بررسی آسیب های وارد شده بر کودکان بازمانده از قتل های خانوادگی به بهانه دستگیری مردی که همسرش را در خنداب به قتل رساند /ماحصل یک جنایت

سه شنبه ۲ خرداد ۹۶ شماره ۵۹۳
***
وقایع استان
سمیه انصاری فر
****
دختر از مدرسه که آمد خیلی خوشحال بود انشایی که نوشته را ۲۰ گرفته بود. معلم از آن ها خواسته بود در مورد برنامه هایی که برای تابستان دارند بنویسند. او نوشته بود که دلش می خواهد با پدر و مادر و مادربزرگش که با آن ها زندگی می کند به مسافرت بروند. بعد او حتما به کلاس نقاشی خواهد رفت چون همیشه آرزو دارد که بوم و سه پایه ای را در ایوان خانه شان که رو به دشت ها و باغ های روستاست بگذارد و از تپه ها و غروب خورشید نقاشی کند. نوشته بود که مادرش زن زیبایی است و حتما از او هم یک تابلو خواهد کشید. برای مادر انشا را بلند خواند مادر لبخند تلخی زد و به سمت ایوان رفت تا لباس هایی که شسته بود را آویزان کند.
مادربزرگ هم پای سجاده اش تسبیح می چرخاند. هنوز غروب نشده بود که پدر آمد خیلی زودتر از همیشه. چه شد که صدای فریاد مادرش بلند شد را نمی داند فقط پدر به آشپزخانه رفته بود. فکر می کرد باز دعوایشان شده ولی صدای ناله های مادر که کمتر شد ترسید می خواست از جایش بلند شود که پدر را دید که با چاقویی خونین در آستانه در آشپزخانه ظاهر شد و با چشم هایی که گرد شده بود و عرق بر پیشانی اش به سمت او می آمد. مادربزرگ کمی روی زانوهایش بلند شده بود و زبانش بند آمده بود. دیگر چیزی ندید احساس می کرد که از کمرش مایعی گرم بیرون می زند. وقتی چشم هایش را باز کرد هیچ چیز آشنا نبود یک مامور انتظامی بالای سرش و تخت هایی که ردیف بودند مادربزرگ را در چند تخت آنطرف تر دید؛ ولی مادرش کجا بود؟ پدرش کجا بود؟ تصاویر در ذهنش جان گرفتند صدای جیغ مادر، پدر با چاقوی خونین، دختر شروع به جیغ کشیدن کرد…
در قتلی که هفته گذشته در یکی از روستاهای اطراف خنداب رخ داد. زنی توسط همسرش به قتل رسید و دختر و پیرزنی نیز مورد جراحت از سوی قاتل قرار گرفته اند. با دستگیری قاتل در کمتر از یک هفته، این پرونده برای همیشه بسته شد.
روز دوشنبه هفته گذشته بود که خبر قتل یک زن توسط همسرش در یکی از روستاهای خداب رسانه ای شده بود. مردی در یک اقدام جنون آمیز همسر خود را به قتل رسانده بود و مادر و دخترش را نیز با ضربات چاقو مجروح کرده بود. به گزارش وقایع استان سرگرد عبدالرضا جودکی فرمانده انتظامی شهرستان خنداب در خصوص جزئیات دستگیری این قاتل گفت: در تاریخ بیست و پنجم اردیبهشت ماه سال جاری گزارشی از قتل خانمی جوان در روستای نصیراباد شهرستان خنداب و جراحت شدید ۲ نفر از اعضای این خانواده به پلیس اعلام شد و بلافاصله با حضور تیم‌های انتظامی و کارآگاهان پلیس آگاهی در محل مشاهده شد مرد خانواده بعد از قتل همسر جوان خود و ایجاد جراحت و صدمات شدید به مادر و دختر ۱۲ ساله اش از محل متواری شده است.
وی ادامه داد: بلافاصله دستگیری و شناسایی فرد قاتل در دستور کار پلیس قرار گرفت و در روند تحقیقات تکمیلی پلیس گزارشی به پلیس شهرستان اعلام شد که فردی با مشخصات فرد قاتل در یکی از شهرهای استان خوزستان به علت اعتیاد دستگیر شده است.
سرگرد جودکی افزود: بلافاصله با هماهنگ مرجع قضایی تیمی از مأموران انتظامی به شهر مورد نظر اعزام شدند و فرد قاتل مورد شناسایی قرار گرفت.
وی اظهار کرد: این فرد در اعترافات خود به قتل همه و ایراد صدمه به مادر و دخترش اعتراف کرد در بررسی‌های مقدماتی پلیس علت این قتل، اختلافات شدید خانوادگی و اعتیاد مرد خانواده بوده است.
