روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
شنبه ۱۳ آبان ۹۶ شماره ۷۱۵
***
وقایع استان
سمیه انصاری فر
***
دنیای کودکان دنیای خاص خودشان است که می تواند سرشار از خلاقیت و ایده و حرف باشد بنابراین اگر این بخش در زندگی آن ها بیشتر مورد توجه قرار بگیرد قطعا به افزایش توانمندی ها و ویژگی های خاصشان در دوران بزرگسالی کمک خواهد کرد. نقاشی، بازی کردن و قصه گویی از جمله فعالیت هایی است که کودک با آن ها خود و نگاهش به زندگی را بروز می دهد. در این میان نقاشی شاید یکی از مهم ترین ها باشد زیرا به طور مستقیم از درون کودک سرچشمه می گیرد. برگزاری نمایشگاه نقاشی « همان هایی که هستند» که در آن آثار پنج هنرجوی خردسال اراکی به نام های «ترلان غفاری مهر»، «تینا جعفری»، «تینا علیخانی»، «ثمین کریمیان» و «نازنین زهرا دارابی» به نمایش در آمده فرصتی بود تا گشت و گذاری در جهان رنگ ها و شکل های کودکان داشته باشیم. نقاشی هایی که هر کدام بیانگر دید خالص کودکان به دنیایی اطراف و مسائلش است. به همین بهانه گفتگویی با مدرس این هنرجویان کودک داشتیم. «افسانه باقری فر» کارشناس نقاشی است و تا کنون ده ها نمایشگاه انفرادی و گروهی برگزار کرده است و این اولین نمایشگاه از آثار هنرجویانش است. او نزدیک به چهار سال است که آموزش نقاشی به کودکان را آغاز کرده و به گفته خودش یک سال است که این بخش برایش از جدیت بیشتری برخوردار شده است.
ضرورت برگزاری این نمایشگاه برایتان چه بوده است؟
این اقـدام بیشتـر از این لحـاظ برایـم مهم بود که بچه ها متوجه شوند که دیده می شوند و کارشان مورد توجه و اهمیت است. به نظرم هر چه این اتفاق از سنین پایین تر برایشان رخ بدهد زودتر به خودباوری می رسند و اعتماد به نفسشان بالا می رود و همچنین هنر را راهی برای پیشرفت خود خواهند دانست و نگرش مثبتی به آن پیدا خواهند کرد. البته تعداد شاگردان من بیشتر است ولی آن تعدادی را که تشخیص دادم برای گام بعدی آموزش آماده هستند را انتخاب کردم تا این نمایشگاه آغاز گر قدم بعدیشان باشد.
تجربه می گوید که کار با بچه ها سختی ها و چالش های خاص خودش را دارد، چرا تصمیم گرفتید وارد این مسیر شوید ؟
این به روحیات خودم بازمی گردد. در واقع آنقدر که من با دنیای کودکان ارتباط می گیرم نمی توانم به دنیای بزرگسالان احساس نزدیکی کنم. دنیای کودکان دنیای فراتر از دنیای بزرگسالان است. به نظرم ما آدم بزرگ ها دورمان یک حصار است و خود را اسیر آن کرده ایم؛ ولی دنیای کودکان هنوز آلوده به این مسائل نشده، آن ها درگیر روزمرگی نیستند و دنیای خودشان را دارند و این دنیا من را بیشتر راضی می کند.
اما جدای از این دلیل دیگر و مهم تری نیز برای من وجود داشت. انسان در طی رشد خود از همان کودکی از منابع مختلفی خوراکِ فرهنگی، هنری و … دریافت می کند و در حال تاثیر پذیری از دنیای اطراف و آموزش ها است. بنابراین مهم است که تحت چه آموزش هایی قرار می گیرد. برای کودکان بعد از خانواده مدرسه و محیط های آموزشی خیلی مهم هستند و من دلم می خواست در بخشی از این آموزش ها و ارائه خوراک اولیه فکری به کودکان سهیم باشم.
تمام تلاش من این است که کودکان همانطور که خودشان هستند بمانند و آن ها را در دنیای کودکانه شان نگاه دارم و به آن ها یاد دهم که همیشه خودشان باشند و متوجه شان کنم که آنقدر بزرگ هستند که نیاز ندارند از کسی الگو برداری کنید و یا اینکه حصاری دور خودشان بکشند.
