادامه پیدا نکرد.
حالا بیست و هشتمین جشنواره تئاتراستان مرکزی بهانه ای شده برای برگزاری دوباره این جلسات هرچند که در روز اول جشنواره فقط یک نمایش فرصت نقد و بررسی پیدا کرد؛ اما همین اقدام می تواند جرقه ای باشد برای ادامه مسیری که ضرورت آن در تئاتر استان مرکزی احساس می شود.
به همین بهانه وقایع استان گفتگویی با مهدی محمدی مسئول کمیته نقد و بررسی جشنواره و سعید زارع یکی از منتقدین این جشنواره داشته است.
***
به دنبال تاسیس انجمن منقدین تئاتر استان هستیم
محمدی گفت: نقد یکی از ارکان دنیای مدرن است و قطعا جامعه ای که در آن نقد وجود ندارد رشد هم نخواهد کرد، زیرا نقد فرصتی برای محک است تا یک فرد بداند کجا قرار گرفته و چقدر در حوزه کاری خود مورد قبول و موفق است.
وی با اشاره به برگزاری جلسات نقد در جشنواره اضافه کرد: در این جلسات فرصت زیادی برای صحبت در مورد مسائل فنی و تکنیکی یک تئاتر نیست و هدف ما هم این نیست که بخواهیم بر یک کار ارزش گذاری کنیم و بگوییم این کار درست یا غلط اجرا شد بلکه در وهله اول هدف دیگری را دنبال می کنیم.
مسئول کمیته نقد و بررسی جشنواره تئاتر استانی هدف این جلسات را راه اندازی گفتمان تئاتری عنوان و ادامه داد: بخش مورد توجه ما در این جشنواره و برگزاری جلسات نقد آموزش این موضوع است که چطور یک کارگردان بتواند در مورد اثر خود حرف بزند و گفتمان تئاتری داشته باشد، در واقع اینکه چطور بتوان راجع به اثر و هنر خود حرف زد موضوعی است که بسیاری نسبت به آن آشنایی ندارند.
محمدی توضیح داد: بسیاری از کارگردان تصوری نسبت به آنچه تولید می کنند ندارند و جلسات نقد و بررسی قطعا مجال خوبی برای این اتفاق است که تا راجع به جنبه های مختلف اثر خود چون متن، شکل، محتوا و … با دیگران بحث و گفتگو داشته باشد.
وی با بیان اینکه راه اندازی این جلسات پس از چند سال در حاشیه جشنواره می تواند اتفاق مبارکی باشد، تصریح کرد: در این دوره ما یک گروه نقد متشکل از آقایان امید طاهری عضو کانون منتقدان تئاتر کشور و یکی از منتقدین جوان تئاتر ایران و همچنین سعید زارع یکی از مدرسان تئاتر اراک داریم.
محمدی ادامه داد: البته در این جلسات نقد، تخریب آثار که مدتی در استان به جای نقد باب شده بود انجام نمی شود بلکه نگاه کاملا گفتمانی است و بنا است که منتقدین آثار نیز از دیدگاه و جنبه های منتقدی فارغ از انتخاب داوران یک اثر را انتخاب و برای اولین بار جایزه منتقدین در این جشنواره به آن اثر تعلق گیرد.
این کارگردان و بازیگر تئاتر ابراز امیدورای کرد: این اتفاق می تواند راه را برای تاسیس انجمن منتقدان تئاتر استان مرکزی هموار کند، انجمنی که در کنار انجمن نمایش وجودش ضروری است و در استان های دیگر وجود دارد.
محمدی با بیان اینکه نبود فضای نقد و منتقد آسیب های زیادی به تئاتر استان مرکزی زده است، اظهار کرد: یکی از آسیب های اساسی نبود منتقد این است که در چنین خلایی مدیریت تئاتر می تواند هر کاری بکند و هر تصمیمی در این حوزه اتخاذ کند دیگر آسیب هم این است که سرپرست گروه نمایشی به خودش اجازه می دهد که هر کاری را با هر کیفیتی به روی صحنه بیاورد.
وی با تاکید بر اینکه منتقد صرفا یک متخصص و تحصیل کرده تئاتر نیست، عنوان کرد: منتقد یعنی فردی که نگاه همه جانبه دارد و حوزه تئاتر برایش مهم است نه خود تئاتر، در واقع یک منتقد مانند یک روزنامه نگار و یک تحلیل گر تلاش می کند جامعه را ببیند و آنچه دغدغه و چالش است انعکاس دهد.
