روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
چهارشنبه ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ شماره ۸۱۰
***وقایع استان
سمیه انصاری فر
***
همانطور که می دانیم صنعت گردشگری هم اکنون یکی از مهم ترین صنایع جهان است و در درآمدزایی و ارزآوری برای یک کشور نقش عمده ای دارد. بنابراین آنچه هم اکنون برای مسئولان و سیاستگذاران کشورهای مختلف مهم است توسعه این بخش بعنوان یکی از موثرترین عوامل بر اقتصاد یک منطقه مورد توجه است. در دنیای امروز از ابزارها و شیوه های مختلفی برای بهبود حال گردشگران و روش های مختلف برای معرفی بهتر شهر و منطقه و ترغیب در بازدید از آن ها استفاده می شود.
بدون شک بغیر از آنچه جاذبه های گردشگری عنوان می شود فراهم کردن زیرساخت ها نیز از اهمیت بسیاری در توسعه صنعت توریسم برخوردار هستند. از اقامتگاه و هتل ها تا زیرساخت های حمل و نقل. امروزه در سیستم حمل و نقل گردشگری اتوبوس های گردشگری یکی از ایده های مورد استفاده در صنعت توریسم هستند.
اتوبوس های گردشگری سیستم جدیدی در شناسایی بهتر و راحت تر جاذبه های گردشگری هر منطقه به گردشگران می باشد که در اکثر شهرهای توریستی جهان ایجاد شده است. این اتوبوس ها در مسیرهای مشخص به ترتیب به اماکن مختلف و جاذبه های گردشگری می روند، ممکن است در این مسیر جاذبه هایی دیده شود که شاید برخی از گردشگران از وجود آن بی خبر بوده و یا به دلیل نبود زمانبندی مناسب از دیدن آن ها محروم باشند. در واقع این اتوبوسها مخصوص گردشگرانی است که می‌خواهند از جاذبه‌های یک شهر دیدن کنند بدون آنکه متحمل هزینه‌های گزاف حمل و نقل شوند و یا سرگردان در شهرها از یک مکان به مکان دیگری بروند. آنها سوار بر این اتوبوسها شده و در یک تور شهری شرکت می‌کنند. البته این اتوبوس ها شکل و شمایلی ویژه ای دارند و اغلب اتوبوس های دو طبقه روبازی است که به بیرون اشراف دارند. این اتوبوس ها هم اکنون در کشورهای مختلف دنیا وجود دارند و از آن ها استقبال ویژه ای می شود. یکی از این کشورها که در آن تعداد زیادی اتوبوس گردشگری دیده می‌شود اسپانیاست. در شهرهای مادرید به عنوان پایتخت و بارسلونا به عنوان شهر توریستی به وفور اتوبوس‌های توریستی در حال تردد هستند در هر میدان مهمی از شهر و جلوی هر بنای گردشگری و دیدنی و تاریخی یک ایستگاه مخصوص این اتوبوسها قرار دارد که در آن مسافران صف های طولانی تشکیل داده اند. مسافران به هر جاذبه‌ای که برسند از اتوبوس پیاده شده و پس از بازدید از آن مکان دوباره در همان ایستگاهی که پیاده شدند حاضر می‌شوند تا به مقصد بعدی با اتوبوس بعدی بروند معمولا این اتوبوسها یک خط گردشگری را طی می‌کنند که دارای بیشترین جاذبه باشد. حتی اگر مسافری نتواند در یک روز همه جاذبه‌های در مسیر اتوبوسها را ببیند می‌تواند روز بعد به سفر درون شهری خود ادامه دهد به شرط آنکه بلیت آنها اعتبار داشته باشد.