قطعا بازماندگان این جنایت که خود مورد سوقصد از سوی قاتل که پدر یکی و پسر دیگری بوده دچار بحران و شوک روحی شدیدی شده اند که اثرات آن تا آخر عمر با آن ها باقی خواهد ماند. مساله ای که پس از دستگیری قاتل و رسیدگی به پرونده او شاید نه به آن اشاره شود و نه مورد توجه قرار بگیرد دختربچه ایست که شاهد این رفتار خشونت آمیز از سوی پدرش بوده است. آیا این کودک می تواند در سلامت و آرامش به زندگی خود ادامه دهد. دختری که یکباره مادر خود را از دست داد و احتمالا پدر خود را در آینده ای نزدیک از دست خواهد داد. این کودک قطعا با چالش هایی روبرو خواهد شد که مشکلات روان شناسی یکی از این مشکلات خواهد بود. سوال این است برای کمک به بازمانده چنین قتل هایی چه راهکارهایی پیش روست.
قتل های خانوادگی یکی از خشونت هایی است که متاسفانه در جامعه ما به علت عدم مهارت در تصمیم گیری، کنترل خشم و همچنین افزایش اعتیاد در حال رشد است. قطعا در جریان یک قتل خانوادگی به غیر از قاتل و مقتول که هر دو قربانی این ماجرا هستند. سایر اعضای خانواده نیز دچار آسیب خواهند شد. این مسائل را در چند حوزه باید بررسی کرد، ابتدا در نوع خشونت و بار روانی که بر اعضای باقیمانده خصوصا کودکان وارد می شود و دیگری در تصمیم گیری برای مجازات فرد خاطی خانواده که یک بحران عاطفی شدید را به همراه دارد.
در بیشتر قتل های خانوادگی که در نتیجه اختلاف همسران است فرزندان شاهد کشته شدن پدر یا مادر خود به دست یکدیگر هستند و در برخی موارد نیز خود در این میان آسیب می بینند تعداد کودکانی از این دست کم نیست. در بیشتر گزارش های قتل های خانوادگی ناشی از اختلاف همسران، کودکان نیز یا به قتل می رسند و یا مجروح می شوند.
جدای از کودکان قربانی که در این اختلاف جان خود را از دست می دهند باید به آثار مخربی که گریبانگیر کودکان مجروح شده و باقی مانده از این نوع نزاع ها و حوادث هستند توجه کرد. مساله ای که به ندرت مورد توجه قرار می گیرد. این کودکان به طرز وحشتناکی دچار آسیب روحی و روانی می شوند و به طور قطع باید مورد درمان ها و مراقبت های روانکاروی باشند زیرا خود این نوع خشونت و در معرض آن بودن زمینه را برای آسیب های جدی شخصی و اجتماعی آنان فراهم می کند.
البته بروز و تاثیر این مساله در احساسات و واکنش های این کودکان بستگی به عواملی چون شخصیت و شرایط هر کدام، واکنش اطرافیان، مرحله جریان عدالت کیفری، و واکنش عمومی و جراید دارد. طبق پژوهش ها کمبود اعتماد به نفس، خجالت در مورد خود و دیگران، دروغ گفتن به خود و دیگران درباره وضعیت موجود، عدم توانایی توضیح موقعیت به دیگران و خشم از جمله اثرات این نوع وقایع است.
طبق نظریه یادگیری اجتماعی، رفتار والدین با یکدیگر و با کودکان الگوهای رفتاری اولیه و بسیار مهمی برای کودکان هستند، قطعا کودکانی که شاهد رفتارها و برخوردهای خشونت بار در خانواده هستند در رفتارهای اجتماعی و بیرونی خود با دیگران نیز ممکن است از این الگو استفاده کنند زیرا به زعم کودکان واکنش های والدین به وقایع راه حل های درستی است. در مورد خشونت هایی چون قتل مخاطرات و آسیب هایی که کودک را تحت شعاع قرار می دهد بسیار عمیق، آسیب زننده و تأثیرگذار است. بنابراین احتمال اینکه این کودک بیماری های روانی جدی پیدا کند بسیار زیاد است.
کودکان که شاهد رفتارهای خشونت آمیزی از این دست در خانواده و حتی نسبت به خود بوده اند این حادثه را بارها در ذهن خود تکرار می کند و در هر نوبت تکرار این حادثه با جزئیات در ذهن با همه آسیب ها برای او تکرار می شود. همین موضوع باعث می شود ترس و وحشت بر او احاطه و هر بار آسیبی جدی بر سلامت روانی اش وارد شود.
بنابراین در مواردی از این دست تنها نباید به فکر ختم پرونده با تعیین مجازات قاتل بود، بلکه باید با همکاری سازمان های مردم نهاد و بهزیستی به حمایت روحی و روانی از کودکان بازمانده از خشونت های خانوادگی پرداخت تا هم آن ها را به زندگی عادی برگرداند و هم زمینه را برای خشونت ها و آسیب های بعدی فردی و اجتماعی کاهش داد.