آیا طرح دغدغه ها در خصوص شرایط بازار نتیجه خواهد داد؟/بازار بدون پول بازار نمی شود

پنجشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۶   شماره ۷۱۴

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

دارایی های فرهنگی و تاریخی این شهر آنقدر نیست که اگر یک اثر ویران یا نابود شد دلمان خوش باشد که بنای دیگری داریم با چه عظمت و طمطراقی، دلمان خوش باشد که اگر مراقب این یکی نبودیم حالا حواسمان را جمع می کنیم برای آن ها که مانده اند. نه؛ برای اراک اینطور نیست. این شهری است با تنها یک بازار تاریخی که آن هم به نظر می رسد حال و روز خوشی ندارد. چند هفته گذشته مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی از مرمت اضطراری بام بازار اراک خبر داده بود و در همان زمان از عدم همکاری ارگان های مسئول در نگهداری و مرمت بازار از جمله شهرداری و اوقاف انتقاد کرده بود.
شنیده ها و دیده ها حاکی از این است که اوضاع بازار اراک خیلی به سامان نیست و هم اکنون در شرایطی است که به نظر می رسد بغیر از میراث فرهنگی استان که باید در انجام وظیفه ذاتی خود جدی تر باشد دستگاه ها و مسئولین دیگر نیز باید در حفظ این میراث اقدام و مشارکت موثرتری داشته باشند و تنها نگرانی هایشان در سخنانشان خلاصه نشود بلکه این نگرانی و دغدغه در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری هایشان نیز دیده شود. سخنان چند روز پیش یکی از اعضای کمیسیون نظارت شورای شهر اراک در مورد بازار و همچنین خبر ارســال نامه ای به سازمان میراث فرهنگی کشور با موضوع ثبت جهانی بازار اراک از سوی علی اکبر کریمی نماینده اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی دوباره نام بازار را بر سر زبان ها انداخت.
کریمی گفته بود پیشنهادی که به سازمان میراث فرهنگی ارائه شده است ثبت جهانی کل بافت تاریخی بازار اراک شامل گذرها، راستـــه‌ها و کاربری های ایجاد شده در حدفاصل خیابان های محسنی و حصار است تا بتوان برای احیای این اثر تاریخی و حفظ و حراست از آن از طریق ثبت جهانی اقدام کرده و در راستای معرفی آن به نسل های آینده گام برداشت.
البته صحبت های علیرضا مرادی عضو کمیسیون نظارت شورای شهر اراک در مورد بازار در روزهای اخیر نیز شنیدنی است.
به گزارش وقایع استان به نقل از ایسنا، عضو کمیسیون نظارت شورای شهر گفت: در بازدید اعضای کمیسیون نظارت شورای شهر از تمام بازار اراک از میدان ارگ تا بازارچه امیرکبیر و حتی بام بازار را مورد بازدید قرار دادند و کلیه مشکلات و چالش‌های موجود احصا شد.
مرادی با تاکید بر اینکه وضع بازار وخیم و بحرانی است، تصریح کرد: بازار اراک به لحاظ فرهنگی، ساختاری، فیزیکی، مرمت، نظارت و نگهداری دارای شرایط بحرانی است و باید متولی واحد حاذقی برای آن تعریف شود.
وی تصریح کرد: مشکلات بغرنج کنونی بازار اراک به نــوعی است که فرصت جهانی شدن آن را از دست خواهیم داد، شرایط امروز بازار حاصل سوءمدیریت‌هاست و خرابی‌های امروز و مشکلات را نمی‌توان با اعتبارات قطره چکانی رفع کرد. بازار در حال از دست رفتن است و باید تمهیدات موثری برای آن در نظر گرفت.
مرادی با بیان اینکه بازار تاریخی اراک سرمایه اراک به شمار می‌رود، عنوان کرد: هیچ یک از سراهای این بازار امروز شاداب، زنده و پویا نیست و حداقل شرایط را در اختیار ندارند و حتی در آستانه ریزش است، اما هیچ اقدام موثری در این خصوص صورت نمی‌گیرد حتی مرمت‌های صورت گرفته با نامرغوب‌ترین مواد و بدون نظارت بر روند کار انجام شده است که نه تنها مشکلی را رفع نکرده بلکه فاجعه‌آفرین شده است.
