روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
چهارشنبه ۶ دی ۱۳۹۶ شماره ۷۵۲
***
وقایع استان
سمیه انصاری فر
***
سریال ها و مجموعه های داستانی همیشه یکی از ابزارهای سرگرمی بوده اند و شرایط کنونی نشان می دهد همین هدف در کنار ارتقـای سلیقه و توقع مخاطب کار را بــرای سریال سازان حرفه ای در جهان نیز سخت تر کرده است و برای نگاه داشتن مخاطب خود تعلیق و هیجان را در پیشانی کارهای خود قرار داده اند بنابراین روند سریال سازی در جهان به دنبال سرمایه گذاری برای افزایش مخاطب است و با صرف هزینه های کلان مشغول تولید سریال های خاص با مخاطب جهانی است. درست جایی که تمامی مردم جهان و حتی مخاطب ایرانی منتظر فصل های جدید سریال هایی چون «تاج و تخت» و یا «مردگان متحرک» هستند؛ در تلویزیون ایران شاهد پخش سریال های بی جان و بی محتوایی هستیم که حتی مخاطب را ترغیب به دنبال کردن نیز نمی کند.
در ابتــدا نگــاهی داریم به سریال های این روزهای تلویزیون ایران، هم اکنون «محکومین»، «سایه بان» و «لیسانسه های ۲» جزء اصلی ترین سریال های این شب های تلویزیون ایران هستند.
محکومین سریالی است که در شبکه اول پخش می شود با موضوع مجازات جایگزین، بدین ترتیب به افرادی که سهوی مرتکب جرم کوچکی می شوند که با ندامت، دیگر نیت تکرار آن را نداشته باشند، فرصتی داده می شود تا به جای سپری کردن دوران محکومت خود در زندان، مجازات های جایگزینی را که شامل یک فعالیت اجتماعی می شود به انجام برسانند. این سریال به صورتی اپیزودی است.
سریال سایه بان نیز از شبکه دوم پخش می کند و موضوعش در مورد سختی هایی که جوانان در دنیای امروز با آن رو به رو هستند با تم کلاهبرداری و … . اما سـریال لیسانسه ها ۲ که به نظر می رسد موفق تر از دو مجموعه دیگر است تمی کمدی دارد و به مسائلی چون ازدواج، اشتغال و اعتیاد می پردازد. البته شبکه آی فیلم که به تکرار سریال های چند سال پیش می پردازد را نیز باید در نظر گرفت. نگاهی به نظرات مخاطبان و استقبال از سریال های تلویزیونی و نقطه نظرات کارشناسان نشان می دهد که این بخش در رسانه ملی هر روز ضعیف تر از قبل می شود و سریال های این روزهای تلویزیون در رقابت با سریال های شبکه خانگی و سریال های ترکی نیز جا مانده اند چه برسد به سریال های شماره یک جهان که حتی در مقام مقایسه با آن ها نیز نمی توان قرارشان داد.
اما چرا مخاطبان، سریال های تلویزیون را دیگر دوست ندارند؟ امین ۲۳ ساله دانشجوی پزشکی می گوید: من اغلب تلویزیون نگاه نمی کنم زیرا برای فیلم و سریال فرصت کمی دارم که قطعا ترجیح می دهم سریال های خارجی را ببینم.
وی افزود: من حتی سریال های شبکه خانگی را نیز دنبال نمی کنم و نمی دانم در برابر تمام هیجان و جذابیتی که مثلا بازی تاج و تخت دارد و یا حتی سریال های قدیمی تری مانند گمشده، ۲۴ یا فرار از زندان چرا باید آن ها را تماشا کنم. سریال های ایرانی اصلا داستان پرکششی ندارند و محتوایشان تکراری و بی مایه است.
