روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت ۹۵ شماره ۳۳۸
گروه اقتصاد-وقایع استان:
توافق هسته ای و گشایش دروازه های بین المللی به روی اقتصاد کشور، بر نقش ایران را در اقتصاد جهانی تاثیرگذار خواهد بود. از این رو به کارگیری سیاست هایی چون جذب سرمایه گذاری خارجی و تقویت زیرساخت های اقتصادی از جمله واگذاری تصدیگری های دولتی به بخش خصوصی، توسعه صادرات غیر نفتی، حمایت و تشویق جذب سرمایه گذاری خارجی به کشور و از دیگر سو ،نگرش توسعه منطقه ای دولت ، نقش مراکز خدمات سرمایه گذاری در پیشبرد اهداف نظام اقتصادی کشور در برش استانی اهمیت به خصوص یافته و با اتفاقات اخیر در حوزه روابط بین الملل کشور از قبیل برداشته شدن تحریم ها و برجام مسیر اقتصادی کشور و به تبع آن استان تغییر خواهد کرد و می تواند گام مهمی در مسیر رشد اقتصادی در دوران پس از تحریم ها بردارد. همچنین توجه دو جانبه به گسترش روابط تجاری، برای بررسی بیشتر نقش این دیپلماسی و ویژگی ها و آُسیب شناسی آن گفتگویی با دکتر ابراهیم آقامحمدی استاد دانشگاه و مدیر عامل موسسه آیین گفتگو داشته ایم:
آقای دکتر جنابعالی اهمیت توجه به فرآیند سرمایه گذاری تجاری را در این دوران چگونه ارزیابی می کنید؟
در ایران با هر شرایطی برجام اتفاق افتاده است و مذاکراتی نیز در این زمینه صورت گرفته و قطعنامه ای نیز شورای امنیت صادر کرده است و حال باید منتظر بود که در شرایط جدید وضع چگونه خواهد بود و اثر برجام وتوافقات در ابعاد مختلفی چون اختصاص سرمایه گذاری، توریسم و جهــانگردی، ارتبــاطات با سازمان های بین المللی و خیلی موضوعات دیگر چگونه خواهد بود.
بالطبع در دوران پسا برجام روابط تجاری ایران گسترش یافته و قراردهای تجاری بین ایران و کشورهای اروپایی و کشورهای آسیایی منعقد خواهد شد و در نتیجه سرمایه گذاری خارجی اتفاق وتوسعه تجاری رخ می دهد.
اما آنچه مهم است این نکته است که هیئت های تجاری کدام استانها و مراکزصنعتی را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند و آیا روابط تجاری شکل گرفته می تواند توسعه یابد چرا که در این دوران بین مراکز تجاری در شهرهای مختلف کشور رقابتی برای ایفای نقش بیشتر در حوزه مبادلات تجاری، تبادلات فناوری، تجارت و سرمایه گذاری شکل می گیرد وتوانمندی هر استان را می توان محک زد، از این رو توجه به فرآیند سرمایه گذاری تجاری بسیار اهمیت دارد.
جنابعالی چقدر به گشایش اقتصادی پسابرجام معتقد و خوشبین هستید؟
با شکل گیری فرآیند سرمایه گذاری تجاری در دوران پسا برجام وبرداشته شدن تحریمها، اگر چه نمی توان به این فرآیند خوش بین بود، اما مطمئئا توسعه تجاری در حوزه هایی چون نفت، خرید تجهیزات هوایی و فناوری ها رخ می دهد، همانگونه که هم اکنون ایران توانسته بخشی از دارایی های خود را آزاد و با برداشته شدن محدودیتها در حوزه نفت، نفت را صادر و به سطح بالایی از صادرات نیز برساند وحتی مطرح می شود که ایران در این حوزه قصد دارد از منابع مشترک به اندازه کشور قطر بهره برداری نفتی کند.
در دوران پسا برجام ایران در بحث رقابت بین المللی نیز تلاش دارد بازارهای از دست رفته را بدست آورد، بازارهایی که در محدوده زمانی تحریمها توسط کشورهای واسطه همچون امارات تسخیر شده بوده و در دوران تحریم ها درآمد هنگفتی به دست آوردند، در این میان ایران بادو رقیب سخت اوپک و عربستان مواجه است که عربستان تلاش کرده است تا با پایین آوردن قیمت نفت حتی به قیمت ضرر کردن خود به ایران آسیب بزند، به زعم برخی ایران برای کسب بازارهای بین المللی باید شرایط وامتیازاتی را در نظر بگیرد تا بازارهای از دست رفته را به دست آورد که شاید این بـــا منطق دیپلماسی تجاری سازگار نباشد.
بر این اساس ایران ممکن است قیمتهایی را پرداخت کند یا پرداخت ارزی خود را به تعویق بیاندازد تا بازارهای خارجی را کسب کند و از سوی دیگر نیز با وارد شدن نفت ایران به عرصه تجارت وافزایش عرضه قیمت نفت کاهش می یابد که در این صورت ایران باید با استفاده از دیپلماسی انرژی کشورهای دیگر منطقه را متقاعد کند صادرات خود را پایین بیاورند. دیپلماسی انرژی بال دوم دیپلماسی ایران است که از لحاظ اقتصادی و تجاری اهمیت داشته و ارتباطی با دیپلماسی سیاسی ومعادلات منطقه دارد.
آیا توافق برجام، آن طور که باید زمینه جذب و جلب سرمایه گذاران خارجی رو فراهم می کند؟
بر اساس دیدگاه بسیاری از کارشناسان حوزه اقتصاد یکی از آسیبهایی که در مرحله ابتدایی و باز شدن بازارهای بسته امکان دارد رخ دهد هیجان زدگی می باشد، که هیجان زدگی در مرحله مذاکره وارزیابی دوکشور قرار است ارتباطات تجاری برقرار کنند، باعث بروز زیاده روی ها، انعقاد قراردادهای غیر منطقی،ورود کالاهای نا مطلوب و… می شود.