این عضو شورای شهر اراک تاکید کرد: شرایط بازار تاریخی اراک به نحوی است که وضعیت آن قطعا در صحن علنی شورای شهر اراک بررسی خواهد شد و لازم است مسئولان امر در خصوص این وضعیت پاسخگو باشند.
وی اظهار کرد: همه حوزه‌ها و متولیان به شکلی در پی فرار ار مسئولیت‌پذیری هستند و متولیان دیگر را متهم به کم‌کاری می‌کنند، اداره کل اوقاف باید مسئولانه پاسخگوی سهم متعلقه خود در آبادانی و نگهداری بازار باشد و با بهانه‌های غیر قابل قبول کار را رها نکند، اداره کل میراث فرهنگی که یکی از متولیان اصلی است باید محوریت کار را بپذیرد و متولی معین برای پیگیری امور بازار به مبادی ذیربط معرفی کند، از طرفی معضلات فرهنگی بازار و ناهنجاری‌های رفتاری بعضی از کسبه بحث مفصلی است که کمیسیون فرهنگی شورای شهر در دستور کار قرار داده‌ است.
مرادی افزود: با توجه به وضعیت بازار اراک پیشنهاد می شود کمیته‌ای متشکل از استانداری مرکزی، فرمانداری و شهرداری اراک، هیات امنای بازار و سمن‌ها تشکیل شود تا جهت مدیریت بحران کنونی به شکلی عملی تصمیم‌سازی کنند تا بتوان بازگشت به اوج بازار اراک را مجددا رقم زد.
این دیدگاه و نگاه عضو شورای شهر ما را بر آن داشت تا با یکی از اعضای هیات امنای بازار گفتگویی در این خصوص داشته باشیم تا شمایی از شرایط کنونی بازار در اختیار ما قرار دهد.
علیرضا عسگری نسب به وقایع استان گفت: نزدیک به یکی دو سال است که دغدغه کسبه و هیـــات امنای بازار رسیدگی به ساختمان بازار است، مـوردی که در سال های قبل بـــه دلیل سهل انگاری ها و عدم برنامه ریزی ها در خصوص مرمت بازار موجب آسیب دیدگی بنای قدیمی و تاریخی بازار از جمله کاروانسراهایش شده بود.
وی ادامه داد: قطعا اگر در سال های گذشته به صورت جزئی مرمت ها و رسیدگی ها از سوی متولیان انجام و دقت نظر بیشتری از سوی کسبه می شد این وضعیت رخ نمی داد. به هر روی بعد از تشکیل هیات امنا این موضوع دغدغه اصلی شد و به دنبال پیگیری آن بودیم و برای همین رایزنی ها با ارگان های متولی در این خصوص آغاز شد.
عسگری اضافه کرد: البته در ابتدا میراث فرهنگی توجیهش برای تعلل در این کار عدم تامین اعتبار بود که خوشبختانه بخشی از آن تامین و هم اکنون میراث، کار مرمت را مدتی است آغاز کرده است.
وی اظهار کرد: در این خصوص همچنان چالش هایی وجود دارد اول مالکیت بخشی از سراهای بازار با اوقاف است و میراث فرهنگی معتقد است برای مرمت آن ها اوقاف نیز باید مشارکت داشته باشد ولی متاسفانه اوقاف از این اقدام سرباز می زند.
عسگری گفت: از طرفی میراث فرهنگی با وجود مشکل کمبود بودجه مشغول انجام پروژه های مرمتی در بازار است؛ ولی مسئله این است که این کار با بی دقتی، سهل انگاری و عدم توجیه پیمانکار، کارگر و مسئول پروژه انجام می شود که روی کیفیت این مرمت ها تاثیر دارد.
وی ادامه داد: بعنوان نمونه در مورد مرمت سقف بازار کاه گل ها باید مدتی بمانند تا عمل بیایند و بعد مورد استفاده قرار بگیرند ولی این مورد نادیده گرفته می شود این یک واقعیت است هر روز که نمی توان در بازار مصالح و کارگر آورد بنابراین باید از ابتدا کار با کیفیت انجام شود.