بهاره ۱۸ سال دارد او معتقد است سریال شهرزاد یکی از بهترین سریال های تمام عمرش است. و منتظر فصل سوم آن نیز هست. او می گوید: البته به نظر من سری اول این سریال بسیار جذاب تر بود چون عاشقانه بود و من و خیلی از دوستانم برای همین که بدانیم آخر این داستان چه می شود آن را دنبال می کردیم که در فصل دومش کمتر اینطور بود. من البته عاشقانه را نیز دوست داشتم. از میان سریال های خارجی هم سریال های ترکی را بیشتر از آمریکایی دوست دارم.
آقای بهرامی می گوید: من و همسرم همچنان تلویزیون نگاه می کنیم اما سریال های جدید را کمتر می بینیم و بیشتر همان سریال های قدیمی را دوباره می بینیم مثل روزی روزگاری، سلطان و شبان و حتی پس از باران. به نظرم این سریال ها قصه داشتند و با آدم هایش احساس نزدیکی می کردی.
وی ادامه می دهد: الان داستان سریال ها تکراری شده یا آدم ها در حال گول زدن و خیانت بهم هستند و یا آنقدر ماجراها آبکی است که به شعور من توهین می شود، بنابراین همان قدیمی ها را ببینیم بهتر است البته اگر فرزندانمان سریال هایی بیاورند نیز می بینیم مانند قهوه تلخ که من خیلی دوستش داشتم.
بهرامی ادامه می دهد: البته خانمم سریال های ترکی را دنبال می کند ولی من حوصله تماشای سریال ۲۰۰ قسمتی ندارم اصلا آدم ها و قصه هایشان یادم می رود.
اما چرا تلویزیون ایران در کورس سریال سازی جا مانده است و هر روز بیشتر از قبل ریزش مخاطب دارد. افت کیفی سریال‌های تلویزیون درست در زمانی شدت گرفته که فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای این مسئله را گوشزد می کند که این بخش نیاز به اعتبار بیشتر و ساماندهی بالاتری در داستان و محتوا دارد.
شاید اولین علت این باشد که تلویزیون ما هیچ استانداردی برای سریال سازی ندارد و گوی و میدان را به دست هر کارگردان و تهیه کننده با هرسابقه و کیفیت کاری می دهد. البته برخی محدودیت های دست و پاگیر و ممیزی ها در تلویزیون که معدود کارگردانان خوب تلویزیون نیز از آن خارج شده و برای شبکه خانگی مشغول سریال سازی شوند. هـرچند که تجربه همه آن ها نیز در این عرصه موفق نبوده است.
ساخت سریال‌های شبکه نمایش خانگی در سال های اخیر موجب شد تا مخاطب ایرانی بتواند بعد از چند سال متمادی سریال های قابل قبول تری نسبت به تلویزیون ببیند و شیفت مخاطب به سوی این سریال ها شود هرچند که نمی توان تمام مجموعه های این بخش را موفق دانست شاید بتوان ساخت سریال شهرزاد را نقطه عطف موفقیت اینگونه سرایل ها دانست.
سعید فروتن کارشناس حوزه سینما و تلویزیون معتقد است: «در یک نگاه کلی به نظر می رسد فیلمسازانی که نمایش خانگی را جدی گرفته اند و برای مخاطبان آن احترام قائل شده اند و تجربه اندوزی در این مسیر را در امتداد فعالیت های سینمایی و تلویزیونی خود پنداشته و نگاه تفننی به آن نداشته اند، سربلند از این آزمون خارج شده اند و آنهایی که از سرناچاری و به خاطر بدقولی و یا دست رد تلویزیون مجبور به عرضه اثر در این شبکه شده اند، نمره قابل قبولی را دریافت نکرده اند. «مهدی مظلومی» و سریال ناتمام «سیگنال موجود است» مثال روشنی در این زمینه است.»
اما با وجود تب پرشور ساخت سریال ها در شبکه خانگی اما از آنجاییکه نسبت به سریال های تلویزیون کمی دسترسی به آن ها برای مخاطب سخت تر است همچنان سریال های ترکی دوبله شده بیننده را به سوی خود جذب می کنند و بخش زیادی از مخاطبان تلویزیون مجموعه های تولیدی این کشور را تماشا می کنند و حتی معتقدند به زندگی و دغدغه های روز آن ها نزدیک تر هستند.
