استاد « نادر گلچین» خواننده سرشناس موسیقی سنتی ایران درگذشت/خزان گلچین

یکشنبه ۲ مهر ۹۶   شماره ۶۸۷

آخرین روز تابستان سال ۹۶ روز غم انگیزی بود برای آن ها که با صداها و آهنگ ها خاطره بازی می کنند. استاد « نادر گلچین» خواننده موسیقی سنتی و نوازنده تار، سنتور و تمبک بعد از گذران یک دوره بیماری از دنیا رفت تا به همراه خود بخشی از خاطره های جوانان دهه های گذشته را دفن کند هر چند که صدای او هنوز زنده است و بر لوح دل ها می ماند. ترانه هایی چون « یوسف گمگشته»، « من دیگه بچه نمی شم»، « آمد نوبهار» و «مسبب» از به یادماندنی ترین آثار اوست.
بیشترین فعالیت هنری این هنرمند فرهیخته به دوران قبل از انقلاب باز می گردد و آلبوم « گریز» تنها اثر منتشر شده وی بعد ازانقلاب بود که چند سال پیش با همکاری فریدون شهبازیان ارائه شد.
گلچین سبک خاص خود را در موسیقی داشت. او که در ابتدا خواننده محلی گیلان بود در سال ۱۳۳۹ به تهران آمد و فعالیت‌های هنری خود را در وزارت فرهنگ و هنر دنبال کرد.
گلچین به گفته صاحب‌نظران از تحریرهای شمرده و پخته آوازی برخوردار بود و سعی می‌کرد محدوده صدایش را بشناسد. به ویژه در ادای کلمات و خوانش درست شعرها تسلطی قابل اعتنا داشت.
گلچین آوازخوانی را صرفا از طریق گوش‌دادن به رادیو یاد گرفته بود. او گفته بود: «من هیچگاه معلمی نداشته‌ام تا موسیقی را سینه به سینه از او یاد بگیرم، اما از هر آنچه خوشم می‌آمد بهره‌برداری می‌کردم. بارها شده بود که از مدرسه فرار می‌کردم به قهوه‌خانه می‌رفتم تا صدای موسیقی را از رادیوی قهوه‌خانه بشنوم.»
وی در طول سال های فعالیت خود در موسیقی با هنرمندان بزرگی چون فرامرز پایور، منصور صارمی، پرویز یاحقی، حبیب‌الله بدیعی، علی‌اصغر بهاری، جلیل شهناز، فرهنگ شریف، فضل‌الله توکل، جهانگیر ملک، امیرناصر افتتاح، محمد اسماعیلی، آبتین اجلالی و منصور نریمان همکاری کرد.
همکاری با آهنگسازان و هنرمندانی همچون فریدون شهبازیان، عماد رام، مجتبی میرزاده، حسن یوسف زمانی، عبدالکریم مهرافشان، عباس خوشدل، همایون خرم، مهدی خالدی، محمد حیدری، فرامرز پایور هم از دیگر اجزای کارنامه هنری اوست.
صدیق تعریف، یکی از خوانندگان موسیقی سنتی ایران، در گفت‌وگویی درباره سبک موسیقی نادر گلچین می‌گوید: «نادر گلچین صاحب امضاء بود، یعنی شبیه هیچ‌کس نبود، چه خواندنش، چه تکنیکش، چه نوع صدایش. تمبر و رنگ صدایش.»
ناصر مسعودی خواننده پیشکسوت نیز درباره ویژگی‌های هنری زنده‌یاد نادر گلچین به ایلنا گفته بود: «نادر یکی از هنرمندان و خوانندگان بسیار دقیق ما بود و بخصوص در زمینه انتخاب و شناخت شعر دقت بسیار بالایی داشت. نادر صدای مخصوص و خاص خودش را داشت و اصلا صدایش تقلیدی نبود. این صدا بسیار دلنشین و گوشنواز بود. شعور شعری و شعور موسیقایی مثال زدنی داشت. من و گلچین جزو کسانی بودیم که اصطلاحا مکتب استاد را از راه گوش فراگرفتیم.»
وی درباره فعالیت نکردن نادر گلچین در سال‌های بعد از انقلاب گفت: «نادر جزو گروهی از هنرمندان بود که بعد از انقلاب فعالیت نکردند؛ ولی با این وجود همواره مورد احترام بود و گاها صدا و سیما نیز کارهایی از ایشان را پخش می‌کرد. قطعا کسانی که با او نزدیک‌تر بودند می‌دانند چرا بعد از انقلاب فعالیت نداشت. خود من نیز جزو همین گروه بودم البته در سال ۱۳۶۸ به اصرار بسیاری از زعمای فرهنگی رشت قطعه «میرزا کوچک‌خان» یا همان «سردار جنگل» را اجرا کردم. بعد از آنها هم گاهگداری فعالیتی انجام دادم اما آقای گلچین در همین حد هم فعالیت نکرد.»
وی در ادامه افزود: « این را بدانید که حسب‌الظاهر است که آقای نادر گلچین دیگر نیست اما هنرش هست و خواهد بود همانطور که نزدیک به چهار دهه فعال نبود؛ اما صدایش در وجود ما جریان داشت. از خداوند برای نادر عزیز طلب رحمت و مغفرت می‌کنم و به بازماندگان او و همچنین مردم هنردوست کشورمان تسلیت می‌گویم.»
نادر گلچین که از حدود دو ماه قبل بر اثر بیماری ریوی در بیمارستان گاندی بستری بود روز جمعه ۳۱ شهریور در سن ۸۱ سالگی دار فانی را وداع گفت.