عسگری با بیان اینکه زمان بندی نامناسب نیز یکی دیگر از چالش جدی در امر مرمت است، افزود: ما هم اکنون در شش ماهه دوم سال هستیم و هنوز کار مرمت بام ها تمام نشده و اگر در این روزها با یک بارندگی مواجه شویم بازار دوباره آسیب خواهد دید.
وی با اشاره به اینکه مسئولین این روزها نگران بازار هستند و سخنانی در این مورد می گویند، گفت: این دغدغه وجود دارد چه در شورای چهارم و چه در شروع کار شورای پنجم جلسه ای در خصوص روند پیگیری وضعیت بازار تشکیل شده ولی ما همچنان شاهد اتفاق مثبتی در این زمینه نیستیم.
عضو هیات امنای بازار اظهار کرد: در خصوص این عدم نتیجه گیری چند چالش وجود دارد اول اینکه سازمان ها و ارگان های مربوطه در حال موازی کاری هستند و با یکدیگر اجماعی ندارند که پیشنهاد ما این است هر چه سریعتر یک کارگروه ویژه با حضور این دستگاه ها تشکیل و وظایف مشخص شود.
عسگری گفت: جدای از آن تامین اعتبار بسیار مهم است؛ ولی این بودجه زمانی می تواند مثمرثمر باشد که برنامه کوتاه مدت و بلند مدت داشت.
وی ادامه داد: در برنامه کوتاه مدت باید مواردی چون مرمت های اضطراری و رسیدگی به مسائل صنفی کسبه مورد نظر باشد و در کنار این باید یک برنامه بلند مدت و دورنمای کلی با این رویکرد که بازار بعنوان یک فضای تاریخی و سنتی که در آینده محل حضور گردشگران بین المللی خواهد بود وجود داشته باشد.
عضو هیات امنای بازار اضافه کرد: متاسفانه هم اکنون این دیدگاه وجود ندارد بعنوان مثال وقتی کاری برای مرمت آغاز می شود اگر این نگاه کلان باشد اقدام با برنامه ریزی و نگاه کارشناسی انجام شده و نقاط مثبت و منفی دیده می شود تا این مرمت پایدار باشد.
عسگری تصریح کرد: ما بعنوان هیات امنا در خصوص مرمت سرای وکیل به میراث فرهنگی پیشنهاد دادیم که این مرمت با این دیدگاه باشد که این سرا یک سرای پایلوت برای جذب گردشگر در آینده دیده شود زیرا شِمای کوچک شده ای از بازار اراک است و تنها این رویکرد که یک کاروانسرا مرمت می شود مورد توجه نباشد.
وی بیان کرد: در حال حاضر نیز اقداماتی همچون کانالی که در بازار ایجاد شده و یا طرح شبگردی بازار می تواند با یک دورنمای مناسب بازار اراک را به یک قطب گردشگری در ایران تبدیل کند.
عسگری تاکید کرد: در مورد تشکیل هیات امنا نیز باز این خود کسبه بودند که اقدام کردند و در نهایت خود هیات امنا و کسبه در زمینه احیای بازار باید تلاش کنند و در دستگاه ها و ارگان ها این حساسیت و ضرورت را ایجاد کنند.
وی گفت: هم اکنون در پشت بام و چند کاروانسرا میراث فرهنگی در حال تعمیر و مرمت است؛ ولی در نهایت نکته مهم این است که مجموعه بازار نیاز به بودجه کلان برای مرمت اساسی و اصولی دارد.
عسگری اضافه کرد: بازار اراک با توجه به ویژگی هایش ظرفیت جهانی شدن را دارد که یک بخشش از جمله نوسازی، مرمت و بهسازی به تامین اعتبارها از سوی سازمان میراث فرهنگی بستگی دارد و یک بخش نیز فرهنگ سازی است که باید از سوی هیات امنا و کسبه انجام شود.
وی در خصوص صحبت های عضو کمیسیون نظارت شورای شهر هم گفت: به نظر می رسد به غیر از شرایط فیزیکی بازار بیشترین دغدغه او بحث فرهنگی کسبه بازار بود که در این مورد باید گفت وجود بخشی از ناهنجاری ها و رفتارهای غیرفرهنگی در بازار ناگزیر است زیرا بازار جدای از جامعه و شرایط کنونی اجتماع نیست و این ناهنجاری ها ربطی به خود بازار و یا مخصوص تنها بازار نیست و در تمامی جــامعه دیده می شود.