البته تماشای سریال های ترکی تنها محدود به ایرانیان نیست و سریال های این کشور هم اکنون از بیشتر کشورها مخاطب دارند. تدوین یک برنامه بلند مدت چون قرار دادن اعتبار بالا از سوی دولت ترکیه، استفاده از نیروی تحصیلکرده و متخصص در این حوزه و پرداخت به موضوعاتی تاریخی و عاشقانه های روز کم کم ترکیه را به قطبی برای سریال سازی تبدیل کرده است و حتی برخی از سریال های با کیفیت تولید این کشور مانند « پسر» از سوی شبکه های آمریکایی خریداری شده اند بنابراین نمی توان انتظار داشت که در برابر سریال های ترکیه که تولیدشان مدون و برنامه ر یزی شده است و هم اکنون صنعت سریال سازی آن، دومین رتبه را در جهان بعد از آمریکا دارد بتوان با شرایط کنونی رقابت کرد. بخش دیگر از مخاطبان هم هستند که علاقمند سریال ترکیه ای نیستند؛ ولی سریال های آمریکایی روز دنیا را از دست نمی دهند؛ اما چرا برخی سریال ها مخاطب جهانی و میلیونی دارند؟
در وهله اول باید گفت که در غرب و هالیوود سریال در زیرمجموعه سرگرمی ها قرار می گیرد بنابراین در آن مسائلی چون روانشناسی مخاطب و نیازشناسی و نیازسازی برای او مورد توجه است و در وهله بعدی به دید یک صنعت به آن نگاه می شود. قصه پردازی مدرن و دیالوگ نویسی قهارانه از دلایل عمده موفقیت سریال های جهانی چون بازی تاج و تخت است و اینکه مسئله هویت خودشان بعنوان یک انسان غربی در آن مورد توجه است و در نهایت نیاز مخاطب به هیجان و انتظار را برآورده می کند.
با توجه به اینکه سریال سازی در جهان امروز یک صنعت است بعید است با شرایط کنونی حاکم بر سریال سازی ایران انتظار داشت که در این گردونه جایی داشته و حداقل های مخاطب داخلی را برآورده کند بنابراین پر بیراه نیست که سریال های آمریکایی و ترکی جایگاه برجسته تری داشته باشند و تنها گاهی باید در انتظار بارقه هایی باشیم که البته کوتاه مدت هستند.
در ابتــدا نگــاهی داریم به سریال های این روزهای تلویزیون ایران، هم اکنون «محکومین»، «سایه بان» و «لیسانسه های ۲» جزء اصلی ترین سریال های این شب های تلویزیون ایران هستند.
محکومین سریالی است که در شبکه اول پخش می شود با موضوع مجازات جایگزین، بدین ترتیب به افرادی که سهوی مرتکب جرم کوچکی می شوند که با ندامت، دیگر نیت تکرار آن را نداشته باشند، فرصتی داده می شود تا به جای سپری کردن دوران محکومت خود در زندان، مجازات های جایگزینی را که شامل یک فعالیت اجتماعی می شود به انجام برسانند. این سریال به صورتی اپیزودی است.
سریال سایه بان نیز از شبکه دوم پخش می کند و موضوعش در مورد سختی هایی که جوانان در دنیای امروز با آن رو به رو هستند با تم کلاهبرداری و … . اما سـریال لیسانسه ها ۲ که به نظر می رسد موفق تر از دو مجموعه دیگر است تمی کمدی دارد و به مسائلی چون ازدواج، اشتغال و اعتیاد می پردازد. البته شبکه آی فیلم که به تکرار سریال های چند سال پیش می پردازد را نیز باید در نظر گرفت. نگاهی به نظرات مخاطبان و استقبال از سریال های تلویزیونی و نقطه نظرات کارشناسان نشان می دهد که این بخش در رسانه ملی هر روز ضعیف تر از قبل می شود و سریال های این روزهای تلویزیون در رقابت با سریال های شبکه خانگی و سریال های ترکی نیز جا مانده اند چه برسد به سریال های شماره یک جهان که حتی در مقام مقایسه با آن ها نیز نمی توان قرارشان داد.
