چهارشنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۷ شماره ۱۰۵۷

کاشتن و زیستن

دربــاره درختکاری در روزهــای آخــر زمستان راهی برای حفظ و گسترش هویت طبیعت

شاید دیده یا شنیده باشید اکثر موارد باغبانی و کاشت درخت در فصل زمستان انجام می شود. زمستان تنها برای کاشت درخت در مناطق معتدل، بهترین زمان نیست بلکه در همه مناطق، برای افزایش احتمال موفقیت، بهتر است زمستان را برای این کار انتخاب کنید. در مناطقی که زمین در طول زمستان کاملا یخ می زند، کار کندن گودال دشوارتر می شود و بهتر است درختکاری در اواخر پاییز یا اواخر زمستان صورت گیرد.

دلایل کاشت درخت در زمستان

جا به جایی باعث شوکه شدن گیاه نمی شود: گیاهان در زمستان به خواب زمستـــانی فرو می روند. بنابراین رشد فعال ندارند. از آنجایی که گیاه خواب است، از جا به جایی شوکه نمی شود یا احتمال آن کاهش می یابد. در حالی که در زمان بیداری و فعال بودن گیاه هنگامی که آن را از محیطی به محیط دیگر منتقل می کنید، شوکه شده و تا مدتی رشد نمی کند و حتی ممکن است برگ های خود را از دست داده یا به طور کامل خشک شود. بنابراین جلوگیری از شوکه شدن گیاه اهمیت زیادی دارد. به خصوص در صورتی که گیاه از زمین بیرون کشیده می شود و در داخل زمین دیگری کاشته می شود تنها در زمان خواب می تواند این شوک را تحمل کند.
گیاه در زمان خواب آب خیلی کمی نیاز دارد: هنگامی که گیاه در خواب زمستانی به سر می برد، به آب خیلی کمتری نیاز دارد در حالی که در فصل رشد (بهار، تابستان و حتی پاییز) باید مرتبا آبیاری شود. علاوه بر این، در زمستان بارندگی بیشتر از سه فصل دیگر است بنابراین تا مدتی از بابت آبیاری گیاهان نگرانی زیادی وجود ندارد. با این حال باید توجه داشته باشید آبیاری گیاهانی که تازه کاشته شده اند بسیار مهم است بنابراین در هر فصلی که گیاه را کاشته اید باید به آنها آب بدهید.
بیماری های گیاهی و آفت زدگی در زمستان فعال نیست: هنگامی که گیاه تازه را در زمستان در داخل خاک قرار می دهید، نیازی نیست نگران هجوم آفتها و جویدن برگها و شیره گیاه و ضعیف کردن آنها باشید. حشرات و آفت ها در زمستان فعال نیستند و تا مدتی نگرانی راجع به آفت زدگی وجود ندارد. همچنین خطـر بیماری های قارچی مانند لکه برگی یا سفیدک پودری وجود ندارد.
به گیاه فرصت سازگاری داده می شود: هنگامی که گیاهان را در زمستان در باغچه می کارید، به آنها فرصت کافی می دهید تا با محل جدید خود سازگاری یافته و عادت کنند. در این شرایط گیاه در فصل بهار خیلی زود ریشه های خود را گسترش می دهد و پیش از رسیدن گرمای شدید تابستان کاملا آماده شده است. به خصوص در مورد گیاهان چوبی (درختان و درختچه ها) این مورد اهمیت دارد چرا که درخت ها و درختچه ها به خوبی به کاشت پاییزی و زمستانی واکنش مثبت نشان می دهند. از آنجایی که گیاه هنگامی که در بستر جدید قرار گرفته خواب بوده، با اولین نشانه های فرا رسیدن بهار که در بسیاری از موارد برای انسان آشکار نیست، گیاه شروع به رشد ریشه می کند چرا که بی صبرانه منتظر اولین نشانه های شرایط مناسب برای رویش است.
شروع رشد ریشه در اوایل بهار باعث می شود گیاه شروع قوی و پر شوری داشته باشد. خاک اطراف گیاهان به واسطه بارندگی نشست کرده و در صورتی که در پاییز مالچ پاشی انجام داده باشید به حفظ دمای خاک و رطوبت آن کمک می شود. کاشت گیاه در زمستان و مالچ پاشی باعث می شود گیاه در بهار یک قدم جلوتر از گیاهانی باشد که در بهار کاشته می شوند.
در مورد گیاهان چند ساله کوچکتر نیز می توان کاشت پاییزه یا زمستانه انجام داد اما گاهی اوقات به واسطه کوچک بودن و یا کمتر بودن سیستم ریشه در مقایسه با درخت ها و درختچه ها، سازگاری با زمستان برای گیاه دشوارتر است. بنابراین گیاهان کوچکتر را در آب و هوای سرد و مرطوب نکارید.

