چهارشنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۸  شماره ۱۱۹۳

وقایع استان به مناسبت پنجمین سال فعالیت اتوبوس ایدز در اراک رویکرد اصلی و موثر بودن فعالیت آن را در اطلاع رسانی این بیماری بررسی می کند

 استیگما زدا یا بیمار یاب؟

کوروش دیباج

می گوید از ســـوزن که هراس نــداری، پاسخ می دهم اگر محکم نزنی نه هراسی ندارم، می گوید نگران نباش یک سوزن کوچک در داخل انگشت اشاره ات فرو می رود تا نمونه خونت برای آزمایش HIV مثبت به رپیدتست انتقال یابد، صدایی از جلوی اتوبوس توجه ام را جلب می کند، صدای مشاور بالینی اتوبوس است که به مسئول آزمایش گیرنده عنوان می کند، فرد جدید داوطلب برای آزمایش مورد چهار است، به یاد می آورم قبل انجام آزمایش از بنده هم مشاوره صورت گرفت که آیا نیاز به آزمایش تشخیص ویروس HIV مثبت دارم یا خیر؟ مرد میانسالی به عنوان مشاور پرسید آیا راه های انتقال این ویروس را می دانی؟ چقدر نسبت به بیماری ایدز اطلاع داری؟آیا اطلاع داری ویروس ایدز یا HIV عامل بروز بیماری ایدز است که از چهار روش سرنگ مشترک (عمدتا بین معتادان تزریقی)، ارتباط جنسی محافظت نشده، تزریق خون یا فرآورده خونی آلوده و از مادر مبتلا به نوزاد منتقل می شود و روش دیگری برای انتقال ندارد. روبوسی، با هم غذا خوردن و نشست و برخاست با مبتلایان به این ویروس عامل انتقال نیست و پس از چند پاسخ توسط من، مشاور تشخیص می داد که نیاز به آزمایش دارم یا خیر؟ و در صورت نیاز به آزمایش با ذکر یک کد برای مسئول ثبت آزمایش مشخص می کرد که از چه طریقی امکان دارد من مبتلا به این ویروس مبتلا شده باشم. سوزش کوچکی در انگشتم حس کردم، ناگهان متوجه شدم سوزن استرلیزه شده برای گرفتن یک قطع نمونه خون از بنده گرفته شده است، فرد آزمایش گیرنده با یک لوله باریک پلاستیکی که پیپت نام دارد قطره خون مرا از روی انگشت برداشته و به صفحه مستطیل شکل سفید رنگ باریکی که رپید تست نام دارد، انتقال می دهد و پس از چکاندن سه قطره مایعی بر روی قطره خون من می گوید کد شناسایی شما ۴۳ است، یک ربع دیگر برای جواب آزمایش بیا تا نتیجه را عنوان کنم. ترس تمام وجودم را فرا گرفته، با خود می گویم نکند من هم مبتلا به این ویروس شده ام، به سراغ حمید رضا سپهری راد، مدیر باشگاه مثبت اراک می روم و از وی درباره اینکه چه شد ایده اتوبوس ایدز به ذهن وی خطور کرد؟ و آیا در طول چند سال فعالیت این اتوبوس فرهنگ سازی و شناخت درستی به افراد جامعه نسبت به این بیماری صورت گرفته است یا خیر؟می پرسم،وی در پاسخ عنوان کرد: بحث استفاده وسیله نقلیه عمومی برای اینگونه فعالیت ها سابقه دیرینه ای دارد که در روسیه، آسیای جنوب شرقی و… صورت می گرفته است، به عنوان مثال از ون ها، مینی بوس ها و اتوبوس ها برای تیم های سیار جهت خدمت رسانی به معتادان خیابانی استفاده می شده است، برای اینکه به نقاط سخت دسترس به معتادان خیابانی دسترسی پیدا کرده و به آن ها برای کاهش آسیب هایی همچون ایدز و اعتیاد خدمات ارائه دهند.
