«وقایع استان» فیلم های ایرانی حاضر در کن را بررسی می کند/۷ فریم جهانی

سه شنبه ۲ خرداد ۹۶ شماره ۵۹۳
***
وقایع استان
سحر یاری
***
هفتادمین دوره فستیوال کن در فرانسه در حال برگزاری است. در این دوره فیلم های «لرد»، « آنها»، انیمیشن «تهران تابو» که کارگردانان ایرانی دارند به همراه «۲۴ فریم» آخرین ساخته زنده یاد عباس کیارستمی به نمایش درخواهد آمد. دو فیلم کوتاه «وقت نهار» و «حیوان» نیز در بخش رقابتی جشنواره اکران خواهند شد. همچنین مستند « رویاهای دم صبح» نیز در بازار آن به نمایش درخواهد آمد. در ادامه وقایع استان نگاهی به این فیلم ها دارد.
« ۲۴ فریم» آخرین ساخته استاد کیارستمی امروز در این جشنواره رونمایی خواهد شد. کیارستمی در آخرین روزهای زندگی اش در حال ساخت فیلم تجربی ۲۴ فریم بود که بعد از مرگ وی با تلاش فرزندانش تدوین و آماده شد. به گزارش وقایع استان به نقل از فیلم استیج « ۲۴ فریم» مجموعه‌ای از فیلم‌های کوتاه چهار و نیم دقیقه‌ای با الهام از تصاویر ثابت شامل نقاشی و عکس‌های گرفته شده توسط خود کیارستمی است.
کیارستمی پیش از این درباره فیلم «۲۴ فریم» گفته بود: «نقاشان تنها یک فریم از واقعیت را ثبت می‌کنند و نه هیچ چیز پیش و پس آن. در فیلم «۲۴ فریم» تصمیم گرفتم از عکس‌هایی که در طول این سال‌ها گرفتم استفاده کنم و چهار ونیم دقیقه را از آنچه تصور می‌کردم پیش و پس از هر عکس رخ داده را نیز در آن قرار داده‌ام. اولین بار هنگامی که مشغول فکر درباره آثار نقاشان بزرگ پیش از اختراع سینما بودم، ایده فیلم «۲۴ فریم» شکل گرفت. درباره شوق نقاشان آن دوره برای ثبت واقعیت با تمام دقت فکر کردم که این سطح از دقت، در آثار نقاشانی چون «شکارچیان در برف» از «پیتر بروگل» و «خوشه‌چین‌ها» اثر «ژان‌فرانسوا میله» مشهود است. نقاش در اینجا یک فریم از واقعیت را ثبت می‌کند، نه هیچ چیز پیش و نه هیچ چیز پس از آن. فیلم «۲۴ فریم» با اندیشه در نقاشی‌های تاریخی و دورن‌ساز آغاز شد و عکس‌هایی که خودم در طول‌ سال‌ها گرفته بودم به تکامل رسید. هر یک از این فریم‌ها در واقع چهار دقیقه و سی ثانیه از آن چیزی است که تصور کردم پیش و پس از ثبت هر عکس روی داده است.»
بغیر از این، دو فیلم «لِرد» ساخته محمد رسول اف و «آنها» به کارگردانی آناهیتا قزوینی زاده در سومین روز جشنواره فیلم کن به نمایش درآمدند.
بعد از نمایش فیلم «لِرد» در ۲۹ اردیبهشت در جشنواره کن اخبار و حواشی در مورد آن در رسانه های مختلف کشور منتشر شد. برخی رسانه ها اعلام کرده بودند که این فیلم مجوز نمایش داشته است؛ ولی محمدرضا فرجی مدیرکل سینمای حرفه‌ای در این ادعای رسانه ها مبنی بر نمایش «لرد» درجشنواره کن با مجوز سازمان سینمایی اعلام کرد: این فیلم به هیچ عنوان مجوز نمایش حتی مجوز نمایش جشنواره‌ای ندارد. وی افزود: این فیلم براساس فیلمنامه ارائه شده به شورای پروانه ساخت، ساخته نشده ودر شورای پروانه نمایش مورخ ۱۳۹۶/۱/۳۰ رد شده است و کارگردان فیلم در جریان دلایل رد فیلم قرار دارد.لرد یکی از فیلم هایی است که در بخش نوعی نگاهی جشنواره کن به نمایش درآمده است . این فیلم به کارگردانی محمد رسول اف روایتگر زندگی مردجوانی است به نام رضا. رضای ٣۵ ساله است که با پسرش سهند و همسرش حدیث که مدیر مدرسه است، در روستایی از توابع فومن زندگی می‌کند و به پرورش ماهی مشغول است. بخش عمده‌ای از زمینهای منطقه در اختیار شرکتی است که روابط نزدیکی با مقامات رسمی دارد و به دنبال یکه‌تازی در عرصه محلی است. عجیب نیست اگر “شرکت” تحمل رضایی را ندارد که می‌خواهد آن گوشه ساز خودش را بزند و حاضر نیست در همنوایی شرکت کند. پیش‌بینی ادامه ماجرا دشوار نیست: نبردی یک تنه است در برابر جمع. از این منظر «لرد» رسول‌اف یک «وسترن» واقعی است: فردی در برابر بی عدالتی و ظلم موجود قد علم می‌کند در حالیکه برای مقابله اسلحه‌ای هم ندارد.