چطور می شود آن ها را در دنیای خودشان نگاه داشت؟
ما باید قبول کنیم بچه ها فوق العاده با فهم و درک هستند و در قدم اول باید فهمیدشان زیرا در این صورت آن ها با شما ارتباط برقرار می کنند و شما را به دنیای خودشان راه می دهند. برای این ارتباط گیری نباید به بچه الگو داد زیرا وقتی به کودکان الگو می دهیم ذهن آن ها دارای چارچوب می شود و این چارچوب همیشه برایشان می ماند. تمام تلاش من این است حتی اگر این بچه ها بزرگتر شدند یاد بگیرند در هر زمینه ای که قرار است فعالیت کنند باید ذهنشان رها و بزرگ باشد. بنابراین تقویت تخیل و کار بر روی خلاقیت آن ها بسیار مهم است. من به آن ها الگوی خاص در نقاشی نمی دهم بلکه سعی می کنم با تکنیک هایی که بلد هستند آن ها را به سمتی که خودشان را بیشتر کشف کنند هدایت کنم. کنکاش دردنیای اطراف، بالا بردن دقت ، ارتباط گیری با طبیعت و … این ها در شیوه یاددهی به کودکان بسیار موثر است.
به نظر شما هر کودکی که به کلاس نقاشی می آید الزاما باید نقاش شود؟
این دیدگاه کاملا اشتباه است اصلا نقاشی کودک با آنچه ما از هنر نقاشی در ذهن داریم متفاوت است نقاشی فرصتی برای بروز خلاقیت و تغییر نگاه آن ها است. در دنیای ما بزرگترها وقتی قرار است بینش و جهان بینی مان بیشتر شود اغلب به کتاب ها و ابزاری که فهمشان بــــرای کودک سخت است مــراجعه می کنیم.
برای کودک این امکان نیست بنابراین باید از طریق هنر به ویژه نقاشی جهان بینی اش را شکل و افزایش دهیم و روی خلاقیتش کار کنیم. شاید از میان شاگردان کنونی من یکی در آینده بخواهد فیلسوف شود، یکی به ریاضی علاقه داشته باشد و … مهم این است که در حیطه ای که قرار است قدم بگذارند از کودکی این آمادگی ذهنی را پیدا کرده باشند که بزرگ ببینند و تحت تاثیر الگوهای همیشگی نباشند و دست به آفرینش و خلق بزنند.
با توجه به اهمیت نقاشی در دوران کودکی به نظر شما این نگاه جدی در مدارس و نحوه آموزش در کلاس های هنر و نقاشی وجود دارد؟
من نمی توانم یک نظر صددرصدی بدهم فقط آنچه از تجربه خود و اطرافم برداشت کرده ام این است که به نظر می رسد همچنان در مدارس درسی چون نقاشی جدی گرفته نمی شود و در این ساعات یا دانش آموزان و معلم مشغول کار دیگری هستند و یا اگر قرار است نقاشی ای کشیده شود یک الگوی مشخص برایشان تعریف می شود مثلا یک تصویر را پای تابلو می کشند و می گویند این را بکشید. همانطور که گفتم بسیاری از معلم ها از تکنیک هایی که می تواند این زنگ را برای دانش آموزان مفید کند اطلاعی ندارند و یا اگر دارند به کار نمی برند. به نظر من درسی چون نقاشی به دلیل ارتباط با درون کودک خیلی جدی تر از درس هایی چون ریاضی است.
البته این به مدارس ختم نمی شود در همین اراک نیز بیشتر آموزشگاه های نقاشی بخش نقاشی کودک را دارند؛ ولی به جرات می توان گفت تنها در نیمی از آن ها نگرش و نگاه تخصصی به نقاشی کودک وجود دارد.
این روزها زیاد دیده می شود که خانواده ها کودکان خود را در کلاس های هنری مانند نقاشی ثبت نام می کنند آیا این اقدام با همان آگاهی از جنبه های مثبت رشد است یا نه مانند خیلی از پدیده ها یک موج است؟
به نظرم بیشتر یک موج است و این آگاهی هنوز وجود ندارد. من نمونه هایی می بینم که پدر و مادر توقع دارند که فرزندشان بعد از حضور در کلاس نقاشی پرتره آن ها را بکشد و یا یک منظره را بی نقص ظراحی کند در حالیکه این ذهنیت اشتباه محض است. البته من تلاش می کنم تا با خانواده هایی که اینطور به ماجرا نگاه می کنند صحبت کنم و در تغییر زاویه دیدشان موثر باشم اما همچنان چنین مواردی هست و تعداد کمی برای پرورش خلاقیت فرزندشان این کار را می کنند.
واکنش بچه ها به کلاس های نقاشی چگونه است؟
آن ها عموما کلاس را دوست دارند و به آن وابسته اند و حتی مواردی هست که به دلایلی امکان ادامه کلاس از سوی خانواده نبوده ولی به دلیل همین علاقه و اصرار خانواده مجاب شدند که کودکشان کلاس را ادامه دهد.
نمایشگاه « همانی که هستند» از هشتم تا دوازدهم آبان در فرهنگسرای آیینه اراک برپا بود.