مدیر باشگاه مثبت اراک ادامه داد: در کشور ما این کار سال های گذشته در تهران با فعالیت یک دستگاه اتوبوس در حوزه ایدز شروع شد و سال بعد باشگاه مثبت اراک اقدام به این کار در استان کرد، البته مرکز بهداشت استان سال قبل تر از اقدام باشگاه، با یک روز آزمایش ایدز را انجام می داد ولی به حد گستردگی ما نبود و در حد محدود این کار صورت می گرفته است.
سپهری راد با بیان اینکه باشگاه مثبت اراک به عنوان دومین استان کشور بود که انجام آزمایش داوطلبانه ایدز را توسط اتوبوس در کشور شروع کرد، گفت: در سال اول به دلیل محدودیت برای گرفتن اتوبوس این اقدام در سه روز صورت گرفت ولی در سال های بعد تا کنون انجام آزمایش داوطلبانه در هفته اطلاع رسانی ایدز به مدت یک هفته صورت می گیرد.
سپهری راد با اشاره به ماجرای ابتلای تعدادی از اهالی یک روستا در شهرستان لردگان به ویروس HIV مثبت، اظهار کرد: قطعا وقتی اتفاقات اینچنینی در کشور می افتد حواشی و شایعاتی بوجود می آید و باعث بزرگنمایی و حتی هراس در بین عموم مردم جامعه می شود. نمی توانم کتمان کنم که حادثه لردگان تاثیری بر فعالیت های این اتوبوس و تمایل افراد برای انجام آزمایش نداشته است، ولی نه تنها امسال بلکه هر زمان مردم برایشان سوال پیش می آید باشگاه مثبت اراک و مشاور اتوبوس ایدز این اطمینان را به آن ها داده که هیچ موردی برای نگرانی نیست و کلیه خدماتی که باشگاه مثبت اراک چه در قالب اتوبوس ایدز و چه در قالب فعالیت های دیگری که در طول سال باشگاه انجام می دهد محرمانه و رایگان است و مهمتر از همه تمام وسائل آزمایش ایدز یکبار مصرف است و جایی برای نگرانی نیست.
وی عنوان کرد: وقتی یک بیماری یا آسیب اجتماعی به صورت تابو و استیگما در جامعه تبدیل می شود و در واقع اسم آن همراه با انگ و تبعیض است، زمانی زیادی نیاز دارد که روند دید مردم نسبت به آن بیماری یا آسیب همچون ایدز تغییر پیدا کند.
سپهری راد ادامه داد: اینکه فعالیت های باشگاه در قالب اتوبوس ایدز چقدر باعث افزایش آگاهی مردم نسبت به این بیماری و رفع انگ و تبعیض در جامعه شده است، باید عنوان کنم اثرگذاری فعالیت های ما در طول زمان مشخص می شود، وقتی اثر گذاری فعالیت های باشگاه مثبت و اتوبوس ایدز را بررسی می کنم، به این نتیجه می رسم که نسبت به سال اول که باشگاه، اتوبوس ایدز را در شهر اراک برای انجام آزمایش داوطلبانه ایدز شروع کرد، دید مردم نسبت به این بیماری اصلاح و آگاهی آنان بیشتر شده است، به یاد دارم سال اول که اتوبوس ایدز راه اندازی شد عده ای فکر می کردند انجام آزمایش ایذر انجام آزمایش قند و چربی خون است ولی خوشبختانه در سال های اخیر شاهد موارد این چنینی کمتری هستیم و قطعا اگر تفاوتی نسبت به افزایش آگاهی مردم نسبت به این بیماری پیدا نمی کردیم، فعالیت اتوبوس ایدز را برای سال های بعد متوقف می کردیم.
مدیر باشگاه مثبت اراک تاکید کرد: مسائل حوزه پیشگیری باید مستمر باشد، یعنی این استمرار در طول سال صورت گیرد، نه در هفته خــــاص و به صورت مناسبتی صورت گیرد، به نظرم استمرار در فعالیت های پیشگیرانه همچون پیشگیری از بیماری ایدز تاثیر گذاری آن بیشتر از این باشد که فقط در هفته اطلاع رسانی ایدز به این بیماری و شیوه های انتقال آن پرداخته شود.