اما چرا مخاطبان، سریال های تلویزیون را دیگر دوست ندارند؟ امین ۲۳ ساله دانشجوی پزشکی می گوید: من اغلب تلویزیون نگاه نمی کنم زیرا برای فیلم و سریال فرصت کمی دارم که قطعا ترجیح می دهم سریال های خارجی را ببینم.
وی افزود: من حتی سریال های شبکه خانگی را نیز دنبال نمی کنم و نمی دانم در برابر تمام هیجان و جذابیتی که مثلا بازی تاج و تخت دارد و یا حتی سریال های قدیمی تری مانند گمشده، ۲۴ یا فرار از زندان چرا باید آن ها را تماشا کنم. سریال های ایرانی اصلا داستان پرکششی ندارند و محتوایشان تکراری و بی مایه است.
بهاره ۱۸ سال دارد او معتقد است سریال شهرزاد یکی از بهترین سریال های تمام عمرش است. و منتظر فصل سوم آن نیز هست. او می گوید: البته به نظر من سری اول این سریال بسیار جذاب تر بود چون عاشقانه بود و من و خیلی از دوستانم برای همین که بدانیم آخر این داستان چه می شود آن را دنبال می کردیم که در فصل دومش کمتر اینطور بود. من البته عاشقانه را نیز دوست داشتم. از میان سریال های خارجی هم سریال های ترکی را بیشتر از آمریکایی دوست دارم.
آقای بهرامی می گوید: من و همسرم همچنان تلویزیون نگاه می کنیم اما سریال های جدید را کمتر می بینیم و بیشتر همان سریال های قدیمی را دوباره می بینیم مثل روزی روزگاری، سلطان و شبان و حتی پس از باران. به نظرم این سریال ها قصه داشتند و با آدم هایش احساس نزدیکی می کردی.
وی ادامه می دهد: الان داستان سریال ها تکراری شده یا آدم ها در حال گول زدن و خیانت بهم هستند و یا آنقدر ماجراها آبکی است که به شعور من توهین می شود، بنابراین همان قدیمی ها را ببینیم بهتر است البته اگر فرزندانمان سریال هایی بیاورند نیز می بینیم مانند قهوه تلخ که من خیلی دوستش داشتم.
بهرامی ادامه می دهد: البته خانمم سریال های ترکی را دنبال می کند ولی من حوصله تماشای سریال ۲۰۰ قسمتی ندارم اصلا آدم ها و قصه هایشان یادم می رود.
اما چرا تلویزیون ایران در کورس سریال سازی جا مانده است و هر روز بیشتر از قبل ریزش مخاطب دارد. افت کیفی سریال‌های تلویزیون درست در زمانی شدت گرفته که فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای این مسئله را گوشزد می کند که این بخش نیاز به اعتبار بیشتر و ساماندهی بالاتری در داستان و محتوا دارد.
شاید اولین علت این باشد که تلویزیون ما هیچ استانداردی برای سریال سازی ندارد و گوی و میدان را به دست هر کارگردان و تهیه کننده با هرسابقه و کیفیت کاری می دهد. البته برخی محدودیت های دست و پاگیر و ممیزی ها در تلویزیون که معدود کارگردانان خوب تلویزیون نیز از آن خارج شده و برای شبکه خانگی مشغول سریال سازی شوند. هـرچند که تجربه همه آن ها نیز در این عرصه موفق نبوده است.