در شهرهای مختلف ایران از جمله تهران، اصفهان و مشهد نیز سال هاست که اتوبوس های گردشگری در حال فعالیت هستند هر چند که به جرات می توان گفت نظم و تنوع موجود در اتوبوس های گردشگری کشورهای دیگر خیلی بیشتر از کشور ماست که به تازگی این تجربه را آغاز کرده است یکی از عمده ترین تفاوت های این است که در کشور ما اغلب از همان اتوبوس های معمولی درون شهری استفاده می شود در حالیکه این اتوبوس ها باید دارای تجهیزات مختلف باشند. بدون شک ایام نوروز فرصت ویژه ای برای گردشگری است. از آنجاییکه در این ایام گردشگران داخلی اغلب از شهر خـود بـه شهر دیگر مسـافرت می کنند اتوبوس های گردشگری می تواند فرصت مناسبی باشد تا بازدیدکنندگان از یک شهر را بـا جاذبه های گردشگری آن آشنا کند.
در شهر اراک نیز دو سالی است که در ایام نوروز شاهد راه اندازی اتوبوس های گردشگری و اراک گردی هستیم. البته این فرصت و تجربه تنها نمی تواند برای مسافران و گردشگران جذاب باشد بلکه خود شهروندان که مجال و یا اطلاعاتی از برخی جاذبه های شهری خود ندارند می توانند از یک سفر دورن شهری متفاوت لذت ببرند و با داشته های تاریخی و فرهنگی خود آشنا شوند و بدون شک ایــن آشنایی موجب می شود تا خود آن ها نیز بعنوان مبلغ آثار تاریخی و فرهنگی شهرشان برای گردشگران غیربومی باشند.
نوروز امسال نیز اتوبوس های اراک گردی فعال خواهند بود. مجری این طرح شهرداری اراک است و میراث فرهنگی استان مرکزی در اجرای آن همکاری خـواهد کرد. هم اکنون این اتوبوس هــا در حال آماده سازی هستند تا در ایام نوروز به کار گرفته شوند. هر چند همچنان اتوبوس های که برای این کار در نظر گرفته شده استانداردهای یک اتوبوس گردشگری را ندارد باید بیشتر مورد توجه باشد و برای آن اعتبار مناسب در نظر گرفته شود زیرا به راحتی می تواند به یکی از منابع درآمدزایی خوب تبدیل شود. از آنجاییکه اراک اغلب یک شهر توریست پذیر نیست و بیشتر یک مسیر مواصلاتی و عبوری برای گردشگران است اینگونه اتوبوس ها می تواند مسافران را برای حضور در اراک و دیدن جاذبه ها آن ترغیب کند.
هرچند هنوز ایستگاه ها و مسیرهای این اتوبوس در اراک مشخص نشده است؛ ولی بدون شک و با توجه به تجربه سال های گذشته بازار تاریخی اراک، موزه های حسن پور، چهارفصل، مفاخر، صنایع دستی، کلیسای مسروپ، تالاب میقان، خانه های تاریخی و سایر بناها و اماکن فرهنگی و تاریخی می تواند در مسیر حرکت این اتوبوس ها باشد.
در ادامه نگاه کوتاهی داریم به چند جاذبه گردشگری در درون شهر اراک
بازار تاریخی اراک: بازار اراک یکی از اولین بناهای ساخته شده در شهر اراک که شامل حمام، مسجد، مدرسه، آب‌انبارها، گذرها و کاروانسراها در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزی سلطان آباد (نام قدیم اراک) بنیان گذاشته شده است. چهارسوقی در مرکز این بازار قرار گرفته و دارای دو مسیر شمالی جنوبی و شرقی غربی است که از چهار جهت به دروازه‌های قدیم شهر متصل می‌شده‌اند. مجموعه‌ی بازار اراک نقشه‌ای از پیش طراحی شده دارد و بر خلاف سایر بازارها، مسیر آن آزاد و منحنی نیست، بلکه مسیرها منظم و دارای تقارن هندسی هستند. راسته‌ی بازار و گذرهای متعددی که آن را قطع می‌کنند، پایه و اساس بافت شطرنجی شهر سلطان‌آباد را ایجاد کرده‌اند. وجود تیمچه ها و کاروانسرهای مختلف بر زیبایی های این بازار افزوده است.
