کارشناسان معتقدند ارتباط مستقیمی بین خشونت و موسیقی رپ وجود دارد/فـاز بـد

چهارشنبه ۱ شهریور ۹۶   شماره ۶۶۲

***

وقایع استان

سحر یاری

***

یکی از خبرهای پربازدید در روزهای اخیر خبر قتل ناپدری یکی از خوانندگان معروف رپ فارسی توسط وی بود. قتل پدیده ایست که بعنوان یک آسیب در جامعه همیشه مورد توجه بوده است؛ ولی اهمیت این موضوع وقتی بیشتر می شود که یک خواننده که در میان جوان ها نیز محبوبیت دارد این کار را انجام می دهد. درست است که این اقدام خواننده جوان از عمد نبوده و در خلال یک درگیری پیش آمده است؛ ولی نمونه ای بارز از گسترش خشونت در میان تمامی اقشار جامعه است. خشونت هایی که ناشی از خشم های آنی و عدم مهارت در کنترل آن ها است. اما مسئله ای که به این بهانه می توان به آن پرداخت خود موسیقی رپ و تاثیرات آن است. از آن جایی که این اقدام توسط یک رپر انجام شده حساسیت ها را نسبت به این سبک موسیقی که همیشه در کشور ما غیرمجاز محسوب می شده را بیشتر کرده است. خاستگاه موسیقی رپ، کشورهای غربی است و ماهیت اصلی آن اعتراضی است؛ ولی تحقیقات در همان کشورهای غربی نیز نشان داده است که گرایش به خشونت در طرفداران افراطی اینگونه موسیقی بیشتر است.
به گزارش وقایع استان رئیس انجمن آسیب شناسی ایران بروز رفتارهای نابه‌هنجار اجتماعی و افزایش خشونت در جامعه را یکی از آسیب‌های اجتماعی ناشی از استفاده افراطی از موسیقی رپ دانست و گفت: مخاطبان افراطی موسیقی رپ بیشتر به سمت رفتارهای خشونت آمیز گرایش دارند.
کوروش محمدی، در مورد اثرات اجتماعی موسیقی رپ و نفوذ آن در جامعه اظهار کرد: این نوع موسیقی از شرایط روحی و روانی افراد تبعیت می‌کند و معمولا خوانندگان رپ از این سبک موسیقی به عنوان راهی برای ابراز احساسات و اعتراضات اجتماعی استفاده می‌کنند، همچنین موسیقی رپ در قالب اشعار و موسیقی خاص افراد را مجاب می‌کند که با ریتم این موسیقی هماهنگ شوند که براساس مطالعات و تحقیقات صورت گرفته مشخص شد که ریتم موسیقی روی سلامت روان افراد نیز اثر منفی دارد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال موسیقی رپ در بروز خشونت، ترویج برهنگی و رفتارهای نابه هنجار افراد در جامعه تاثیر گذار بوده و عمدتا کسانی که از این نوع موسیقی به صورت افراطی استفاده می‌کنند سعی دارند رفتارهای عادی خود را با ریتم موسیقی و مطالبات این نوع شعر و فرهنگ هماهنگ کنند.
این جامعه شناس یادآور شد: متاسفانه تاکنون در کشور ما تحقیقاتی راجع به تاثیر موسیقی رپ بر نوع رفتارهای مخاطبانش صورت نگرفته است اما در آمریکا ثابت شده که رفتارهای کسانی که با این موسیقی سر و کار دارند و کلیپ‌های این موسیقی را بیشتر گوش می دهند با سایر افراد جامعه متفاوت است و متاسفانه مخاطبان افراطی موسیقی رپ بیشتر به سمت رفتارهای خشونت آمیز گرایش دارند.
وی افزود: این افراد در اثر شنیدن این سبک موسیقی همان رفتارهای را از خود بروز می‌دهند که در قالب این موسیقی بیان می‌شود، چون رپ با ریتم، شعر، رفتار، حرکت خواننده مسیری را به شنونده منتقل می‌کند که آنها را به سمت بیان‌های اعتراضی و احساسی سوق می‌دهد.
محمدی با اشاره به اینکه شنیدن مکرر و افراطی موسیقی رپ در شخصیت افراد تاثیرگذار است، افزود: موسیقی کلاسیک شنونده را به آرامش دعوت می‌کند در حالی که از موسیقی رپ نمی‌توانیم برای آرامش فرد و جامعه استفاده کنیم بلکه عمدتا برای تخلیه احساسات و هیجانات استفاده می‌شود، بر همین اساس آنچه که به عنوان تخلیه هیجانی و احساسی از آن یاد می‌شود به رفتارهای خشونت آمیز شباهت دارد.