ساخت سریال‌های شبکه نمایش خانگی در سال های اخیر موجب شد تا مخاطب ایرانی بتواند بعد از چند سال متمادی سریال های قابل قبول تری نسبت به تلویزیون ببیند و شیفت مخاطب به سوی این سریال ها شود هرچند که نمی توان تمام مجموعه های این بخش را موفق دانست شاید بتوان ساخت سریال شهرزاد را نقطه عطف موفقیت اینگونه سرایل ها دانست.
سعید فروتن کارشناس حوزه سینما و تلویزیون معتقد است: «در یک نگاه کلی به نظر می رسد فیلمسازانی که نمایش خانگی را جدی گرفته اند و برای مخاطبان آن احترام قائل شده اند و تجربه اندوزی در این مسیر را در امتداد فعالیت های سینمایی و تلویزیونی خود پنداشته و نگاه تفننی به آن نداشته اند، سربلند از این آزمون خارج شده اند و آنهایی که از سرناچاری و به خاطر بدقولی و یا دست رد تلویزیون مجبور به عرضه اثر در این شبکه شده اند، نمره قابل قبولی را دریافت نکرده اند. «مهدی مظلومی» و سریال ناتمام «سیگنال موجود است» مثال روشنی در این زمینه است.»
اما با وجود تب پرشور ساخت سریال ها در شبکه خانگی اما از آنجاییکه نسبت به سریال های تلویزیون کمی دسترسی به آن ها برای مخاطب سخت تر است همچنان سریال های ترکی دوبله شده بیننده را به سوی خود جذب می کنند و بخش زیادی از مخاطبان تلویزیون مجموعه های تولیدی این کشور را تماشا می کنند و حتی معتقدند به زندگی و دغدغه های روز آن ها نزدیک تر هستند.
البته تماشای سریال های ترکی تنها محدود به ایرانیان نیست و سریال های این کشور هم اکنون از بیشتر کشورها مخاطب دارند. تدوین یک برنامه بلند مدت چون قرار دادن اعتبار بالا از سوی دولت ترکیه، استفاده از نیروی تحصیلکرده و متخصص در این حوزه و پرداخت به موضوعاتی تاریخی و عاشقانه های روز کم کم ترکیه را به قطبی برای سریال سازی تبدیل کرده است و حتی برخی از سریال های با کیفیت تولید این کشور مانند « پسر» از سوی شبکه های آمریکایی خریداری شده اند بنابراین نمی توان انتظار داشت که در برابر سریال های ترکیه که تولیدشان مدون و برنامه ر یزی شده است و هم اکنون صنعت سریال سازی آن، دومین رتبه را در جهان بعد از آمریکا دارد بتوان با شرایط کنونی رقابت کرد. بخش دیگر از مخاطبان هم هستند که علاقمند سریال ترکیه ای نیستند؛ ولی سریال های آمریکایی روز دنیا را از دست نمی دهند؛ اما چرا برخی سریال ها مخاطب جهانی و میلیونی دارند؟
در وهله اول باید گفت که در غرب و هالیوود سریال در زیرمجموعه سرگرمی ها قرار می گیرد بنابراین در آن مسائلی چون روانشناسی مخاطب و نیازشناسی و نیازسازی برای او مورد توجه است و در وهله بعدی به دید یک صنعت به آن نگاه می شود. قصه پردازی مدرن و دیالوگ نویسی قهارانه از دلایل عمده موفقیت سریال های جهانی چون بازی تاج و تخت است و اینکه مسئله هویت خودشان بعنوان یک انسان غربی در آن مورد توجه است و در نهایت نیاز مخاطب به هیجان و انتظار را برآورده می کند.
با توجه به اینکه سریال سازی در جهان امروز یک صنعت است بعید است با شرایط کنونی حاکم بر سریال سازی ایران انتظار داشت که در این گردونه جایی داشته و حداقل های مخاطب داخلی را برآورده کند بنابراین پر بیراه نیست که سریال های آمریکایی و ترکی جایگاه برجسته تری داشته باشند و تنها گاهی باید در انتظار بارقه هایی باشیم که البته کوتاه مدت هستند.
