یکی از آسیب های های اجتماعی که کارم همگان را این روزها بارها و بارها تلخ کرده ، کثرت کودکان کار است. به سبب ازدیاد این کودکان بستر آسیب های اجتماعی برای سنین پایین تر گسترش پیدا کرده است. کودکانی که فراتر از توان جسمی خود ساعت ها در زیر آفتاب به دنبال درآمد بوده و گاها همین کودکان به سبب عدم توانایی دفاع از خود، مورد تعرض و یا زورگویی قرار می گیرند.
طبق آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان بهزیستی استان مرکزی، ۲۳۲ کودک کار در استان مرکزی شناسایی شده و این پدیده هر روز در حال افزایش است اما آنچیزی که مسئولان را موظف به کاهش دادن این آمار و عدم وجود این کودکان در خیابان (به لحاظ زیبایی چهره شهر) نموده، آنان را از مسئولیت بزرگ و اصلی خود دور کرده است. چرا که ساماندهی وضعیت اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی این کودکان، کار بسیار بزرگی بوده و صرفا تحت پوشش موسسه های خیریه حمایت از کودکان کار قرار گرفتن نمی تواند آنان را به سرانجام مطلوب و یا آینده روشن نزدیک کند.
متاسفانه مسئولان به منظور کیفی سازی عملکرد خود، این آمار را با واگذاری به بخش های خصوصی که در واقع رهاسازی از مسئولیت های اجتماعی خود بوده، پیش می برند و هیچ گاه روند ساماندهی این کودکان را در درازمدت پیگیر نمی شوند. اما آنچیزی که بسیار حائز اهمیت است عدم اطلاع از روند کاری بخش خصوصی(موسسه های حمایت از کودکان کار) و ارائه خدمات فرهنگی و اقتصادی در راستای کمک به این کودکان بوده است. به جرات می توان گفت از هنگامی که اصل ۴۴ اجرایی شد بسیاری از دستگاه ها این موضوع را بهانه ای برای شانه خالی کردن از مسئولیت های اصلی خودشان دانسته و فارغ از مسئولیت های اجتماعی شده اند.
یکی از همین مشکلات متوجه شهرداری اراک شده که فارغ از هر نگرانی درخواست کمک های فرهنگی این موسسات را به راحتی پس می زند و همکاری با بخش خصوصی را یکی از موارد منع شده برای سازمان خود می داند. این موضوع البته تنها متوجه شهرداری اراک نبوده و گویا این ویروس مسری به تمامی اداراتی همچون ورزش و جوانان هم سرایت کرده است. اما به راستی دولت به دنبال فاصله گرفتن خود و دستگاه ها از مشکلات مردم بوده؟ آماری که برخی دستگاه ها و ادارات در خصوص تقویت فعالیت فرهنگی برای کودکان کار، کمک به ساماندهی این کودکان و کاهش آمار کودکان کار ارائه می دهند بر چه اساسی است؟ آیا این آمار با عملکرد حقیقیشان واقعیت دارد؟
فیروزه علیمحمدی، مسئول مرکز آرامش کودکان آفتاب در گفتگو با وقایع استان گفت: موسسه کودکان کار و خیابانی آرامش کودکان آفتاب از سال ۹۵ در اراک تاسیس شده اما متاسفانه آن طور که باید مسئولان یا نخواستند و یا نتوانستند حمایت لازم را داشته باشند.
علیمحمدی افزود: مکانی که ما جهت ساماندهی کودکان داریم پناهگاه زمان جنگ بوده که هیچ نوع سنخیتی با کار فرهنگی ندارد.
وی تصریح کرد: کودکان کار در حاشیه شهر سکونت دارند و بیشتر فقر فرهنگی و اقتصادی دارند و این مکان دور از محل سکونت این افراد است. چطور می شود در این چنین مکانی کار فرهنگی انجام داد؟ آیا متولیان این شهر دغدغه این کودکان را ندارند؟ یا اصلا نمی بینند؟ آیا ادارات و نهاد های متولی نمی توانند امکانات فرهنگی رایگان در اختیار این کودکان قرار دهند.