وی همچنین بروز پرخاشگری و عصبانیت‌ در نوجوانان و جوانان را یکی از علل شنیدن موسیقی رپ دانست و گفت: متاسفانه این سبک موسیقی در بین نوجوانان و جوانان از استقبال زیادی برخوردار است که روز به روز بر میزان پرخاشگری نوجوانان می‌افزاید.
محمدی ایجاد اعتماد به نفس کاذب در خوانندگان و شنوندگان افراطی را یکی دیگر از پیامدهای موسیقی رپ عنوان کرد و افزود: موسیقی رپ به خوانندگان و شنوندگان این سبک موسیقی اعتماد به نفس کاذبی القا می‌کند که گاهی فرد دچار توهمات و خود بزرگ بینی می‌شود که این مسئله آسیب‌های اجتماعی را به دنبال دارد.
وی افزود: وقتی اعتماد به نفس کاذب در جامعه رشد می‌کند به همان نسبت خشونت نیز به عنوان یکی از پبامدهای آن افزایش می‌یابد، البته نمی‌توان گفت که بین موسیقی رپ و خشونت رابطه مستقیمی وجود دارد اما ایجاد توهم و اعتماد به نفس کاذب در جامعه منجر به بروز غرور کاذب در فرد می‌شود به طوری که فرد تصور می کند، می‌توانند دست به هر کاری بزنند و به عنوان مثال شاید در حالت عادی فرد اعتماد به نفس کافی برای انجام کاری نداشته باشد اما در این نوع موسیقی اعتماد به نفس کاذب باعث می شود فرد جرات پیدا کند که پای میز مذاکره بنشیند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: متاسفانه ما در قیاس موسیقی کلاسیک و رپ چیزی نشنیده‌ایم، بر همین اساس آسیب‌های حوزه موسیقی که از جامعه غربی به ما هجوم آورده نتیجه نوع نگاه ضعیفی بود که ما و متولیان کشور به موسیقی کلاسیک داشتند که باعث شد فضا برای فرهنگ غربی موسیقی در کشور برای نوجوانان و جوانان باز شود. ما می‌توانستیم موسیقی کلاسیک را حفظ کنیم.
با تمام این حرف ها باید گفت که رپ سبکی از موسیقی است که هم اکنون جایگاه خود را در جامعه پیدا کرده است و به ویژه در میان جوانان و نوجوانان طرفداران بسیاری دارد. شاید یکی از علت های این اقبال صراحت اعتراضی این نوع موسیقی باشد که می توان با زبان آن دغدغه ها را بیان کرد؛ ولی آنچه تجربه موسیقی رپ در ایران نشان داده است این است که این موسیقی خیلی با ماهیت شکل گیری آن همسو نیست و تنها یک تقلید سطحی صرف به شمار می آید.
حسن علی‌شیری ترانه سرا درباره جایگاه اجتماعی موسیقی رپ و بازخورد آن در جامعه به ایسنا گفته است: وقتی درباره موسیقی رپ حرف میزنیم باید به خاستگاه رپ نگاه کنیم. خاستگاه موسیقی رپ در نوع اصیل خودش که توسط سیاهپوستان به وجود آمده خاستگاهی اعتراضی داشته است؛ اگرچه حتی در کشورهایی مثل آمریکا نیز این نوع موسیقی تغییر وضعیت داده است.
وی توضیح داد: در کشور ما موسیقی رپ به شکل مجاز و قانونی نیست و ذاتاً هم رپ نمیتواند قانونی و مجاز باشد، چراکه هدف آن اعتراض و خروج از چارچوب‌هاست. اگر بخواهیم موسیقی رپ را در چهارچوبی مثل مجوز محصور کنیم منطقی نیست و دیگر نمیتواند رپ باشد.
علی‌شیری اضافه کرد: آن چیزی که به عنوان موسیقی رپ در کشور ما اتفاق میافتد به استثنای چند نمونه خیلی با خاستگاههای اصلی رپ تناسبی ندارد و بیشتر تقلید سطحی از شکل اجرای این نوع موسیقی است. من موسیقی رپ فارسی را موسیقی اعتراض نمیدانم گرچه قشری از جوانانی که به سمت این گونه موسیقی میروند در ذات خودشان اعتراض وجود دارد، اما کلامی که ارایه میکنند اندیشه مترقی پشت آن نیست.
وی ادامه داد: کسی میتواند در عرصه اجتماع حرف متفاوت بزند که اندیشه ای داشته باشد و من اندیشه ای را در رپ فارسی ندیده ام. البته همیشه جرقه هایی وجود داشته است و افرادی بوده اند که در آثارشان اندیشه را مطرح کنند اما این موضوع هیچ وقت به روندی کلی در رپ فارسی تبدیل نشده است.