روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
چهارشنبه ۲۱ اسفند ۱۳۹۸ شماره ۱۲۴۴
کرونا و مصرف گرایی
محمد فولادوند. رواندرمانگر و مشاور
این روزها با اخبار بیماری کووید۱۹ معروف به کروناویروس مشغول شده ایم و شاهد شیوع گسترده و تصاعدی این بیماری در کشور و سراسر جهان هستیم. توضیحات راجع به این بیماری تکرار مکررات است؛ فقط در کلیت آن می توان گفت که ترس از بیماری و اهمیت سلامتی باعث ایجاد حساسیت نسبت به این موضوع شده است، طوری که برخلاف اخبار مهم دیگر خوگیری و عادی شدن برای جامعه اتفاق نمی افتد. مثلا برخلاف گرانی که به خوگیری مردم با این قضیه می انجامد، تنها راه عادی شدن شرایط جامعه و تمرکززدایی از موضوع کرونا، حـــل واقعی مســاله می باشد چرا که موضوعی مرتبط با بقاست که هدف اول هر موجود زنده ایست.
از سویی مصرف گرایی افراطی به صورت مشکلی با اهمیت اما بدون توجه کافی و عدم ارائه راه حل به صورت مخرب رو به افزایش است. مصرف گرایی بیش از اندازه که بعد از انقلاب صنعتی جزء جدایی ناپذیر ماهیت نظام اقتصادی سرمایه داری شد تا به امروز یکی از ارکان زندگی انسان شده است. آدام اسمیت رشد اقتصادی را مستلزم تولید بیشتر، فروش و مصرف بیشتر می دانست که یکی از انتقادات اساسی به نظریه او ترویج روحیه مصرف گرایی می باشد. انسان موجودی مصرف کننده می باشد اما مصرف گرایی افراطی باعث عوارضی چون تخریب محیط زیست، اتمام منابع تجدید ناپذیر، شکل گیری روابط انسانی بر محوریت اصالت سود و آزمندی، شرطی شدن شادی انسان به مصرف و تنوع طلبی و افزایش پیش رونده ضریب جینی و فاصله طبقاتی در بین جوامع و همین طور در بین طبقات یک جامعه می گردد. مصرف گرایی افراطی همچنین باعث ترویج مدهای مضر برای سلامت روان و جسم همچون عمل های جراحی زیبایی یا استفاده از مکمل های غیر ضروری برای فرم دهی بدن می باشد. «ازخودبیگانگی» و «بت وارگی کالا» مفاهیمی است که به خوبی اسارت انسان در زنجیر مصرف را تبیین می کنند.
کشور ما که سال هاست جامعه ای در حال گذار از سنت به مدرنیته می باشد در مصرف گرایی سرآمد منطقه و بعضا جهان می باشد. سرانه مصرف بالای سوخت و انرژی، لوازم آرایشی، جراحی های زیبایی، دورریز غذا و تبعیت از فشن هــای فصلی لبــاس نمونه هایی از این آمار بالا می باشد.
در چنین شرایطی که همه تلاش بشر برای بالا بردن بازده اقتصادی به معنای تولید و فروش و مصرف بیشتر متمرکز شده است بیماری کرونا به ناگه چــرخ حرکت اقتصاد را کند می کند. بورس های جهان افت می کنند، پانصد میلیارد جهان ۴۴۴ میلیارد دلار ضرر می کنند، قیمت طلا افت بی سابقه ای می کند، و قدرت های سیاسی اقتصادی جهان دست از زورآزمایی برمیدارند. در کشور خودمان نیز تقاضا برای کالاهای لوکس و سرمایه ای کاهش می یابد، نرخ دلار و طلا و خودرو افت می کند و بلیط هواپیماها بدون مشتری می ماند؛ حتی فروشگاه های پوشاک و مواد غـذایی آن هم در روزهای قبل از عید خلوت می شوند و تکنیک های فروش و بازاریابی مثل تخفیفات بالای ۵۰ درصد یا آفرهای ویژه نیز قادر به جذب مصرف کنندگان نیستند.
کرونا آمد و شهر از رونق افتاد اما ما می توانیم در این بی رونقی از دویدن بایستیم و کمی گذر عمرمان را تماشا کنیم. می توانیم حتی چند روزی هم شده پیشرفت نکنیم و در عوض از داشته هایمان لذت ببریم. یکی از تکنیک های درمانی برای افسرده ها تکنیک «همه را پس بگیر» می باشد. طوری که فرد را داخل یک اتاق تاریک بدون وجود هیچ شئ یا محرکی قرار می دهند؛ حتی لباس های او را نیز می گیرند و بعد از چند ساعت هرچه گرفته اند یا هرچه فرد نیاز دارد مانند آب و غذا به صورت تدریجی به او می دهند. آنگاه فرد قدردان داشته های ساده خود می شود.
کرونا با همه ضررهایش برای بشریت یک منفعت نیز داشت و آن فرصت تفکر و بازگشت به خود بود. اگرچه بعد از عبور از کرونا به سرعتی بیش از پیش به روزمرگی سابق باز خواهیم گشت مبادا عقب مانده باشیم.