کنترل دمای زمستان

منظور از آب و هوای معتدل در باغبانی، تابستان های گرم و زمستان های خنک است که معمولا به نواحی بین شرایط استوایی و قطبی گفته می شود. بنابراین در این تعریف باغبانی، تقریبا تمامی مناطق ما معتدل محسوب می شود. به جز مناطقی که پایین تر از مناطق نیمه استوایی هستند و استوایی محسوب می شوند، مناطق بیابانی و مناطقه مدیترانه ای. به طور کلی برای این که بدانید اکنون در زمستان در محل خود درخت بکارید یا نه، ببینید آیا زمین یخ زده است یا نه. اگر زمین یخ نزده است می توانید درخت بکارید.

نحوه کاشت نهال

پس از حفر گودال برای کاشت نهال باید در ابتدا درون چاله مقداری خاک سطحی زمین را به همراه کود حیوانی مخلوط شده بریزیم به شکلی که در هنگام قراردادن نهال درون گودال، یقه (طوقه) در سطح کف بانکت قرار گیرد. سپس بقیه خاک را با مقداری کود مخلوط می کنیم و داخل چاله می ریزیم.
در این مرحله با تکان دادن نهال کمک می کنیم که خاک ریخته شده لا به لای ریشه ها نیز قرار گیرد. در نهایت خاک های اطراف نهال را با فشار پا فشرده می کنیم. توجه کنید که باید نهال در مرکز چاله قرار گرفته باشد تا به درستی در محل خود جای گیرد.
لازم به ذکر است که بلافاصله پس از کاشت باید عمل آبیاری انجام شود و آبیاری های بعدی نیز باید با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی منطقه به شکل منظم انجام شود. همچنین همانطور که گفته شد نوع نهال و گیاه نیز در آبیاری آن تاثیر فراوانی دارد.
روش های مختلفی برای آبیاری وجود دارد؛ اما با در نظر گرفتن شرایط آبی موجود در کشور و کمبود آب برای مصارف مختلف، بهترین روش برای آبیاری گیاهان روش آبیاری قطـره ای است که می تواند به صرف جویی آب نیز کمک شایانی کند.

زمان کاشت نهال های گلدانی

زمان کاشت نهال های گلدانی دارای قائده خاصی نیست؛ زیرا این نوع نهال ها در تمام طول سال قابل کاشت هستند. البته در کاشت این نوع نهال ها رعایت مواردی ضروری به نظر می رسد که به برخی آن ها در ادامه اشاره می کنیم:
-۱ در هنگام انتقال نهال نباید درجه حرارت مبدا با مقصد اختلاف چندانی داشته باشد. در غیر این صورت نهال از بین می رود و کاشت شما با موفقیت همراه نخواهد بود.
-۲ نیاز است که خاک گلدان مرطوب باشد و رطوبت آن به گونه ای باشد که مانع فروپاشی خاک گلدان در طول مسیر شود.
-۳ هنگام انجام عمل کاشت لازم است که ظرف یا گلدان را با احتیاط از نهال یا گل جدا کنیم به شکلی که به گیاه آسیب وارد نشود.
-۴ برخی گمان می کنند کاشت نهال یا گل با خود گلـــدان امکان پذیر است. توجه داشته باشید که از کاشت نهال یا گل با گلدان به شدت خودداری کنید. باید بدانید که به طور کلی کاشت گل و گیاه در هر زمانی محدودیت ندارد اما این امر نیاز به شرایط خاصی دارد. اگر بتوانیم در فصول مختلف شرایط لازم را برای کاشت فراهم کنیم این امکان وجود دارد تا در هر فصلی نهال یا درخت بکاریم.

چند نکته

در ابتدا باید بدانید که گیاه باید ریشه پر باشد؛ یعنی درون گلدان یا کیسه پلاستیک خوب ریشه زده باشد. سپس باید مطمئن باشید که از عهده آبیاری گیاهانی که می کارید بر بیایید. اگر گیاهی را در فصل تابستان بکارید، باید بلافاصله به آن آب دهید و یا قبل از کاشت چاله ای که برای کاشت آن در نظر دارید را پر از آب کرده و نهال را در آن بکارید و سپس خاک را روی آن بریزید.
آبیاری گیاهان و نهال ها به نوع آنها بستگی دارد به گونه ای که برخی از آن ها ۲ روز یک بار یا بعضی دیگر نیز روزی ۲ بار در تابستان نیاز به آبیاری دارند. در نتیجه هر گیاه و نهالی را می توان در هر فصلی کاشت حتی در فصل تابستان اما نیاز به آبیاری مرتب دارند و باید این گیاهان ریشه پر باشند.