وی گفت: خیران با احتیاط به حوزه آسیب های اجتماعی ورود پیدا می کنند، به همین دلیل است جذب خیر در این حوزه بالاخص بیماری ایدز بسیار سخت است،علاوه بر آن اوضاع اقتصادی جامعه ما مزید بر علت شده است، یعنی خیرانی که در حوزه های مختلف به غیر از آسیب های اجتماعی کمک می کردند، هم اکنون دست به عصا کمک می کنند، فشار اقتصادی روی همه مردم است.ما لابی هایی با خیران برای کمک به بیماران ایدز انجام می دهیم ولی محدود می توانیم از خیران کمک بگیریم و این کمک ها بصورت مقطعی است، اما اینکه یک خیر یا خیرانی بصورت دائمی به باشگاه مثبت اراک برای کمک و حمایت از بیماران مبتلا به ایدز کمک کنند، متاسفانه وجود ندارد.
سپهری راد با اشاره به اینکه باشگاه مثبت اراک یک NGO است، گفت: NGO ها یا سازمان های مردم نهاد مستقل هستند، اما وقتی که سازمان مردم فعالیت هایی را بر اساس یک سری پروتکل های خاص باید انجام دهد و اعتباراتی برای آن سازمان مردم نهاد در نظر گرفته می شود که در آن حوزه خاص باید هزینه شود، نمی توان به دلیل مستقل بودن این اعتبارات دیر یا پرداخت نشود، از طرفی اعتباراتی که در حوزه پیشگیری و حمایت از بیماران ایدز در نظر گرفته می شود،همیشه محدود بوده و هم اکنون با توجه به شرایط اجتماعی محدود تر شده است.
مدیر باشگاه مثبت اراک ادامه داد: منظور از محدودتر شدن اعتبارات این است که هزینه ها افزایش پیدا کرده است، در واقع اعتبارات باشگاه برای پیشگیری و حمایت از بیماران مبتلا به ایدز اعتبارات ۸ سال پیش است، ولی هزینه نسبت به هشت سال پیش بسیار افزایش پیدا کرده به همین دلیل است که باشگاه مثبت اراک حداقل برای حمایت از بیماران مبتلا به ایدز تحت فشار است.
وی با اشاره به اینکه در طول ۵ سال اخیر با فعالیت اتوبوس و انجام تست ویروس HIV از شهروندان هیچ گزینه مثبتی یافت نشده است، گفت: امسال با توجه به محدویت هایی که باشگاه در تامین رپیدتست ها داشت حدود ۵۰۰ نفر را مورد آزمایش قرار داد در صورتیکه سال گذشته تعداد آزمایش های گرفته شده بالای ۹۰۰ نفر بوده است.
سپهری راد در پایان بیان کرد: وظیفه اتوبوس ایـدز در هفتــــه اطلاع رسانی ایدز رویکرد بیمار یابی نیست و بیشتر رویکرد آن رفع انگ و تبعیضی است که نسبت به این بیماران در جامعه وجود دارد، در واقع بیشترین تاکیدمان اطلاع رسانی و آگاه سازی جامعه نسبت به این بیماری است و می خواهیم به مردم جامعه این اطلاع را بدهیم که بیماری ایدز ترسناک نیست و فردی که مبتلا به ویروس HIV مثبت می شود، می تواند یک زندگی عادی داشته باشد.
به ساعتم نگاه می کنم زمان بیش از یک ربع گذشته، وارد اتوبوس می شوم، نتیجه آزمایش را می پرسم و در پاسخ می شنوم کد ۴۳ جواب آزمایشتان منفی است در حالی که از اتوبوس خارج می شوم جوانی را می بینم که با خوشحالی به دوستانش می گوید جواب آزمایش منفی است و زنده می مانم.