روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۲ خرداد ۹۶ شماره ۵۹۳
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
بارها و بارها شعارهایی درباره خوب یا بد سیگار شنیده ایم. چه آنهایی که اهل سیگار هستند و چه نیستند حداقل چند باری در معرض دود آزار دهنده سیگار قرار گرفته و تک سرفه ای کرده اند. اما اکنون قرار نیست که باز هم شعار دهیم که سیگار نکشید یا اینکه بگوییم در هر ۱۰ دقیقه یک نفر در ایران بر اثر مصرف سیگار می میرد یا اینکه چند هزار نوع بیماری بر اثر کشیدن سیگار پیدا می کنیم. اصلا قرار نیست به این موضوع بپردازیم که چرا آمار کشیدن سیگار در حال افزایش است یا اینکه سن استفاده از دخانیات رو به کاهش است (اصلا بهتر است بگوییم کاهش یافته است)
اینکه مصرف سیگار بد است- حتی کسانیکه خود به استعمال آن می پردازند- بر همه واقف است. اما مصرف کنندگان آن در ایران بسیار هستند و آنقدر زیاد که حتی برخلاف قانون و مجازاتی که برای سیگار کشیدن در مکان عمومی آورده شده است همچنان هم در کوچه و خیابان و حتی در اماکن عمومی هم سیگار را رها نمی کنند. مطابق آمار موجود ١۵درصد جمعیت ایرانی سیگاری هستند. ١۵درصدی که سالانه ۶۴میلیارد نخ سیگار مصرف می‌کنند؛ این در حالی است که ٣٠درصد سیگار مصرفی در کشور به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. چنانکه در سال ۹۵هم عددی بالغ بر ۴ میلیارد نخ سیگار به کشور وارد شده است. اگرچه در تمامی دوره ها تلاش بر این بوده که از قاچاق جلوگیری شود اما همچنان قاچاق سیگار پیشتاز بوده است.
این در حالی است که سیگار قاچاق وارداتی به کشور در سال گذشته به مبلغی بالغ بر ۳۸۰ میلیون رسیده و برخلاف تلاش های ستاد مبارزه با قاچاق و وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر نصب کدرهگیری بر محصولات دخانی اما همچنان اجرایی شدن آن چندان موفق نشده است.
آمار گمرک حاکی از آن است که واردات سیگار حاوی توتون از تیرماه ۹۵ متوقف شده و این در حالی است که پیش از این آماری از واردات سیگار در ماه های مرداد تا مهر اعلام شده بود.
در کنار آمارهای ضد و نقیضی که از اداره گمرک درخصوص واردات دخانیات و سیگار ارائه شده است رییس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور هم مدعی است که در سال ۹۵ واردات سیگار در کشور کاهش یافته است و او گفته که با توجه به ۳٫۸ میلیارد نخ سیگاری که در سال ۹۵ وارد شده در مقایسه با واردات مدت مشابه سال قبل آن یعنی سال ۹۴، ۱۴.۳ میلیارد نخ (۷۳ درصد) کاهش یافته است.
عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس در خصوص مالیات سیگار در سال ۹۶ گفته بود که تعرفه واردات سیگار ۴۰ درصد و فروش برند خارجی در بازار داخلی با ۲۵ درصد مالیات در نظر گرفته شده است.
همین چند روز پیش هم رییس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور، فهرست ۱۸ نشان تجاری سیگارهای قاچاق را اعلام کرد.
علی اصغر رمزی با بیان اینکه در سال گذشته هم فهرست ۲۰ برند سیگار قاچاق بدون اخذ مجوز برای تولید یا واردات در بازار که به صورت قاچاق عرضه می شد اعلام شده بود،گفت که انتشار فهرست سیگارهای قاچاق موجب آگاهی مردم برای نخریدن و مصرف نکردن آنها به‌دلیل مضر بودنشان و تشدید برخورد با این نام و نشان‌های قاچاق از جانب دستگاه‌های نظارتی می‌شود.
وی گفت: بتازگی در کارگروه تخصصی مربوط در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مقرر شد تا فهرست یاد شده به‌روز شود و اقلامی که حجم قاچاق آنها قابل توجه است و بدون مجوز واردات یا تولید هستند، تهیه و به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شود.