موزه مردم شناسی ( حمام چهارفصل): بنای حمام چهار فصل اراک یکی از زیباترین آثار معماری و کاشی‌کاری ایران در قرون اخیر است و به واسطه‌ی تزئینات منحصربه‌فرد آن، یکی از نمونه‌های بی‌نظیر معماری ایرانی به شمار می‌رود. حمام چهارفصل برگرفته از تابلوهای کاشی‌کاری شده در چهار جهت حمام در بخش سربینه‌ی مردانه است که بنا بر شرایط مختلف فصول سال (فصل‌های چهارگانه) به تصویر کشیده شده است. روی این کاشی‌های لعاب‌دار، نقوشی از مناظر طبیعی، شکارگاه و… دیده می‌شود. هم اکنون از مساحت حدود ۱۶ هزار متری بنا، حدود ۵ هزار متر آن شامل سربینه‌ی مردانه و گرم‌خانه، رختکن و هشتی بین گرم‌خانه و رختکن به موزه اختصاص یافته است و اشیاء بسیار مهمی متعلق به دوره‌های مختلف قبل و بعد از اسلام در آن نگهداری می‌شود.
انواع تنگ‌های سفالی، کاسه، خمره، قدح، پیمانه، انواع مجسمه، آفتابه و لگن، سنگ‌نوشته و ابزار آلات کشاورزی و دفاعی در این موزه نگهداری می‌شود. محراب تاریخی و با ارزش مسجد جامع ساوه که از آثار منحصربه‌فرد معماری و گچ‌بری دوره‌ی سلجوقیان است در این محل نگهداری می‌شود.
در حال حاضر اشیایی باستانی متفاوتی از دوران پیش از اسلام و پس از اسلام مانند سکه‌های دوره‌های مختلف تاریخی، عقدنامه‌های دوره‌ی قاجار، کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، ظروف مسی و قلم‌زنی، خمره‌های سفالی، لوازم ریسندگی، اسباب قدیمی حمام، ده‌ها پیکره مربوط به مردم‌شناسی در این حمام نگهداری می شود. اشیای به دست آمده از کاوش‌های منطقه‌ی باستانی زلف‌آباد فراهان نیز در این موزه به نمایش درآمده‌اند.
تالاب میقان: تالاب کویری میقان در استان مرکزی و ۱۵ کیلومتری شمال شرقی اراک قرار دارد. این منطقه یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعت استان مرکزی و از زیستگاه‌های مهم و بین‌المللی پرندگان است. تالاب میقان، آخرین حلقه اکولوژیک حوزه آبریز دشت اراک است که آب‌های سطحی مسیل‌های فصلی را جذب می‌کند و مساحت حوزه دریاچه فصلی آن بسته به ورودی آب بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ کیلومتر مربع متغیر است. این تالاب در روزگاران گذشته به نام نمکزار فراهان مشهور بوده است. محیط دریاچه میغان از ۱۶ تا ۲۴ کیلومتر متغیر است و جزیره کوچکى در وسط آن قرار گرفته است که آثار و خرابه‌هاى ساختمانى در آن وجود دارد. ین محدوده از نظر اقلیمی زمستان‌های معتدل دارد و به جهت همین ویژگی، توقفگاه گروه های جمعیتی پرندگان مهاجر است که در دسته‌های کوچک و بزرگ و با شکلی زیبا در فراز و فرود های خود تابلوهای چشم نوازی از طبیعت بکر و زیبایی ها را فراروی هر بیننده ای قرار می‌دهند. در فصل بهار تالاب میقان به عنوان یکی از زیستگاه‌های اصلی پرندگان مهاجری که در پائیز با عبور از این منطقه از نواحی سردسیر سیبری به سمت مناطق گرمسیر جنوبی و افریقا پرگشوه بودند و اینک در راه بازگشت به موطن اصلی در این تالاب اسکان موقت دارند. جنگل های قره داغ این محدوده و شب های پرستاره اش بی شک برای گردشگران جذاب خواهد بود.