محمد رسول اف فیلم های «گاگومان»، «جزیره آهنی»، «باد دبور»،«کشتزارهای سپید»، «به امید دیدار» و «دستنوشته ها نمی سوزند» را در کارنامه خود دارد.
او برای مستند داستانی «گاگومان» برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول از بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر و بهترین مستند از ششمین جشن خانه سینمای ایران شد. از آن پس دیگر هیچ یک از آثارش هرگز امکان حضور در جشنواره فجر را پیدا نکرد. محمد رسول اف کارگردان لرد در یادداشتی که به صورت اختصاصی در اختیار سینما قرار داده بود نسبت به حذف فیلمش از بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر واکنش نشان داد. « تا جایی که می توانم از خود سانسوری دوری میکنم. با این حال نهایت تلاشم را به کار گرفته ام تا در چهارچوب قانون کار کنم. به دنبال دیده شدن فیلم در هیات انتخاب و تقاضای آقای ایل بیگی برای گفت و گو درباره مشکلات فیلم، به ایشان و آقای ایوبی با صراحت گفتم برای نمایش فیلم در جشنواره فجر هر ممیزی که بر اساس قانون به « لرد» وارد است را می پذیرم. اما آنها ترجیح می دهند فیلم را خفه کنند. حرفهای دبیر محترم جشنواره در برنامه هفت مرا شگفت زده کرد. امیدوارم ایشان بابت پنهان کردن نقش ممیزی در عدم انتخاب «لرد»برای جشنواره فجر، نه در پیشگاه حق، نه در پیشگاه مردم، فقط در برابر وجدان خودشان شرم زده نباشند.»
اما دو رسانه سینما پرس و کیهان با دیدگاه و جهت گیری مشخص در مورد حضور این فیلم در کن اینطور نوشته اند: « فیلم «لرد» ساخته محمد رسول اف، کارگردانی که آثارش به خاطر ضعف مفرط، هیچ‌گاه در ایران دیده نشده‌اند راهی هفتادمین دوره جشنواره فیلم کن شد.
گفتنی است، محمد رسول اف در جریان فتنه سال ۱۳۸۸ در حالی که همراه جعفر پناهی مشغول ساخت فیلمی ضدایرانی و ضدانقلابی در جهت حمایت از فتنه‌گران بود، دستگیر و به زندان محکوم شد. او پس از آزادی از زندان فیلم دیگری در تحریف وقایع سال‌های اخیر، درباره واقعه موسوم به قتل‌های زنجیره‌ای ساخت به نام «دستنوشته‌ها نمی‌سوزند» که علی‌رغم پذیرش از سوی جشنواره فیلم کن اما در داخل کشور توقیف شد و خود رسول اف ممنوع‌الخروج گشت. گفته می‌شود که وی اینک با قید وثیقه آزاد است. گویا فیلم جدید رسول اف به نام «لِرد» (به معنای میز مخصوص شراب) با مجوز رسمی سازمان سینمایی جلوی دوربین رفته است و از هم اکنون و حتی پیش از بازبینی مسئولان جشنواره کن برای این جشنواره برگزیده! و انگار اصلا به سفارش این جشنواره ساخته شده است!
متأسفانه هنوز سازوکار مشخصی در سینمای ایران برای همکاری برخی افراد معلوم‌الحال با محافل خارج از کشور ایجاد نشده است. جای سوال است که چطور فیلمساز ضدملی و دارای محکومیت ضدامنیتی این امکان را دارد تا در داخل کشور از جشنواره‌های خارجی سفارش بگیرد و برای آنها فیلم بسازد و بعد هم با خیال راحت، فیلم خود را در اختیار این جشنواره‌ها قرار دهد؟ جشنواره‌های خارجی نیز با پرداخت دستمزد به این افراد، از آثار آنها به عنوان ابزار تبلیغ علیه ایران استفاده می‌کند.»
