گزارش وقایع استان از آلودگی دیداری در شهر اراک/چشم ها را باید شست

شنبه ۳۰ آذر ۹۵ شماره ۴۸۶

روشنک مشتاق
وقایع استان

وقتی چند ساعتی در خیابان‌ها قدم می‌زنیم خسته می شویم و با خود می گوییم «ما که کاری نکرده ایم؟» این خستگی‌ها می‌تواند ناشی از تاثیر آلودگی‌هایی باشد که از راه چشم منتقل می‌شوند.این نوع آلودگی ها که کمتر به آن توجه می شود آلودگی دیداری نام دارد.چرا راه دور برویم و بخواهیم از آلودگی تهران و شهرهای بزرگ بگوییم، همین شهر اراک، تا به حال به در و دیوار شهر نگاه کرده اید. خانه های بدون نما، دیوارهایی که رویشان آگهی نصب شده، ساختمان سازی ها، ماشین های قراضه، خانه های بدقواره، سنگ فرش های نامرغوب که هنوز یک ماهی از نصب آنها نگذشته شکسته می شوند و چاله ای از آب در بارندگی می شوند، آسفالت های تکه تکه که شهرداری هر بار که خیابان را برای حفر یک لوله می کند، آسفالتی سطحی بر روی آن می کشد، سطل های زباله سر ریز شده که مردم به جای انداختن آشغال هایشان درون آن، اطرافش را پر از زباله می کنند، درختان بریده شده و استادیوم خراب شده به امید ساخت پارک آبی و رها کردن آنها به حال خود، همه و همه نوعی آلودگی بصری است. آلودگی که با دیدن آن چشمانمان خسته می شود، دلمان می گیرد و ذهنمان درگیر می شود اما از کنار آن بی تفاوت می گذریم، انگار نه انگار که دلمان از دیدن این آلودگی ها گرفته است.
درکلان شهرهای امروزی انواع آلودگی از جمله آلودگی هوا، آلودگی صوتی و آلودگی بصری (دیداری) وجود دارد و تمام آن ها به نوعی زندگی ما را تحت تاثیر خود قرار می دهند، آلودگی دیداری از جمله موضوعاتی است که بیشتر از دیگر انواع آلودگی توجه ما را روزانه به خود جلب می کند چراکه با چشم دیده می شود اما کمتر برای از بین بردن آن اقدامی می شود چراکه برایمان عادی شده اند. حال آن که اهمیت آن در مقایسه با آلودگی‌های زیست محیطی دیگر کمتر نیست. آلودگی دیداری که در سطح شهرها دیده می‌شود، در درازمدت انسان را دچار پریشانی ذهنی و بیماری روحی می‌کند.برای مثال در سال‌های اخیر، مسئولان سعی کرده اند، مشاغل و کارخانه‌هایی را که با ایجاد آلودگی هوا و آلودگی‌های صوتی، سبب ایجاد اختلال در زندگی ساکنان کلانشهرها می‌شوند، به بیرون از شهرها منتقل کنند، اما همچنان آلودگی‌های صوتی ناشی از افزایش ترافیک وجود دارد و تدبیری مناسبی برای آن اندیشیده نشده است . آلودگی بصری یا دیداری وجود خودروهای فرسوده در سطح شهر، ساختما‌ن‌‌های قدیمی، بناهای نیمه‌کاره، تابلو‌های تبلیغاتی‌ و عناصر ناهماهنگ شهری که بدون در نظر گرفتن طرحی از پیش تعیین شده در گذرگاه ها نصب می‌شوند و نیز رنگ‌آمیزی‌های غیراصولی و سلیقه‌ای را شامل می شود.
بررسی‌های انجام شده توسط محققان نشان می‌دهد این آشفتگی‌ها می‌تواند اثرات مخربی را به همراه داشته باشد که به جسم و روح انسان‌ها آسیب می‌رساند و به همین علت، پرخاشگری و تحریک‌پذیری میان شهرنشین‌ها در مقایسه با افرادی که در محیط هایی به دور از آلودگی‌های صوتی و بصری زندگی می‌کنند، دو برابر بیشتر است و اثرات منفی تبلیغات به روش های مختلف است، یکی از علل تصادفات در خیابان ها است، زیرا رانندگان با برهم خوردن تمرکز فکری شان به دلیل توجه به تابلوها، کنترل رانندگی را از دست می دهند.
در سال های اخیر، از بی توجهی شهروندان در برابر آلودگی‌های صوتی سو استفاده شده و آلودگی‌های بصری نیز به مجموعه آلودگی‌هایی که امروزه زندگی شهری را تحت‌الشعاع خود قرار داده است، اضافه شده است. شیوه‌های تبلیغاتی مختلف، ناآرامی‌های دیداری زیادی را در شهرهای بزرگ به وجود آورده است. هرچیزی که به چشم انسان نازیبا بیاید و این نازیبایی را تشدید کند آلودگی دیداری نامیده می‌شود.آلودگی دیداری به خودروهای فرسوده خلاصه نمی شود بلکه دیوارهای کثیف ‌و عناصر ناهماهنگی که در معابر نصب می‌شوند نیز از نشانه‌های آلودگی دیداری هستند. همچنین نوشته‌های مختلف روی دیوارها نیز از دیگر نمادهای آلودگی دیداری در شهرها هستند که تصور می شود در مقایسه با دیگر آلودگی‌ها عواقب کمتری دارند. اما بسیاری از مشاجرات که در شهر صورت می گیرد، تحت تأثیر آلودگی‌های شهری به ویژه دیداری است.
آلودگی دیداری از ساختمان ها، علائم تجاری، علائم خیابان، تسهیلات خطوط تلفن و برق ،مانع شدن تاسیسات بر روی مناظر طبیعی ایجاد می شود . به همان میزان که آلودگی صوتی و آلودگی هوا برای جامعه شهری مضر و خطرناک است، آلودگی دیداری نیز به همان اندازه خطرآفرین می باشد چراکه آلودگی دیداری تاثیر مستقیمی بر آرامش روحی و روانی جامعه شهری دارد.فضا و محیط بر رفتار شهروندان تأثیر می‌گذارد، محیط برخی رفتارهای اجتماعی را به ساکنان خود تحمیل می‌کند که این تحمیل با تقویت و منع رفتار شهروندان همراه است.
راهکارهای کاهش آلودگی دیداری:
۱بهره گیری از هنر و گرافیک و طراحی مهندسی شهری
۲قاعده مند کردن تبلیغات شهری(استفاده از تلویزیون های شهری به جای تبلیغات ناکارآمد و غیراصولی)
۳آموزش و درونی کردن فرهنگ شهرنشینی (شهروندان در رفع آلودگی های بصری از چهره شهرشان سهیم باشند و خود را مسوول بدانند)
۴ترمیم نماهای آلوده(بناهای ساختمانی که فاقد نما یا فرسوده هستند ، باید مرمت شوند)
۵توجه به افزایش فضاهای سبز در سطح شهر
۶استانداردسازی نور و رنگ شهرها