در مرحله دوم و پس از انجام مذاکرات وارزیابی ها با فراهم آمدن بسترهای مناسب برای تجارت وسرمایه گذاری، در صورتی که تعاملات مثبت بوده باشد تفاهم نامه هایی با هدف صرفا تجاری و اقتصادی منعقد خواهد شد و هر چه تفاهم نامه هایی که منعقد می شوند خاص تر و جزئی تر باشند نسبت به توافقات بین دولتی و کلان موفقیت بیشتری کسب می شود چرا که توافقات بین دولتی و کلان با تغییر دولتها وشرایط تغییر می کند و ایــن مهم محقق نمی شود مگر با اعتماد متقــایل و بسترسازی مناسب.
بحث سرمایه گذاری ، سوئیفت، بحث فناوری، بحث مالی و سازمان بین الملل تجارت، از دیگر مباحث مهم در سطح تبادلات تجارت و اقتصاد بین الملل می باشد که نمونه هایی چون سوئیفت تسهیل کننده بخشهای دیگر می باشد که در همین راستا باید به دوموضوع اساسی انتقال فناوری و سرمایه گذاری خارجی تاکید فراوان نمود، چرا که در مبادلات تجاری تنها فراهم کردن بازار فروش برای دیگران پایین ترین سطح مبادلات است وبرای داشتن یک تجارت متقابل باید در مقابل ایران بازار خود را در اتحادیه اروپا به دست آورد. به عبارتی طرف مقابل نیز باید تسهیلات لازم را در اختیار ایران قرار دهد که تاکنون شواهد این را نشان نمی دهد.
البته از آنجایی که در نظریات توسعه جذب سرمایه گذار خارجی یکی از فاکتورهای توسعه یافتگی در جوامع در حال توسعه است، باید به این نکته توجه کرد که منظور از جذب سرمایه گذاری، جذب کالاهای خارجی نیست چرا که مغایر با اقتصاد مقاومتی می باشد، و منظور از این مهم تشویق و متقاعد کردن سرمایه گذار خارجی و کشورهای طرف مقابل به ایجاد نمایندگی در ایران به منظور کمک به انتقال فناوری ، اشتغال و ایجاد ثبات اقتصادی است .
همچنین نکته اساسی دیگر تنوع بخشیدن به روابط تجاری با کشورهای گوناگون است یعنی صرفا نباید به سمت گسترش روابط با اروپا رفت بلکه باید علاوه بر کشورهای منطقه ای با اقتصادهای آسیایی و سایر اقتصادها دیپلماسی تجاری را انجام داد تا میزان آسیب پذیری کاهش و سطح رقابت پذیری افزایش یابد. چراکه در این راستا حفظ استقلال اقتصادی و حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی مهمترین مساله می باشد.
موانع داخلی سرمایه گذاری در استان را در چه چیز می دانید؟آیا توافق برجام، آن طور که باید زمینه جذب و جلب سرمایه گذاران خارجی را فراهم می کند؟
در بحث جذب سرمایه گذار خارجی در استان مرکزی با توجه به اینکه اغلب صنایع مستقر در استان، صنایع درجه یک نبوده و تکنولوژی اغلب آنها کهنه وغیر سازگار با محیط زیست است، در این راستا انتقال فناوری نیز موضوع مهمی است، اگر چه اغلب صنایع مستقر در استان از کمبود سرمایه رنج می برند وخلاءسرمایه ، صاحبان صنایع را به سمت جذب سرمایه گذاری خارجی سوق می دهد ولی بر اساس اینکه عقل تجارت و اقتصاد بسیار حرفه ای است و سود متقابل را هــدف قرار میدهد یکی از راهکــارها برای نجات صنــایع انتقال فنـاوری و تکنولوژی است.
بنابراین با توجه به اصل معقول نگریستن به فرصت سرمایه گذاری، نباید نسبت به گشایش اقتصادی پسابرجام خوش بین بود و از این مساله هیجان زده شد، باید منتظر بود مرحله مذاکرات و ارزیابی طرفین به اتمام برسد و به سمت تفاهم نامه جدی و توافق نامه هایی که ماهیت حقوقی داشته والزام حقوقی بـــرای طرفین ایجـادکند حــرکت هایی انجام شود.
اما نکته اساسی که درباره استان مرکزی وجود دارد این است که آیا گروه های تجارت و سرمایه گذاری در استان شکل گرفته و آیا کسانی نیز هستند که به طور متخصص این کار گروهها را از نظر فناوری و تجارت و تعاملات متقابل بررسی کنند ؟ آیا متخصصان دیپلماسی تجاری در این حوزه فعالیت می کنند چون اگر این افراد فعالیت داشته باشند متوجه تغییرات و وضعیت خواهیم بود و براساس آن سهم خود را بدست می آوریم بنا براین نباید منتظر این باشیم که از سمت پـــایتخت گــروه تجاری بــرای هماهنگی اوضاع و ارائه پیشنهاد فرستــاده شود.
در استان مرکزی آن بخشی که باید مغز متفکر باشد وجود ندارد در حالی که یک مغز متفکر می تواند ایجاد سرمایه کند و در بحث تجارت بین الملل و اقتصاد مقاومتی نیز صاحب نظر باشد در حالی که تاجرانی که میزان تجارتشان رقمی بالایی است و صنایعی که تولیدات صنعتی زیادی داشته باشند نیازمند داشتن مغز متفکر هستند.
