پیکار با آسیب‌های اجتماعی

شنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۱   شماره ۱۵۶۵

درباره اولین دوره از مسابقه و پویش هنری همت در استان مرکزی

فاطمه حبیبی نژاد: آسیب‌های اجتماعی قابل چشم‌پوشی نیستند. هرچند بسیاری از این آسیب‌ها می‌توانند در زمان بسیار کوتاهی یک فرد یا جامعه را درگیر کنند اما برای حل این آسیب‌ها نیازمند قدم‌هایی صبورانه و راهکارهایی خردمندانه هستیم. گاهی می‌شود با اعتماد به افراد متخصص و مراجعه به مراکز مشاوره از یک طلاق جلوگیری کرد، گاهی می‌توان با اهمیت دادن به اطرافیان و یادآوری در الویت بودن آنان برای ما از یک خودکشی جلوگیری کرد. گفتگو و درک متقابل در خانواده می‌تواند احساس تنهایی در افراد را کاهش داده و باعث دور شدن او از چاه سیاه و مرتفع اعتیاد بشود… اما این راهکارهای خصوصی و بیشمار که به تعداد کمی از آن‌ها اشاره شد، نیازمند مطالعه و انتقال تجربه در جامعه هستند. آیا برای رو در رو شدن با این آسیب‌ها آگاهی بخشی کافی و اطلاع رسانی دقیقی انجام شده است؟ رسانه‌ها از چه طریقی می‌توانند اطلاعات کافی در زمینه آسیب‌های اجتماعی را در اختیار عموم قرار دهند؟ بدون شک فرهنگ و هنر ناجیان مهم حوزه آسیب‌های اجتماعی هستند. ناجیانی که همزمان با سرگرم کردن مخاطب از دیرزمان تا به امروز، توانسته‌اند فکر و عمل جامعه را به سمت و سویی از سلامت ذهن روانه کنند. گفتگو، نشاط جمعی، متمرکز شدن بر روی اهداف، احترام به هم نوع، شناخت انسان و پیرامون انسان عناصری هستند که همزمان در دل هنر موجودند و مخاطب هنر هنگام مواجهه با آن متوجه‌اش می‌شود. این عناصر راه ما را از آسیب‌های اجتماعی جدا می‌کنند.
انجمن فرهنگی هنری استان مرکزی با حمایت و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی اولین دوره از مسابقه و پویش هنری همت(هنر، مردم، تحول) را در خرداد ماه ۱۴۰۱ در رشته‌های مختلف فرهنگی و هنری برگزار می‌کند. این مسابقه بزرگ از مجموعه برنامه‌های پیشگیری و مقابله با آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی استان مرکزی می‌باشد.
یکی از بخش‌های اصلی این پویش هنری، هنرهای نمایشی است که بصورت رقابتی برگزار می‌شود و رویکرد اصلی موضوعات گونه‌های مختلف آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد، طلاق، خشونت، بزهکاری، فضای مجازی، خودکشی، سقط جنین، بحران پیری جمعیت و تک فرزندی(پیامدهای روحی روانی، اجتماعی، اقتصادی، امنیتی و…) است.
هدف اصلی اجرای نمایش در هر فرمی(صحنه‌ای با زمان بلند یا کوتاه،خیابانی، دانش آموزی و رادیویی که تمام این بخش‌ها در پویش هنری همت موجودند) نقد آسیب‌هایی که انسان با آن مواجه است و آموزش به گونه غیر مستقیم به تماشاگر است. درام در حقیقت به شیوه‌ای شکل می‌گیرد که آسیب و مشکلی در یک قصه وجود دارد و قهرمانی در پی حل آن برمی‌آید و شروع به جنگ با موانع می‌کند. ممکن است قهرمان به جنگ با خود، دیگری و یا جامعه بر بیاید و در طی زمان مشخصی با راهکارهایی که مدنظر نویسنده است مسیری طی کند تا در پی حل آن مسئله قدم بردارد. بزرگترین نمونه‌ها در نمایشنامه‌های معروف جهان و قدیمی‌ترین آن‌ها، از این نوع پیکار سخن می‌گویند. مثلاً در نمایشنامه هملت اثر شکسپیر، شاهزاده‌ای به جهت انتقام از عموی خودش که تاج و تخت را از پدرش ربوده و او را به قتل رسانده هدف برملا شدن حقیقت را دنبال می‌کند… رومئو و ژولیت که اثر معروف دیگر همین نویسنده است، روایتگر زوج عاشقی است که برای به فرجام رسیدن عشقشان کینه‌های قدیمی میان خانواده‌هایشان را فراموش می‌کنند تا جایی که در این مسیر به کام مرگ کشیده می‌شوند… درام گاه آیینه‌ای مقابل تماشاگر قرار می‌دهد و گاه مسئله جدیدی را عنوان می‌کند که انسان را به فکر فرو ببرد. با توجه به تعریف درام و اهداف پویش هنری همت، می‌دانیم که این دو در مسیر یکدیگر قرار گرفته‌اند و ارائه آثار با چنین مضامینی، هدف آموزش و جلوگیری از آسیب‌ها را در اندازه مخاطبان و عاملان این جشنواره، به مقصد می‌رساند.