در سینما پرس نیز اینطور آمده است: « فیلم سینمایی «لرد» که سال گذشته در جشنواره فیلم فجر پذیرفته نشد و همچنان مجوز اکران آن در ایران صادر نشده است در بخش خارج از مسابقه جشنواره «کن» پذیرفته شد.گفته می شود حجم بالای ممیزی های فیلم دلیل اصلی پذیرفته نشدن این فیلم در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر بوده است!همچنین «محمد رسول اف» فیلمساز حاشیه داری است که در سال ۸۸ زمانی که با همکاری جعفر پناهی در حال ساخت یک فیلم زیر زمینی و بدون مجوز بود توسط نهاد های نظارتی دستگیر شد بدون مجوز به کن رفت!به نظر می رسد سازمان سینمایی همچنان ساز و کار مشخصی برای گرفتن مجوز ارسال فیلم به جشنواره های خارجی ندارد و فیلم هایی از این دست به راحتی می توانند با شرکت در جشنواره های خارجی تصویر های عجیب و غریب خود از ایران را به مردم دنیا نشان دهند.» با تمام این انتقادها این فیلم در کن به نمایش درآمد و به زعم برخی منتقدان تصویری که رسول‌اف از دنیای قهرمانانش ترسیم می‌کند، تصویر سیاهی است اما نمی‌توان به «سیاه نمایی» متهمش کرد، چرا که آنچه بر قهرمانانش می‌گذرد، برای هموطنانش آشناست و آکنده از ماجراهایی است که ریشه در حیات سیاسی-اجتماعی ایران معاصر دارد: همانهاست که این سالها در رسانه‌ها بارها خوانده‌ایم و شاید در زندگی روزمره تجربه‌شان کرده باشیم.
«آنها» دیگر فیلمی است که در بخش نمایش های ویژه کن در روز ۲۹ اردیبهشت اکران شد. این فیلم ساخته آناهیتا قزوینی زاده کارگردان ایرانی مقیم آمریکاست که قبل از این در کن با فیلم کوتاه سوزن خوش درخشیده بود. اما تازه ترین اثر او « آنها» داستان جی نوجوان ١۴ ساله‌ای است که همراه والدینش در حومه شیکاگو زندگی می‌کند. او که در حال هورمون درمانی است در مقطعی از زندگی به سرمی‌برد که باید درباره هویت جنسی‌اش تصمیم‌گیری کند. در این برهه حساس و پس از دو سال مصرف دارو و روان درمانی، «جی» در نبود والدینش، آخر هفته‌ای را با خواهرش لورن و دوست او، «آراز»، می گذراند.
«تهران تابو» نیز به کارگردانی علی سوزنده فیلمساز ایرانی تبار مقیم آلمان نیز با شش فیلم دیگر در بخش «هفته منتقدان» جشنواره به رقابت گذاشته خواهد شد. این فیلم هنری در استادیویی در شهر وین اتریش و با بازیگران واقعی فیلمبرداری و در کامپیوتر به صورت انیمیشن مونتاژ شده است.
درام اجتماعی «تهران تابو» که ۳۲ بازیگر در آن نقش ایفا کرده‌‌اند، داستان پنج جوان ساکن تهران را به تصویر می‌کشد که هر کدام با مشکلی درگیر هستند اما سرنوشت آنها به هم گره خورده است.مشکلاتی که کاراکترهای فیلم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
فیلم «وقت نهار» به کارگردانی علیرضا قاسمی به عنوان یکی از ۹ فیلم بخش رقابتی فیلم‌های کوتاه جشنواره کن برای نخل طلای بهترین فیلم کوتاه رقابت می‌کند. این فیلم بهمراه ۹ فیلم دیگر در روز ۶ خرداد به نمایش درخواهد آمد. فیلم «حیوان» ساخته بهرام و بهمن ارک نیز که در بخش سینه‌فونداسیون جشنواره کن پذیرفته شده است، نیز روز سوم خرداد رونمایی می شود.
همچنین مستند «رویاهای دم صبح» ساخته مهرداد اسکویی در جریان برگزاری بازار هفتادمین جشنواره فیلم کن به نمایش گذاشته می‌شود. هفتادمین جشنواره فیلم کن از تاریخ ۱۷ تا ۲۸ می (۲۸ اردیبهشت تا ۷ خرداد) در فرانسه برگزار می‌شود.