یادداشت هشتم

شنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۸  شماره ۱۲۴۵

انسان پسا کرونایی

دکتر سید محمد الحسینی

جامعه شناس و دبیر انجمن جامعه شناسی ایران شعبه دفتر اراک

انسان از جهت خلقت با بقیه موجودات متفاوت است، یکی از مهم ترین تفاوت های انسان متفکر بودن و کنشگری اوست و این ویژگی انسان در مخاطرات و مشکلات اجتماعی خود را به سزاواری و قدرتمندی نشان می دهد و گویی فریاد می زند من «انسان» هستم و مثل بقیه حیوانات اسیر طبیعت نیستم، همین ویژگی به انسان امید هم می دهد و حل مخاطرات موجب نشاط و پویایی و اعتماد به نفس می شود، چنان چه قبلا هم همین بوده و مشکلات حل شده، گاهی نیز این اعتمادبه نفس موجب فرد گرایی مفرط و غرورمی شود تا مخاطره ای دیگر وی را به خود بیاورد، بنابراین ما هم خالقیم و هم فراموشکار و این پدیده ها و مخاطرات دو نتیجه مهم را در زندگی اجتماعی در پی دارد: ما همیشه به یکدیگر نیازمندیم وبا حل این مخاطرات رشد می کنیم.

عامل توسعه تمدن ها همین وفاق بر حل مشکلات است که اگر حل نشود دیگر مشکل نیست، آسیب است.

اولریش بک جامعه شناس المانی از مفهوم جامعه مخاطره آمیز استفاده می کند و یکی از ویژگی های جوامع مدرن را همین مخاطره می داند، مخاطراتی که بشر برای ان پاسخ دارد و همین پاسخ ها می تواند تنگناهای اجتماعی را پر کند و یکی از بزرگ ترین مخاطرات مدرنیسم که تفرقه و فردگرایی است را به هم گرایی و افزایش اعتماد و سرمایه اجتماعی تبدیل می کند؛

مفهوم «به خودم مربوط است» برآمده از یک جامعه در حال توسعه و فردگرایی است که همه چیز در راه پیشرفت علمی و اقتصادی فدا شده؛ مردان و زنان تحصیل کرده ی شبه مدرنی که نا آگاهانه هم خود در آتش خود برتر بینی می سوزند و به دیگران به شکل ابزارهایی می نگرند که واسطه درآمد آنها هستند و از این جهت مفیدند که پول ساز هستند و هم در لجاجت و سماجت همه را به مسلخ می برند، کرونا به انسان می فهماند که پرکاهی بیش نیست اگر این فردیت ها را کنار نگذارد، به هیچ پویایی، نشاط و رشدی دست نمی یابد و این مشکل تبدیل به آسیب می شود، آسیبی که عاطفه ندارد و حذف آن ناشی از عملکرد خودمان است، مگر اینکه دست در دست هم نهیم به مهر و بدانیم که وجود تک تک ما به یکدیگر وابسته است، انسان پسا کرونایی باید بفهمد برای قضاوت مردم آفریده نشده، بلکه باید در وجود جسمی، اقتصادی و فرهنگی خود  همواره و مکرر باز اندیشی کند و به ذات و فطرت و تکلیف خود آگاه باشد و بفهمد او تنها نیست و همه چیز به همه کس مربوط است .