گزارش روزنامه وقایع استان از انواع خشونت علیه کودکان/یک لنگه پاهای کوچک

چهارشنبه ۵ آبان ۱۳۹۵ شماره ۴۴۸

وقایع استان
روشنک مشتاق

جلوی در کلاس ایستاده است و تا زمانی که زنگ تفریح بخورد اجازه وارد شدن به کلاس درس را ندارد، علی یادش رفته مشق هایش را بنویسد یا از سر بازیگوشی دفتر مشق را در خانه جا گذاشته است و با این پا و آن پا کردن می خواهد از آسمان و زمین برای بی انضباطی اش دلیل تراشی کند که ناگهان معلم از بی انضباطی و حواس پرتی شاگرد خونش به جوش می آید، هرچند که فراموشی تکالیف اولین بار نیست که در کلاس اتفاق می افتد اما شاید این بار تعویق حقوق، ترافیک سطح شهر و لیست بلند خرید که دم صبحی همسر در جیبش گذاشته که شب قرار است مادر زنش به خانه اشان بیاید ،به عصبانیت معلم دامن می زند و صدایش بالا می رود، گوش علی را چرخی می دهد، او را از کلاس بیرون می اندازد و جریمه می کند که فردا ۵ مرتبه از روی درس بنویسد.
خشونت علیه کودکان در همه جا اتفاق می افتد اما این نوع خشونت در خانه و مدرسه بیشترین شیوع را دارد. در گزارش مشورتی سازمان جهانی بهداشت در خصوص پیشگیری از کودک آزاری، خشونت علیه کودکان را به معنی همه انواع بدرفتاری جسمی و یا عاطفی ، آزار جنسی، سهل انگاری یا رفتار ناشی از سهل انگاری یا بهره کشی اقتصادی و سایر انواع بهره کشی که منجر به آسیب بالفعل یا بالقوه به سلامت، حیات، رشد یا کرامت کودک در محدوده روابط مبتنی بر مسئولیت، اعتماد یا قدرت می شود، می داند.
خشونت تا سال های اخیر، در بسیاری از حکومت ها تنها یک مشکل اجتماعی کوچک تلقی می شد اما امروزه با تلاش سازمان ها خشونت به ویژه خشونت علیه زنان و کودکان مورد توجه جهانی قرار گرفته است. اهداف توسعه هزاره که هم اکنون مهم ترین اولویت توسعه ای جامعه جهانی است، جامعه بین المللی را به اقداماتی در جهت توسعه انسانی پایدار به عنوان کلید پیشرفت اجتماعی و اقتصادی فرا می خواند.هرچند در اهداف توسعه هزاره خشونت با کودکان مورد توجه اساسی قرار نگرفته است اما در تعدادی از اهداف به وضعیت کودکان و تلاش برای بهبود آن تاکید جدی شده است.از جمله هدف نخست از اهداف توسعه هزاره، ریشه کنی فقر و گرسنگی را باتوجه به وضعیت کودکان مورد توجه قرار داده است، هدف شماره دو به دسترسی همگانی به آموزش ابتدایی پرداخته و هدف شماره چهار کاهش مرگ و میر کودکان را مدنظر قرار داده است. به این ترتیب بهبود وضعیت سلامت و کاهش مرگ و میر کودکان از طریق کاهش اعمال خشونت و آسیب والدین به سلامت روانی و جسمی و جنسی کودکان را می توان در تحقق اهداف هزاره مورد توجه قرار داد. همچنین تغذیه و اموزش کودکان، که بی توجهی به آن ها از مصادیق سهل انگاری نسبت به کودکان به شمار می رود، در اهداف توسعه هزاره، در ریشه کنی فقر و گرسنگی و تلاش برای دسترسی به آموزش ابتدایی در نظر گرفته شده است.
