شنبه ۸ آبان ۱۴۰۰  شماره ۱۴۸۸

چرا هوای اراک را ندارید؟

در سایه بی توجهی و کم کاری مسئولان، اراک رکورددار بیشترین روز آلوده در کشور است

حسین معافی

فعال رسانه ای

اراک یکی از هشت کلانشهر آلوده کشور است که از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۱۰۰ روز ناسالم درکارنامه خود به ثبت رسانده است که این آمار در کشور بی سابقه است. تدوام روزهای ناسالم هوا در اراک نسبت به سال‌های گذشته افزایشی و نگران‌کننده است و انتظار می‌رود که مسئولین و مدیران استانی و کشوری در اسرع وقت به این موضوع رسیدگی نمایند چرا که با شروع فصل سرما و وارونگی هوا این آلایندگی افزایش می یابد و در کنار بیماری کرونا بحران در شهرهای صنعتی استان مرکزی بیشتر و بیشتر خواهد شد.
بی شک علاوه بر مشخص شدن منشأ این آلودگی ها باید برنامه های کوتاه مدت و بلند مدتی برای کاهش آلودگی پایتخت صنعتی ایران در نظر گرفته شود و با جدیت و نظارت کافی این موضوع پیگیری شود. محور اصلی آلاینده ها صنایع، وسایل نقلیه و ریز گردها هستند که متأسفانه تا کنون برنامه ها، راهکارها و تدابیر انجام شده در دولت های قبلی در کاهش آلودگی هوای اراک مؤثر نبوده است.
آلودگی هوا در اراک اگرچه آسمان این شهر را مثل تهران، تبریز، اصفهان و مشهد تیره و تار می‎کند و نفس‌ها را تنگ اما نوع آلاینده‌های موجود در هوای اراک به دلیل فعالیت صنایع آلاینده‌ای که در حاشیه و نیز در بخش‌هایی در داخل شهر فعالیت می‌کنند به مراتب نگران‌کننده‌تر از دیگر شهرهای کشور است. بررسی های سازمان محیط زیست در اراک نشان داد که در هوای آلوده شهر اراک بیش از ۲۰۰ نوع آلاینده وجود دارد و علاوه بر آلودگی هوا، آلودگی خاک نیز در اراک بالاست. خاک با بحث غذا در ارتباط است و غذا هم یکی از عوامل مهم برای ایجاد انواع سرطان‌های شناخته‌شده است. هر آلودگی که در خاک باشد به مواد غذایی و پس از آن از راه تغذیه به افراد منتقل می‌شود و می‌تواند ایجاد بیماری کند. آلودگی‌هایی که از طریق خاک وارد مواد غذایی شده و سپس وارد بدن انسان می‌شوند می‌توانند انواع بیماری را ایجاد کنند.
بر اساس نظر متخصصان و کارشناسان محیط زیست منشأ اصلی آلودگی هوا در اراک فلزات سنگین و ریزگردها هستند. قرار گرفتن در معرض آلودگی ناشی از فلزات سنگین می‌تواند علایم کوتاه‌مدتی مثل تهوع، مشکلات گوارشی و مسمومیت‌هایی را داشته باشد اما فلزات سنگین می‌توانند آثار تخریبی و درازمدتی روی همه ارگان‌های بدن بگذارند مثلا رسوب آنها در کلیه‌ها می‌تواند کلیه‌ها را در بلندمدت از کار بیندازد و اصولا فلزات سنگین جزو خطرناک‌ترین آلاینده‌ها برای سلامت افراد هستند. کارشناسان اعلام می کنند که آلودگی هوا در شهرهای صنعتی مانند اراک به واسطه حضور منابع آلاینده متحرک و ثابت است که متأثر از حضور ذرات معلق کمتر از ۲٫۵میکرون می باشد.
آمار بالای بیماری های ریوی، تنفسی و انواع سرطان در شهرهای صنعتی استان مانند اراک، شازند و ساوه نشان از افزایش آلاینده های صنعتی و شهری است که مشکلات زیادی را برای شهروندان به وجود آورده است.
بر اساس قانون «هوای پاک» و آیین‌نامه های آن که در سال ۱۳۹۶ توسط رئیس جمهور برای اجرا به تمامی دستگاه های اجرایی ابلاغ شده، به طور روشن قریب ۱۶ دستگاه در مدیریت «آلودگی هوا» تکلیف و وظایف گسترده دارند.
نهادها و سازمان‌هایی که نقشی اساسی در جلوگیری و پیشگیری از آلودگی هوا دارند:
سازمان ملی استاندارد، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بیشترین نقش را دارند و بخشی دیگر از کنترل آلودگی هوا با سازمان‌ها و نهادهایی از قبیل شهرداری‌ها، شورای شهر، صداوسیما، نیروی انتظامی، وزارت بهداشت و درمان، ستاد معاینه فنی و امثالهم قرار دارند. این سازمان‌ها نقش همکاری و مشارکت‌کننده دارند. واقعیت این است که شهرداری‌ها به‌عنوان پیشانی مدیریت شهری در موضوع آلودگی هوا نهاد ثانویه و در سطح دوم قرار دارند. شهرداری‌ها می‌توانند با اقداماتی از قبیل گسترش فضای سبز و توسعه حمل و نقل عمومی و تغییر در کاربری‌ها در مدیریت آلودگی هوا نقش‌آفرینی کنند.
یکی از مطالبات به حق مردم استان مرکزی از دولت سیزدهم ورود سریع مسئولان و مدیران استانی و کشوری به بحث کاهش آلاینده های شهری و صنعتی است که باید در اولویت کارها قرار گیرد.
شایسته است که دادستان محترم استان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، استانداراستان مرکزی، شهرداری و شورای کلانشهر اراک، سازمان حفاظت محیط زیست و سایر نهادها و سازمان های مربوطه معضل اصلی و مهم آلودگی هوای اراک را در اولویت کارهای خود قرار دهند و از بروز بحران در روزها و سال های آینده جلوگیری نمایند.