علیمحمدی ادامه داد: در ابتدای شروع فعالیت این موسسه مکان استیجاری داشتیم. باتوجه به آیین نامه ساماندهی کودکان کار که در سال ۸۴ در مجلس به تصویب رسید به شهرداری محول شده تا مکان و تجهیزات مناسب را در اختیار کودکان کار قرار دهد. پس از رایزنی با شهرداری اراک بلاخره موفق شدیم بنا به بر قانونی که از سوی هیات وزیران اعلام شده بود، از شهرداری پناهگاه زمان جنگ که اصلا مناسب روحیه، سلامت و فعالیت این کودکان نیست و در ارتفاع منفی سه طبقه قرار دارد، دریافت کنیم.
وی متذکر شد: این فضا به حدی نامطلوب است که اگر تعداد این کودکان بالاتر از ۱۰ نفر شود، ماندن در آنجا غیر ممکن می شود و یکی از تبعاتی که برای نامطلوب بودن این فضا داشتیم تعطیلی کارگاه قالی بافی به سبب نبود تهویه مناسب و ایجاد و تولید کرک در این فضا بوده که سلامت این کودکان را به خطر می انداخت.
علیمحمدی افزود: واقعا حیف است که پتانسیل و سرمایه و نیز حمایت های مردمی وجود داشته باشد اما نگاه مسئولان به این قضیه به قدری ضعیف باشد که چنین مشکلاتی را نبینند. بعد از چند سال کار مداوم متاسفانه در سال ۹۷ ما یک سوم اعتبار قبلی را برای این موسسه گرفتیم و حتی به ما گفتند اعتبار و پولی وجود ندارد اگر می توانید بدون اعتبار ادامه دهید، کار کنید و اگر هم نمی خواهید به سلامت.
وی تاکید داشت: این در حالی است که امسال مجوز موسسه برای منطقه دو داده شد. اگر اعتباری وجود ندارد چرا تعداد موسسات را افزایش می دهید؟ متاسفانه مسئولان ما به دنبال آمار هستند و این اصلا اهمیتی ندارد چرا که اگر یک کودک به طور کامل مورد حمایت قرار گیرد خیلی ارزشمند تر از آمارهای شناسایی شده ای است که در آخر هیچ یک از این کودکان به دلیل عدم حمایت خود مسئولان ساماندهی نشده اند.
علیمحمدی ادامه داد: کودکانی را داریم که هنوز شناسنامه ندارند و این افراد نمی توانند در سامانه آموزش و پرورش ثبت نام کنند و به سبب همین نداشتن شناسنامه و کد ملی از تحصیل باز می مانند.
وی اظهار داشت: متاسفانه فضایی که برای کار فرهنگی به این کودکان اختصاص داده شده اصلا مناسب نیست و ما در این شهر یک فضای فرهنگی تربیتی مناسب برای کودکان لازم داریم تا کودکان کار سر چهار راه با دیدن ماشین اورژانس شهرداری نترسد و بداند محل امنی هم وجود دارد که اگر مورد آزار و اذیت قرار گرفت از او حمایت کند.
علیمحمدی بیان کرد: ما در یک شهر صنعتی زندگی می کنیم ولی حداقل امکانات را نداریم. شهرداری اراک کارهای فرهنگی بزرگی انجام می دهد اما توان ارائه چند قطعه بلیط استخر شهرداری برای این کودکان را ندارد. ما درخواست چند بلیط استخر برای تشویق این کودکانی که در کلاس های فرهنگی شرکت می کنند از شهرداری داشتیم اما آنان بهانه این که نمی توانند به بخش خصوصی کمک کنند، درخواست ما را رد کردند. سازمان ورزش و جوانان استان هم از ارائه فعالیت و خدمات ورزشی به این کودکان خودداری می کند. متاسفانه آیین نامه برای حمایت ادارات به این قبیل موسسات داده شده اما همگی از دادن بودجه و یا خدمات به بخش خصوصی امتناع می کنند.
وی تصریح کرد: برخی می گویند کودکان کار سفره هایشان کوچک شده اما من معتقدم این افراد اصلا سفره ای ندارند. بسیاری از این والدین می گویند ما توان خرید سیب زمینی و پیاز و میوه نداریم و پنج شنبه ها در بهشت زهرا خیرات را جمع آوری می کنیم تا در طول هفته خود را با آن سیر کنیم.