متاسفانه در ایران آمار رسمی در این زمینه وجود ندارد و مطالعات پراکنده نشان می دهد خشونت جسمی و روانی و جنسی جزو مهم ترین خشونت ها علیه کودکان هستند. شیوع آزار روانی علیه کودکان در همه مطالعاتی که بعد از انقلاب صورت گرفته، نشان می دهد بین ۲۴٫۵ تا ۷۰ درصد در نوسان است به عبارتی کمترین میزان گزارش شده خشونت روانی در مطالعات ۲۴٫۵ و بیشترین ۷۰ درصد بوده است و درباره خشونت جسمی نیز بین ۱۷٫۵ تا ۵۳ درصد گزارش شده است.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در گفت و گو با ایکنا در سال جاری وضع کودک آزاری در کشور را نگران کننده دانسته و معتقد است در اورژانس اجتماعی شاهد افزایش آمار تماس‌های گزارش کودک‌آزاری نبوده‌ایم ولی واقعیت این است که موارد کودک آزاری که به این مراکز گزارش می‌شود موارد کودک آزاری شدید است و بسیاری دیگر از کودک‌آزاری‌ها گزارش نمی‌شود. وی گفته است یکی از کارهایی که کنوانسیون حقوق کودک در دادگستری انجام می‌دهد آشنا کردن مردم با مفاد حقوق کودک است اکنون در کتاب هفتم باید یک سری از حقوق کودک مطرح شده و آموزش و پرورش در حال آموزش حقوق کودکان به آنها است.
گزارش ها نشان می دهد خشونت علیه کودکان ناشنوا و نابینا بیشتر از سایر کودکان است. همچنین کودکانی که والدین آنها از مشکلات روانی رنج می برند، یا والدین آنها از نظر سطح درآمد و تحصیلات پایین تر هستند، بیشتر از سایرین تحت خشونت قرار می گیرند.در بیشتر کشورها دختران بیشتر از پسران در معرض نوزادکشی، آزار جنسی، سهل انگاری تحصیلی و تغذیه ای قرار می گیرند.
درقلمرو حقوق مدنی، کودکانی را که در معرض انواع بدرفتاری و سواستفاده قرار می گیرند کودکان در معرض خطر می نامند. قوانین مدنی ایران، با مقرر ساختن سازوکارهایی نظیر حضانت، ولایت، الزام به انفاق اطفال، وصایت و فرزندخواندگی به حمایت از اطفال پرداخته تا مانع از در معرض خطر قرار گرفتن سلامت روانی، جسمی و وضعیت اجتماعی آنان شوند.در آذر ۱۳۸۱، به منظور حمایت از کودکان و کاهش و پیشگیری از کودک آزاری، قانونی با عنوان ” قانون حمایت از کودکان و نوجوانان” به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید.این قانون هرنوع آزار و اذیت کودکان و نوجوانان را که موجب می شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت آنان را به خطر بیندازد ممنوع می کند و مطابق ماده ۴ این قانون، خاطی به سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس یا جزای نقدی محکوم می شود. همچنین هرگونه خرید و فروش و قاچاق کودک در مواد ۳ و ۴ این قانون ممنوع است و خاطی به شش تا یک سال حبس و یا جزای محکوم خواهد شد.
در میان سازمان های دولتی، سازمان بهزیستی بیشترین سهم را در فعالیت های مربوط به خشونت خانگی دارد و برخی نهادهای دیگر مانند وزارت بهداشت نیز در برنامه ریزی و سیاست گذاری در این حوزه نقش ایفا می کنند.سازمان بهزیستی که در همه استان ها مستقر است خدمات مددکاری، روان شناسی و حقوقی را به کودکان آزار دیده ارائه می دهد و در صورت لزوم اقامت کوتاه مدت آنها را در مرکز یا ارجاع کودکان به مراکز نگهداری درازمدت را فراهم می کند.این مراکز به صورت شبانه روزی مراجعان را از طریق مراجعه مستقیم و یا تماس با تلفن ۱۲۳ پذیرش می کنند.