رضا یونسفرد دبیر مسابقه و پویش هنری همت و رئیس انجمن نمایش اراک از رقابت ۱۸ گروه در اولین دوره جشنواره تئاتر استانی همت خبر داد. یونسفرد افزود: بخش تئاتر خیابانی جشنواره همت برگزار شد و هنرمندان با اجرای طرح‌هایی یا موضوع کاهش آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی به آسیب شناسی این مقوله پرداختند و هنرمندان شرکت کننده در بخش بازبینی نمایش کوتاه صحنه‌ای هم نمایش‌هایی با موضوعات الویت‌بندی شده برای جشنواره همت، برای ورود به جشنواره به رقابت پرداختند. وی خاطرنشان کرد: امروزه با توجه به فرصت کمی که در اختیارمخاطبان است و وجود رسانه‌هایی که محتوا را در زمان کمی به مخاطب انتقال می‌دهند مانند فضای مجازی، می‌توان از تئاتر کوتاه صحنه‌ای بهره برد و در زمان کوتاه موضوعات مدنظر جشنواره را به مخاطب منتقل کرد.
مسابقه و پویش هنری همت در بخش تئاتر کوتاه صحنه‌ای از ۲۵ تا ۲۷ خردادماه سال جاری به میزبانی اراک برگزار می‌شود. یونسفرد با اشاره به اینکه پس از اعلام فراخوان در ابتدای سال جاری ۲۳ متن به دبیرخانه جشنواره ارسال شد افزود: هیات بازخوانی این دوره ۲۱متن را شایسته حضور در مرحله بازبینی دانست که از این میان، ۱۸ اثر اعلام آمادگی کردند و آثار خود را در مرحله یادشده شرکت دادند . وی خاطرنشان کرد: اتفاق مثبتی در جریان این جشنواره درگیر شدن هنرمندان استان با دغدغه‌های مرتبط جشنواره است که اگر هر ۱۸ گروه در حدود پنج نفر اعضا یا بیشتر هم داشته باشند، حدود صد نفر از هنرمندان استان مرکزی در راستای تولید محتوا برای چنین مضامین حائز اهمیتی قدم مثبت برداشته‌اند همچنین همه برنامه‌‌ها از جمله انجام تمرینات، آماده‌سازی، زمان‌بندی اجراهای بازبینی، انتخاب تیم بازخوانی و بازبینی با دقت نظر زیاد و حساسیت فراوان انجام گرفت. وی افزود: در بازبینی نمایش‌های جشنواره تلاش اصلی بر استفاده از خِرَد جمعی بود، در همین راستا ستاد جشنواره ۳ تن از صاحب نظران تئاتر استان را دعوت به همکاری نمود و آثار گروه‌های حاضر از ۳ شهرستان استان را بازبینی کردند.
رضا یونسفرد به معرفی بازبین‌های نخستین دوره جشنواره تئاتر همت پرداخت و گفت: سید محمد محمدی، خلیل الله خسروبیگی و بهمن پارسا‌آرا بر اساس داوری دقیق و کارشناسی شده قضاوت خود را بر مبنای معیارهای مشخص و آگاهی از موضوعات و اهداف جشنواره که پیش از مرحله بازبینی به اطلاع کلیه گروه‌ها رسید، انجام دادند که پس از ساعت‌ها بحث تئوری، گروه‌ها معرفی شدند. بر این اساس، نمایش‌های «ما مدرنا» به کارگردانی امید عباسی، «گنجینه خان جان» به کارگردانی سعید کمانی، «زندگی آفلاین» به کارگردانی رامین قادری، «ما می‌توانیم» به کارگردانی رضا کاشیلو، «هشتگ لاچری» به کارگردانی مهسا افتحی در بخش مسابقه و نمایش‌های «کامنت» به کارگردانی محمود جعفری، «ایستگاه» به کارگردانی محمد حسن محمدی، «سامسونت» به کارگردانی سجاد شاه‌قلعه، «من» به کارگردانی امیرحسین بهنام‌فر، «همیشه صدایی…» به کارگردانی پریا احمدی، در بخش تجربه‌های جوان، آثار راه یافته به نخستین دوره جشنواره تئاتر استانی همت هستند. زمان‌بندی اجراها به زودی از سوی دبیرخانه اعلام رسمی و همگانی می‌شود. اولین دوره جشنواره تئاتر استانی همت در فرهنگسرای آیینه اراک برگزار خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه این بخش از جشنواره زیر مجموعه‌ای با عنوان تجربه‌های جوان دارد و متشکل از جوانان هنرمند در عرصه هنرهای نمایشی است افزود: فرصتی به جوانان علاقه‌مند به هنر داده شده که در این عرصه خودی نشان دهند و برای تجربه پا به صحنه بگذارند و دیده شوند. همچنین در نمایش‌های این جشنوار تنوع سبک اجرایی اعم از نمایش‌های بی کلام، نمایش‌های دیالوگ محور مبتنی بر متن نمایشی و نمایش‌های پرفورمنس وجود دارد و مخاطبین طی سه روز برگزاری و بازدید از جشنواره شاهد تنوع اجراها می‌شوند.
یونسفرد در پایان اشاره کرد: هدف از برگزاری مسابقه و پویش بزرگ همت ایجاد فضایی دوستانه در کنار تولید آثار هنری است و در درجه اول تعامل افکار و ایجاد گفتگو میان هنرمندان مطرح می‌باشد تا بحث رقابتی این جشنواره. امید است که تا پایان سال به بهانه‌های مختلف جشنواره‌ها و بطور کلی برگزاری رویدادهای بصری مخاطب را به سوی دیدن نمایش بیشتر جذب کند و به همین بهانه به صورت کمی و کیفی، تمامی آثار رشد کنند و شاهد پویایی در این عرصه باشیم.