رمزی خاطرنشان کرد: قاچاق این سیگارها قابل توجه است و در قالب ۱۸ نام نشان تجاری (برند) به‌عنوان سیگارهایی که قطعا قاچاق محسوب می‌شود به شرح زیر تهیه و به دستگاه‌های نظارتی از سوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ابلاغ شد تا در سطح بازار و عرضه برخورد قانونی با شدت بیش از پیش صورت پذیرد. به گفته رییس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور سیگارهای قاچاق عبارتند از مارلبو، رویال، بن، اروس، آفایر، میکادو، سناتور، کینگ دام، لامبورگینی، سر، مراد، والدن، امرالد، دی ان جی، میامی، اس ایکس، ماک و رویال ۵٫
علی اصغر رمزی نیز اظهار شناسه کالا در پیش فاکتور برای ثبت در سامانه جامع تجارت را الزامی دانست و گفت: این اقدام در راستای مراحل اجرای شناسه رهگیری برای محصولات دخانی انجام گرفته است.
در تبصره ۳ ماده ۱۰۲ قانون برنامه پنجم توسعه آمده است که دولت مکلف است تا واردات سیگار را با همان برند اصلی به تولید داخلی تبدیل کند. شاید هم برخورد شدید با سیگارهای قاچاق در طی سه سال اخیر به همین دلیل بوده است. از سال ۹۳ مرکز برنامه ریزی و نظارت بر دخانیات کشور اجرای این تبصره را در دستور کار خود قرار داد و همین هم سبب شد تا رییس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات وزارت صنعت، معدن و تجارت آخرین وضعیت تکلیف قانونی دولت مبنی بر به صفر رساندن واردات سیگار را تا پایان برنامه پنجم توسعه تشریح کرد و از افزایش ۵۶ درصدی تولید، کاهش ۶۷ درصدی واردات رسمی و کاهش ۴۵ درصدی واردات دخانیات سخن گفت.
قاچاق چیست؟
آنقدر از قاچاق سیگار گفتیم اما در واقع واژه قاچاق چیست؟ «قاچاق» در لغت نامه دهخدا معادل «بُرده، ربوده، آنچه ورود آن به کشور و یا معامله آن از طرف دولت ممنوع است» معنا شده و این کلمه در فرهنگ عمید معادل «تردستی، کاری که پنهانی با تردستی انجام شود، خرید و فروش کالاهایی که در انحصار دولت و یا معامله آنها ممنوع باشد»، تعبیر شده است.
در قانون صراحتا تعریفی از قاچاق ارائه نشده، بلکه در هر مورد به ذکر مصادیقی از عمل قاچاق اکتفا شده است. به عنوان مثال، در ماده ۲۶ قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب ۱۳۱۲ آمده است: خرید و فروش و نگهداری اجناس دخانیه و ادوات و اشیایی که به موجب قانون انحصار دخانیات، خرید و فروش و تملک آنها در انحصار دولت است قاچاق محسوب می‌شود.
مضرات قاچاق سیگار بر کشور
سیگارهای قاچاق که بدون کنترل های آزمایشگاهی وارد بازار می شوند، درصد مواد مضر آنها کنترل نمی شود و عمدتا دارای برگ های توتون با سموم دفع آفات نباتی بالا هستند. حال آنکه کارخانه های معتبر مجاز به استفاده از این برگ های توتون نیستند و توسط کارخانه های غیرمجاز در برخی از کشورها از جمله برخی کشورهای همسایه ایران خریداری و اقدام به تولید برندهای جعلی سیگارهای متفاوت که برند معروف و گران قیمت را نیز شامل می شوند می کنند.
رمزی، رییس مرکز برنامه ریزی و نظارت بر دخانیات کشور هم در این باره گفته که این نوع سیگارها دقیقا با همان دستگاه های پیشرفته کارخانه های اصلی تولید و بسیار مشابه برندهای اصلی و برای مصرف کننده غیرقابل تشخیص هستند ولی در حال حاضر ملاک تشخیص اصلی یا قاچاق بودن سیگارها داشتن پیام و تصویر بهداشتی است و سیگارهایی که تصویر بهداشتی مانند تصویر ریه یا چکمه و یا… را ندارند قاچاق تلقی می شود.
باتوجه با روند کاهشی قاچاق سیگار در کشور و اهتمام دولت بر این امر اگرچه با سختی هایی از جمله شناسنامه دار کردن این کالاها و سختی این پروژه پیش رو هستند اما از آنجایی سال گذشته ۲۰ برند قاچاق شناسایی و در سال جاری هم ۱۸ برند شناخته شده است امید می رود که علاوه بر کاهش مالیات به بهبود دیگر شرایط هم کمک کند. در کنار این مسائل پیش بینی می شود که وزارت صنعت، معدن و تجارت با برداشتن موانع مربوط به نصب کدرهگیری بر بسته های سیگار این راه را هموارتر می کند.