محمدی تصریح کرد: بنابراین منتقدین تئاتر استان در ابتدا باید جایگاه تئاتر استان را بررسی کنند و ببینند چقدر به آن اهمیت داده می شود و مدیران تئاتری چه می کنند؟ شاید اگر ما کانون منتقدان داشتیم مدیر کل فرهنگ و ارشاد استان به راحتی نمی توانست هر حرفی در مورد تئاتر بزند و می دانست سخنانش مورد نقد قرار می گیرد.
وی با اشاره به آسیب های تئاتر استان در نبود فضای نقد ادامه داد: تئاتر استان مرکزی در طی سال های گذشته ضررهای بسیاری به دلیل همین کمبود دید و تمام تلاش ما این است که کانون منتقدان استان درسال جاری تاسیس شود و قطعا این کانون فقط تئاتر را نقد نمی کند بلکه حوزه تئاتر و مسائل پیرامون آن را نیز نقد می کند و برنامه ما این است که این کانون یک نشریه داشته باشد و با انجام برنامه های مختلف فرهنگ نقد و نقدپذیری را در میان اهالی تئاتر نهادینه کند.
بسیاری از آثار ساحت نقد ندارند
سعید زارع یکی از منتقدین بیست و هشتمین جشنواره تئاتر استان مرکزی نیز گفت: متاسفانه فرصت زیادی برای نقد اساسی و گسترده آثار نیست ولی با توجه به آثار روز اول برخی نتیجه گیری ها در مورد آنچه بر فضای کلی تئاتر استان می گذرد، قابل ارائه است.
وی اضافه کرد: یکی از مواردی که به نظر می رسد کارگردان های نمایش خیلی به آن توجه نمی کنند انتخاب متن است، به نظر می رسد کارگردانان باید در انتخاب متن دقت بیشتری کنند و این موضوع که چقدر فضای متنی که انتخاب می کنند با اتمسفر جامعه خود و جامعه جهانی نزدیک است را در نظر بگیرند.
زارع با اشاره به ضعف ساحت متن در بیشتر آثار جشنواره توضیح داد: در واقع کارگردانان باید نیاز مردم و جامعه را بسنجند و بدانندکه قرار است درباره چه چیزی با مخاطب اثر خود حرف بزنند مسئله ای که متاسفانه در نظر گرفته نمی شود و نیاز مخاطب مورد توجه نیست.
این نویسنده و کارگردان تئاتر با بیان اینکه دومین مسئله مورد بحث ساحت تکنیک است، اضافه کرد: این موضع بیشتر در شیوه اجرایی کار است موضوعی که در آثار متعددی قابل توجه بود و این ضعف بی شک از مقوله کم دانی، عدم مطالعه، تحقیق و پژوهش ناشی می شود.
زارع ادامه داد: البته هنرمند و کارگردانی که اهل مطالعه و پژوهش باشد در ساحت متن و انتخاب آن نیز بهتر عمل خواهد کرد و بعد از آن ساحت اجرایی نیز قطعا روند بهتری خواهد داشت. اینکه کارگردان بداند چه شیوه ای را اتخاذ کند تا مخاطب ارتباط بهتری برقرار کند می تواند آن تاثیر لازم و ملزوم را داشته باشد متاسفانه موضوعی که ضعف آن به شدت دیده می شد.
وی در خصوص اهمیت نقد در فضای کنونی تئاتر استان مرکزی گفت: همانطور که می دانیم نبود نقد و منتقد آسیب بسیاری را به تئاتر استان زده است؛ ولی نباید این جلسات نقد معطوف و منحصر به زمان جشنواره شود.
زارع با بیان اینکه متاسفانه در تمامی این سال ها نگاه به تئاتر جشنواره ای بوده است،تاکید کرد: این یک بحث ریشه ایست و ضروری است که انجمن نمایش استان به صورت خودجوش و خود خواسته به صورت سازمانی عمل کند و با تقویت بعد علمی و عملی تئاتر نیروهای ارزشی ( به لحاظ علمی) و آگاه را تربیت کند.
وی اظهار کرد: وقتی چنین اتفاقی افتاد ما می توانیم بگوییم کارگردان های با دانش و کاربلدی داریم که می توانند آثار درخور و خوبی تولید کنند که قابل نقد باشد.
منتقد جشنواره تئاتر استان تصریح کرد: متاسفانه آثاری در جشنواره دیده می شود که ساحت نقد ندارند و سراسر ضعف است و لازمه یک بنیان و فنداسیون هنری و تئاتریکال در میان هنرمندان تئاتر استان احساس می شود.
